1702001(e)ko azaroa

Erreportajeak

Nobel sariak mende bete dantzan

Alfred Nobel (1833-1896), kimikaria izateaz gain, asmatzailea ere izan zen. Izan ere, mundua aldatu zuten bi asmakuntza handi utzi zizkigun; …

Zientziaren Liburutegi Publikoa

Zientzia nahasita dabil azken hilabeteotan. Hori ez da kontu berria, askotan sortzen baitu zeresana. Baina oraingo honetan, milaka ikertzailek beren …

Bizkarrezurra: osasunaren ardatza

Lunbagoa, ziatika, migraina edo buruko mina, baita zorabioa ere (honi buruz hurrengo batean arituko naiz), konpon daitezke sarritan bizkarrezurraren gainean …

Gene-terapia itxaropenetik errealitatera

Genoma gorputzeko zelula ororen osagaia da eta zelularen funtzio guztiak erregulatzen ditu: hazkundea, zatiketa eta bai heriotza ere. Proteinak, hormonak, …

Zelulak kapsulatan Gaixotasunak tratatzeko ikuspegi berria

Zelulak mikrokapsularatzea osasunarentzat onuragarriak diren produktuak jariatzeko baliagarria den teknika berria da. Polimerozko mikrokapsuletan hainbat jatorritako zelulak bil daitezke. Modu …

Behar al dugu energia nuklearrik?

Ez, ez, ez! Nuklearrik ez! / Nuklearra bai! Eztabaida puri-purian dago berriro. Desagertu eta, gutxira, berpizten den kontu horietakoa da. …

Plazeboak: azukrezko pilulak

Plazebo hitzak latinezko jatorria du eta ‘gustagarria edo onargarria izango naiz’ esan nahi du. Denborarekin plazeboaren esanahia aldatu egin da, …

MultiMeteok euskaraz ere badaki

Eguraldiak eragin handia dauka gure eguneroko jardunean. Gizakia beti ibili da zeruari begira ea euria, ekaitza, eguzkia edo zer demontre …

Faraday-ren kaiola

Ziur aski, noiz edo noiz izan duzu kaiola famatu honen berri, baina akaso ez dakizu oso garbi zertan datzan. Bada, …

Marie Curie zientzian eta gizartean aitzindari

XIX. mendearen bukaeran, fisikaren eta kimikaren esparrua erabat irauli zuten hainbat aurkikuntza egin ziren. Horietako bat, 1895ean, Röntgen-ek X izpiak …

Gaztainak

Alemaniako nutrizio-eskola modernoaren sortzailetzat hartzen den W. Heupke-ren iritziz, gaztainak naturak eskaintzen dituen ogitxoak dira. Ez da ahaztu behar, ogia …

Elkarrizketak

Alvaro Arrizabalaga: "gure arazoa datu-eskasia da"

Cro-Magnon gizakia Neanderthalak desagertu baino lehen iritsi zen Europara, eta biak milurteko batzuez lurralde berean bizi izan ziren. Gero, Neanderthalen …

Albisteak

Smart-2 misioa abian da

Espainiako Casa eta Erresuma Batuko Astrium erakundeek, bakoitzak bere aldetik, Smart-2 misioaren gaineko ikerketak hasi dituzte.

Eskizofreniaren kalteak burmuinean

Eskizofrenia garunaren funtzionamenduaren nahaste larriekin lotuta dagoen gaixotasun konplexua da. Kaliforniako Unibertsitateko ikertzaileek gaixotasunak garunean zein kalte egiten duen aztertu …

Izokinen eta zuhaitzen arteko elkarlana

Izokinek itsasoko mantenugaiak hartzen dituzte, eta errutera joaten diren ibaian gora garraiatzen dituzte.

Grabitatearen gorabeherak

Lurra biribila denik ez dugu ukatuko, baina ez da guztiz esfera uniformea behintzat. Masaren dentsitatean eta zentroarekiko distantzian gorabeherak azaltzen …

Erremedioa gaitza baino okerragoa

Mississippi ibaiaren inguruan izaten diren uholdeak gero eta larriagoak direla ohartarazi du Washington Unibertsitateko ikertzaile batek.

Akazia landarea minbiziari aurre egiteko

Acaccia victoriae Australiako basamortuko landareak minbiziaren aurkako propietate naturalak dituzten molekulak ekoizten ditu.

Argi-intentsitatearen aldaketen eragina gutxitu nahian

Begia bat-batean argi-intentsitate handiegiaren aurrean jarriz gero itxi egiten da; adibidez, argazki-kameraren flasharen eraginez.

Universalen CDak ezingo dira kopiatu

Vivendi Universal diskoetxeak konpainiaren jabetza intelektuala babesteko neurriak hartu berri ditu: kopiatu ezin diren CDak egiten eta saltzen hasi da …

Espinakak ongi ikusteko

Azken ikerketen arabera, espinakak indartsu izateko ez, baina ongi ikusteko jan behar dira.

