1882003(e)ko ekaina
Erreportajeak
Niobioak saria ekarri du CEIT ikerketa-zentrora
Materialen zientzia da gaur egun industrian zeresan handiena ematen ari den zientzietako bat. Polimeroak, konpositeak, material zeramikoak... material berriak ari …
Marea beltzak, gizarte beltzaren isla
Hondartzatik bueltatu eta oin-zolak beltzak. Prestige madarikatua! Ezin konta ahala kalte eta, zazpi hilabete geroago, galipota oraindik begien bistan. Hondamendia …
Non dago petrolioa?
Oro har, petrolioa duena aberatsa da. Gizartea likido beltz horren inguruan antolatuta dago, eta oso zaila izango da hori aldatzea. …
Petrolioa ia edozer egiteko
Petroliotik ateratzen diren produktuek berebiziko garrantzia dute egungo gizartean. Erabiltzen ditugun erregai gehienak zuntz sintetikoak, plastikoak, kautxua, gurpilak, asfaltoa, garbigarriak, …
Eta petrolioa gure etxeetara heldu zen...
Biblian badaude petrolioari buruzko aipamenak; Marco Polok ere, bere bidaien kroniketan, aipatu zuen Kaspiar Itsasoaren inguruan petrolio-komertzio oso aberatsa zegoela. …
Petrolioaren nondik norakoa munduan
Lasa Iglesias, Aitziber - STEAM Hezkuntza arloko arduraduna
Petrolioaren nondik norakoa munduan
Petrolioaren garraioa: nazioarteko eztabaida
1967an Torrey Canyon petrolio-ontziak izandako istripuak eragin zuen lehenengo marea beltzaren ondorioz, petrolioaren garraioaren arriskuaz jabetu ziren mundu osoan. Hala …
Lehorreko lana, ezinbestekoa
Hondartzatik ateratzean, oinazpiko galipota garbitzeak lanak ematen ditu. Lan hori, ordea, ez da ezer azarotik kosta garbitzen ahalegintzen ari direnenarekin …
Petrolioarekiko, mendekotasuna garatu dugu
Rementeria Argote, Nagore - Elhuyar Zientziaren Komunikazioa
Begiratu zure ingurura. Ikusten duzunaren zati handi bat petrolioa da. Ezetz? Begiratu berriz. Zura ikusten duzu, metala, beira, harria, landare …
Eguzkiari so
David eta Johannes Fabricius aita-semeek elkarrekin egin zuten lan Eguzkiaren behaketan. Eguzkiak dituen orbanekin liluratuta zeuden biak. Baina garai hartan …
Helduen elikadura
Uranga, Ane Miren -
Gure gorputza heldutasunera iristen denean, ez dauka haurtzaroan eta nerabezaroan bezala ahalegin berezia egin beharrik; izan ere, hazte-prozesua amaitu da …
Ondo entzuten ez baduzu...
Entzumen-galera nahiko gauza usua da. Azkeneko datuen arabera, Espainian bi milioi pertsonatik gora daude arazo horrek jota, hau da, biztanleen …
Elkarrizketak
Jose Franco: "Euskal Herriko arrantzaleen lana paregabea izan da"
Petrolio-ontzi batek itsasoan isuri bat izan eta gero, lehenbailehen ahal den erregai gehiena biltzeak du lehentasuna, kostara irits ez dadin. …
Albisteak
Muoiak material erradioaktiboa detektatzeko
Unibertsotik datozen muoi-sortak X izpiak baino sarkorragoak dira. Elementu horien artean, uranioa eta beste material erradioaktibo batzuk proposatzen dituzte fisikariek.
Magnesio-baterien iraultza?
Magnesio-bateriak orain artekoak baino arinagoak, garbiagoak eta batez ere, merkeagoak izango omen dira. Israelgo ikertzaile batzuek magnesio-bateria aurkeztu dute.
Labore transgenikoen proba gutxi Europan
Europako Batasuneko legeek labore transgenikoak landatzea debekatzen ez duten arren, azkeneko urteetan oso baimen gutxi eman dira.
Sendagaidun ukipen-lenteak
Begiko gaixotasunen tratamendua erraztuko duten lenteak diseinatu dituzte Floridako Unibertsitateko ingeniari kimikoek.
Atenastarrek ikusmira mugatuta zuten
Erresuma Batuko ikertzaileek Plericles-en odeoia errealitate birtual bidez berreraiki dute eta emaitza harrigarria izan da: antzokiko zutabeek agertokia ikustea eragozten …
Alkoholarekin edo gasolinarekin berdin dabilen autoa
Gol Total Flex autoa Volkswagen etxeak jarri du salgai 8.000 eurotan, eta berdin funtzionatzen du gasolinarekin, etanolarekin edo bi erregaien …
Karbonozko nanohodiak ordenagailuetan
Zirkuitu integratuetan, kobrezko harien ordez, karbonozko nanohodiak erabiltzea proposatu du NASAk.
Eguzkiak fusioari zor dio dirdira. Baina zein fusiori?
Zenbait kasutan, karbono-atomoen parte-hartzea ezinbestekoa da. Fusio-mota horri CNO zikloa deritzo. Nazioarteko fisikari-talde batek prozesu horren proportzioa kalkulatu du: asko …
Poesia sortu zuen birusa
Britainia Handiko ikertzaileaek, landareen horitasunaren erruduna identifikatu dute.
