2012004(e)ko iraila

Erreportajeak

Zientziari toki gutxi egunkarietan

Elhuyar Fundazioak egindako azterketa baten arabera, Gara, Berria, El Diario Vasco, Deia eta El Correo Español egunkarietan argitaratutako zientzia-berriek argitaratutakoaren …

Hobetzea, zientziaren eta kirolarien helburu

Kirol-munduan, goi-mailan edo eliteko kirolean nabarmentzen dira lehenik zientziaren eta teknikaren ekarpenak. Kirolarien emaitzak
—errendimendua— hobetzeko orduan ezinbestekoak izaten dira, …

Zientzia eta teknologia kirolaren alor guztietan

Entrenamenduan, elikaduran eta osasun-kontuetan egiten diren urratsak dira kirolaren eta kirolarien oinarri. Baina, alor horiez gain, zientziak eta teknologiak beste …

Lentea, zientziaren begiaren berritzaile

Existitzen den guztia ez da ikusten; gauza batzuk urrutiegi daudelako, eta beste batzuk txikiegiak direlako. Erraza da esatea, baina ez …

Edertasunaren iruzurra

Erle arrak feromona-usaina sumatu du. Ingurura begiratu, eta bat-batean txundituta geratu da. Hori da eme-puska!

Produktu-lerroak, softwarea garatzeko paradigma berria

Orain artean, softwaregintzan diharduten enpresetan banaka egin dituzte produktuak, eta sistema osoak zerotik hasita garatu dituzte, baina hori, noski, ez …

Adimena, zertarako?

Adimenduna izatea mesederako edo kalterako da? Galdetzea ere! Baina, mesederako dela uste dutenetakoa bazara, jakizu askotan hobea dela adimena eskas …

Minbizia: gizarte zelularraren oreka suntsitzen denean

Minbizia beldurra eta ahultasuna eragiten dituen gaixotasuna da oraindik.
Oso zaila da asaldura patologiko hori ulertzea, batez ere ehun eta …

Txerto zaharra, ikasgai berria

Ikertzaile kolonbiarrak Euskal Herriko Unibertsitatera jo zuen txertoa banatzeko erabiltzen zen substantzia aldatuta txertoa eraginkorrago bihurtzen ote zen aztertzeko.

Cassini, Eraztunen Jauna

Giovanni Domenico Cassini astronomo polemikoak Saturno behatzen eman zituen bere bizitzako urte gehienak. 1712ko irailaren 11n hil zen, erabat itsututa, …

Nutrizio egokiaren gakoak

Ondo jatea nahiko erraza da, eta, hala ere, asko dira beren eguneroko elikadura modu orekatuan eta aldi berean gustagarrian egiten …

Nola osa ditzakegu jangelako otorduak etxean?

Ikasturte berriaren hasieran, hainbat aldaketa gertatzen dira. Haurrak eskolara hasten direnean, eguerdiko bazkaria etxean prestatzea ezinezkoa da gutako askorentzat; laneko …

Elkarrizketak

Aitziber Sarobe: "Artelatza babestu nahi badugu, eremua gorde behar dugu"

Aitziber Sarobe zarauztarra biologoa da, ekosistemetan aditua, eta aspalditik du naturarekiko lilura. Hamalau urte besterik ez zituenean artelatzari buruzko lan …

Albisteak

Itzalaldiaren alde argia

Ikertzaileek, ondorio harrigarriak argitaratu dituzte, 2003ko abuztuaren 14an, 50 milioi biztanle 30 orduz argirik gabe utzi zituen itzalaldi batetatik.

Gizakiaren lagunik onena, agerian eta denen eskura

Txakurraren genomaren lehenengo zirriborroa argitaratu eta ikertzaileen esku jarri du giza genoma ikertzen duen NHGRI erakundeak.

Nolako odola, halako bakterioa

Ikertzaile batzuek, ultzera eragiten duen bakterioa, jendearen odol-taldera egokitzen dela aditzera eman dute.

Itsaso Hila salbatzeko planak

Itsaso Hilaren egoera gero eta kezkagarriagoa da. Izan ere, etengabe ari da lehortzen.

Badago nahiko antxoa?

AZTIk Bizkaiko Golkoko antxoaren egoeraren berri jakiteko kanpaina amaitu zuen ekainean, eta orain behin-behineko emaitzak jakinarazi ditu.

Metabolismo azkarra, bizitza luzea

Saguekin egindako ikerketa batean ikusi dute abiadura metaboliko azkarra dutenak luzeago bizi direla metabolismo motelagoa dutenak baino.

2004ko Aventis saria

Bill Bryson idazleak irabazi du aurtengo Aventis saria, zientzia-dibulgazioko liburuak sustatzen dituen sariketa garrantzitsuena.