Medikuntzan bide berriak ireki ditzaketen garraiatzaileak

Geoffrey Chang ikertzaileak garraiatzaile horien egitura tridimentsionala aztertu du X izpien teknika erabilita eta Science aldizkarian argitaratu dute horren berri.

Gizakiak Txinako iparraldean duela milioi bat urte baino lehenagotik

Homo erectus duela 1,35 milioi urte iritsi zen Txinako iparraldera. Horixe frogatu dute Nihewan arroako Xiaohangliang gunean aurkitu dituzten harrizko …

Propietaterik galdu gabeko pieza txikiak

Darcy Hughes eta Niels Hansen fisikariek kobrezko pieza mikroskopikoa egin dute.

Itsuen gidari elektronikoa

Itsuen ohiko makila zuria ordezkatuko duen makila elektronikoa diseinatzen ari dira CNRSko ikertzaileak.

Enbrioiaren lehenengo zatiketa

Gorputzeko zelula guztiek informazio genetiko bera duten arren, espezializatu egiten dira eta bakoitzak dagozkion funtzioak baino ez ditu betetzen.

Pestizidek gizonezkoaren ugalkortasuna kaltetzen dute

Ikerketa batzuen arabera mendebaldeko herrialdeetan bikoteen % 15ek haurrak izateko zailtasunak dituzte.

Mast: fusio nuklearra helburu

Atomoen fusioa izarrei bizia ematen dien energia nuklearra da. Zientzialariek 50 urte daramatzate laborategian lortu nahian; izan ere, ohiko energia …

Nola identifikatzen dugu objektu bakoitza?

Estatu Batuetako Osasun Mentaleko Institutu Nazionaleko (NIMH) James Haxby doktorearen taldeak eginiko azken ikerketaren arabera, hipotesi konplexuenak dira zuzenak.

Motor adimentsua eta garbia

Ohikoek baino % 40 energia gutxiago kontsumitu eta gas-kantitatearen erdia isurtzen duen motorra aurkeztu du Erresuma Batuko Mayflower enpresak.

Izar orbandunaren trikimailua

Eguzkiaren antza duen izar baten inguruan, Jupiterren tamainako planeta bat detektatu zuten astronomoek 1998an.

Mendekotasunetik libratu ezinik

Alkohola, tabakoa edo drogen kontsumoa ahaztu nahi dituztenengan eragin berezia izaten du izotz-koskorrak, hautsontziak, orratzak eta beste zenbait gauza begien …

Atomoen teleportaziorantz

Irudikatu lotura berezia duen partikula-parea: bata bestearengandik kilometrora egon arren, bata aldatzeak, derrigor eta jakina den noranzkoan, bestea aldatuko du.

Harraren estrategia

Etxea defendatzeko modu berezia dute harrek. Hurbiltzen diren arrotzak uxatzeko barailarekin bibrazio indartsuak egiten dituzte.

Domolab, etxe domotikoa

Arabako parke teknologikoak, Miñaon, bere baitan hartu du Domolab, Ikerlanen etxe domotikoa. Eraikinak etxebizitza itxura badu ere, laborategi-funtzioa beteko du.

Ibilgailu hidraulikoa bidean da

Purdue Unibertsitateko ikasle-talde batek belarra mozteko makinaren erregaia urarekin ordezkatu du.

Pyrolobus-en genoma osatu dute

Hiru enpresa pribatutako zientzialariek tenperatura altuenetan bizi den organismoaren genomaren sekuentziazioa bukatu dute.

Gaixoaren sendagai bakarra ez baita botika

Gure gizartean, gaixoek sendagilearengana joan eta hark emandako aholkuei jarraitzen diete. Gehienetan, gainera, gaixotasuna bakardadean jasan behar izaten dute, ingurukoek …

Javako errinozeroak jaio dira Indonesian

Azken bi urteotan Javako lau errinozero jaio dira Javako islan bertan (Indonesia). Javako errinozeroa (R. sondaicus) desagertzear dagoen espeziea da, …

Depresioari aurre egiteko ez dago kirola bezalakorik

Kirola egitea depresioari aurre egiteko ona dela aspalditik esaten da, baina orain arte ez da jakin zergatik.

Plastiko-kontsumoa gora

Estatuko kontsumoak ikaragarri egin du gora.

Anestesiaren eraginkortasuna neurtzeko sistema mikroskopikoa

Batzuetan ezinezkoa da anestesiatutako pertsona lotan dagoen ala ez jakitea, eta 1.000 ebakuntzatatik batean, ebakuntza-garaian, gaixoa esnatu egiten dela kalkulatzen …

Elhuyarren berriak

Piraten itzulera

Duela urtebete kaleratu zuen Elhuyarrek Piratekin matematikaren munduan 1 CD-ROMa, eta oraintxe eman diote 2000ko multimedia-aplikazio onenaren aitorpena ematen dion …