Desintegraziorik mantsoena
Isotopo erradioaktibo baten erdibizitzarik luzeena neurtu dute Frantziako fisikari batzuek.
Bakterio eraikitzaileak
Kareharrizko eraikinak hondatu egiten dira pixkanaka, eguraldiak eta poluitzaileek erasota. Orain, Granadako Unibertsitateko mineralogo batzuek harria babes dezakeen bakterio egoki …
Txori migratzaileek oroimen hobea dute
Migratzen duten txoriek leku finko batean geratzen direnek baino oroimen hobea dute. Alemaniako zientzialari batzuek bi txori-espezierekin egin dituzte esperimentuak, …
Dinosauro kanibalen arrastoak Madagaskarren
Madagaskarren aurkitutako aztarnategi aberatsetan, Majungatholus atopus dinosauroak, behintzat, bere espeziekoak jaten zituela frogatu da.
Biriketako zelulak nola hazten diren argitu dute
Adituek aspaldidanik dakite biriketan bi proteinak egiten dutela elkarrekin lan ehunaren hazkuntza kontrolatzeko.
Kokainaren efektuak menderatu ezinik
Kokainak oztopatu egiten ditu garraiatzaileak eta neurotransmisoreak pilatu egiten ditu; hala, euforia, gosegabezia eta beste sentsazio batzuk sortzen ditu. Ikertzaileek …
Malariaren aurkako proiektua krisian
Diru faltagatik, Osasunerako Mundu Erakundeak bultzatutako malariaren aurkako proiektuak porrot egingo omen du.
Gai kimiko batzuek ihes egiten dute arategietatik
Besteak beste xaboiek eta usain-kentzaileek dituzten gai kimikoek eta antibiotikoek ibaietara iritsi eta ura poluitzen dute. AEBetako hogeita hamar estatutan …
Supernoba bat noiz agertuko den esan eta asmatu!
Lehenengo aldiz supernoba bat noiz eta non agertuko den aurrez esateko gai izan dira CERNeko eta Israelgo Technion teknologia-institutuko fisikariak.
Diodo merkeagoa eta eraginkorragoa
Argia uhin-luzera egokian igortzen duten galio artseniurozko diodoak egitea lortu dute.
Txakur-muturraren itxurako sudur artifiziala
Txakurraren usaimen-ahalmena bere muturraren egiturarekin lotuta dagoela uste dute AEBetako Tufts Unibertsitateko ikertzaileek.
Gomazko metalak
Gogorra, tenperaturarekiko egonkorra, elastikoa eta malgua. Propietate horiek guztiak batera ditu Japoniako Toyota etxean garatu duten aleazio metalikoak.
Zenbat herbizida eta non bota kalkulatzen duen makina
Bonn Unibertsitateko ikertzaileek herbizida-ihinztatzaile adimentsua garatu dute.
Zelulak ez ditu haustura guztiak konpontzen
X izpien moduko erradiazioak DNA kateak apurtzen ditu. Alemaniako Saarland Unibertsitateko ikertzaileek ikusi dutenez, apurketa asko daudenean zelulak azkar konpontzen …
Klimaren aztarnak sakon-sakonean
Klima aztertzeko, hamabi herrialdetako hainbat zientzialarik sakonera jotzeko asmoa dute: Ghanan dagoen Bosumtwi aintziran bi zulo egingo dituzte kilometro bateko …
Kolibriak eta landareak, elkarrekiko eboluzioa
Karibeko uharte batzuetan, kolibrien mokoen itxurak eta zenbait lore-barietatek elkarrekin eboluzionatu dutela ondorioztatu dute ikertzaile batzuek.
Diatomeoak, ederrak bezain indartsuak
Diatomeoak alga mikroskopiko batzuk dira, eta, hain txikiak izan arren, sekulako presioa jasateko gai dira.
Gluzemia neurtuko duten lentillak
Diabetea dutenek, glukosa-mailaren arabera kolorez aldatzen diren lentillak aurkeztekotan dira.
Lau milioi urteko Australopithecusa
Hegoafrikako kobazulo batzuetan aurkitutako fosilak duela 4 milioi urte lurperatutakoak izan daitezkeela uste dute arkeologoek.
Anfibioen beherakada, eltxoen mesedegarri
Zientzialari batzuen ustez, anfibioen kopurua jaisteak eltxoena ugaritzea ekarri du; ondorioz, eltxoen bidez transmititzen diren gaixotasunek indar handiagoa hartzeko arriskua …
Harrapakinak zatitzeko hortzak azalean
Azaleko, hortz-itxurako ezkatek marrazo jaioberriei harrapakin handiak zatitzen laguntzen die, matrailezurretan ez baitute behar beste indar.
Jakintza hedatuz
Elikaduraren desorekak eta beste zenbait faktore
Anorexia, bulimia eta beste hainbat gaixotasun elikaduraren desoreka larriak dira. Hain larriak ezen gaixotasun horien jatorrian ezkutatzen diren arrazoien bila …
Zu idazle
Zientzia aldizkaria