Antartikako izotza, klimaren giltza

Inoiz lortu den izotz-muin edo zilindro luzeena eta zaharrena atera dute Antartikan. Izotzik zaharrena duela 740.000 urtekoa da.

Berotegi-efektuko gasak: isurketa gutxiago

2002an lehen baino berotegi-efektuko gas gutxiago isuri zuten Europako herrialde industrializatuek.

Ediakararreko 3Dko fosilak

Ternuako ekialdean, 560 milioi urte baino gehiagoko fosilak aurkitu dituzte zientzialariek.

Armiarma ez da erortzen atomoek eusten diotelako

Atomoak elkarri lotzen zaizkion indarretako baten bitartez itsasten zaizkio armiarmak edozein gainazali.

Kimioterapiak antzututako emakumeak ama izan daitezke

Minbiziaren aurkako tratamendu gogorrek pazientea antzutzea eragin dezakete. Ikerketen arabera, gaixotasuna gainditu ondoren ama izan nahi duten emakumeek badute beren …

Aldatu da argiaren eta materiaren arteko elkarrekintza?

Fisikari batzuek ez dute aldaketarik aurkitu fotoien eta elektroien arteko elkarrekintzan.

Gripearen atzetik arrastorik galdu gabe

Gripearen birusaren eboluzioari jarraitzeko eredu informatiko bat garatu dute Europako eta AEBetako ikertzaileek elkarlanean.

Hipopotamoaren izerdia, antibiotikoa

Zientzialariek bi pigmentu erauzi dituzte hipopotamoaren izerditik, eta eguzkitik babesten dute animalia.

Hibernatze tropikala

Lemure isatslodiak hibernatu egiten duela baieztatu dute orain zoologoek.

Azaleko minbiziaren aurkako txertoa

Melanomaren aurkako borrokan lagungarria izan daitekeen txerto bat probatzen ari dira Australian eta Britainia Handian.

Poluzio-hautsa mutazioen eragile

Lantegiek, energia-zentralek eta autoek igortzen dituzten kedar-partikula mikroskopikoek osasun-arazoak eragin ditzakete kantitate handiak arnastuz gero.

Begira argiari, loretxo!

Landare-haziak argiaren fotoi urdinak detektatzen ditu, eta, hartara, lur azpitik argirantz hazten da.

Nazioarteko Espazio Estazioa, erdizka

NASA ez dago prest Nazioarteko Espazio Estazioa osatzeko behar den diru guztia jartzeko.

Itsas hondotik etorri zen oskolen kaltzioa

Estatu Batuetako geologo batzuek aurkitu dute garai hartan itsasoak kaltzio-kantitate handia izan zuela. Hori izan daiteke oskolen agerpenaren zergatietako bat.

Izpi kosmikoak eta izotz-aroak

Ziklo glaziarrak eta Lurrera iritsitako izpi kosmikoen fluxua erlazionatuta daudela proposatu dute hainbat fisikarik.

Brasilgo sabana ere desagertzeko arriskuan

Ekologistek salatu dutenez, oihana baino azkarrago ari da desagertzen sabana.

Euliaren oroimenaren sekretuak

Drosophila euliak lau oroimen-maila ditu, baina horietatik bi bakarrik finkatzen ditu garunean. Ikertzaileek argitu dute zein den bi horien arteko …

Arratoien DNA giza migrazioak ulertzeko

Arratoia gizakiekin batera iritsi omen zen, eta animalia hori ikertuz datu berriak lortu dituzte orain ikertzaile batzuek.

Tiranosauroaren koskada

Tiranosauroak indar handia egiten zuen masailezurrarekin kosk egitean, bere kaskezurra pitzatzeko adinako indarra, agian.

Emakumeentzako Viagra, gero eta gertuago

Ikertzaileak aspalditik ari dira Viagraren parekoa lortu nahian emakumeentzat, eta badirudi emakumeen libidoa suspertzen duen molekula bat aurkitu dutela.

Hiesaren aurka, umeez ahaztuta

Ikertzaileen lanari esker, hiesari aurre egiteko botika gero eta hobeak daude, baina, betiere, helduei begira egiten dituzte ikerketak. 2003an, 15 …

Everesteko haize-boladak, istripu askoren eragile

Presio atmosferikoa bat-batean jaisteagatik izaten dituzte arazoak mendizaleek Everesten. Kanadako meteorologo batek aurkitu du haize-bolada indartsuek jaisten dutela presioa bat-batean.

Sagutxo mutanteek ez dute amaren beharrik sentitzen

Ikerketa batean ikusi dute morfinaren garuneko errezeptorerik gabe sagutxoek ez dutela amaren falta sentitzen.