Gai librean
Pintxo-pote kontuak, blockchaina eta bitcoina
Asko entzun izan dugu azken urte hauetan blockchainari eta bitcoinari buruz. Baina zer dira? Posible al da ulertzea nola funtzionatzen duten, eguneroko adibide sinple batekin? Hori da, hain zuzen ere, artikulu honen helburua; izan ere, blockchain edo bloke-kate kontzeptua alderatuko dugu Euskal Herrian aurrez aurre izan ohi dugun arazo batekin: nola egin diru-kontuak lagunekin pintxo-poteora zoaztenean.
Hizkuntzen mapa birtualak
Dozenaka mila koordenatu, ehunka dimentsio, ipar ala hegorik ez, eta hitzak hirien partez. Baldarrak eta xelebreak beharbada, baina mapak dira hauek ere, eta makinek erabiltzen dituzte, hizkuntzaren ozeanoan nabigatzeko. Eurei esker, ordenagailu batek bere kabuz ondoriozta dezake erreginak emakumezkoak direla edo txakur frantsesez chien esaten dela. Ongi etorri embeddingen mundu zoragarrira. Bidaia hastera doa.
Ilargia eta giza jokabidea: usteak zenbat ustel?
Arozena Ormaetxea, Kristina - Erizaina eta EHUko ikertzailea; Diseinatzaile grafikoa
Aspalditik dator Ilargiak gizakion jokabidean eragina izan dezakeelako ustea; hain zuzen ere, sinesmen horren inguruko lehen idatzia Hipokratesen garaikoa da (K.a. 400. urtea). Mendeak igaro ahala, bizirik mantendu dira Lurraren sateliteari loturiko usteak, eta, gaur egun ere, badira pertsonen jokabide oldarkorrak edota osasun-arazoak astroaren faseei egozten dizkieten profesionalak ere. Zer du, baina, mitoak egiatik?
Mitokondriak eta zahartzea
Holt, Ian J. - Biodonostiako Gaixotasun Neuromuskularren-Mitokondrialen taldeko burua
Fernandez Pelayo, Uxoa - Biodonostiako Gaixotasun Neuromuskularren-Mitokondrialen taldeko ikertzailea
Zahartzea prozesu konplexu eta korapilatsua da, eta, ongi ulertzeko asko falta zaigun arren, horretan ari gara; badugu jadanik hainbat prozesuren berri. Adibidez, gero eta argiago dago mitokondriek oso zeregin garrantzitsua dutela gure gorputzaren zahartze-prozesuan, eta, hala, prozesu hori ulertzeko gako bihurtu dira.
Zentzumen anitzeko terapiaren altxorra
Bidaiatu, korrika egin, sexu-harremanak izan, instrumentu bat jo, gidatu, hizkuntza bat ikasi… ez dira bakarrik gure eguneroko ohikeria osatzen duten ekintza hutsalak. Bizi garen ingurune aberastuan, zentzumenen garapena sustatzen dute horrelako jarduerek, eta haien erabilera terapeutikoa tresna baliagarri gisa ikusi izan da, hainbat gaixotasunen sintomak atzeratzeko edo hobetzeko, mendekotasunei aurre egiteko, eta abarretarako. EHUko Neurozientziak Sailean ikertzen ari gara ingurune aberastuko terapiak nola lagun dezakeen alkoholaren menpe bizi diren edo bizi izan diren pertsonen bizi-kalitatea hobetzen.
Matematikari euskaldunak eta GeoGebraren erabiltzaileak elkartu dira
Elisabete Alberdi Celaya -
Aitzol Lasa Oyarbide -
Udako Euskal Unibertsitateak (UEUk) 46. Udako Ikastaroak antolatu ditu aurten. Era askotako jardunaldi, ikastaro eta tailerrek osatu dute aurtengo eskaintza, #ElkarEkin lelopean. Uztailaren 4an, matematikariek eta GeoGebrare erabiltzaileek izan zuten elkarrekin batzeko aukera. Eibarren elkartu ziren, eta egun berean ospatu ziren Matematikari Euskaldunen III. Topaketa eta GeoGebraren erabiltzaileen II.a.
Biokatalizatzaileak, industria jasangarriago bat lortzeko
Erreakzio eta prozesu biologikoak motelegiak izan ohi dira bizitzarekin bateragarri izateko. Arazo hori gainditzeko, erreakzioak azkartzeaz arduratzen diren biokatalizatzaileak ekoizten ditugu, eskura ditugun nanomakina boteretsuenak. Azken urteotan, biokatalizatzaile berriak diseinatu eta ekoizten ikasi dugu; molekula horiek erreakzioen kontrola ematen digutenez, aplikazio ugari dituzte industrian.
Kaloria-murrizketa: gutxiago jan, gehiago bizitzeko?
Leixuri Aguirre López - Unibertsitateko irakaslea
Iñaki Milton Laskibar - IMDEA Fundazioa eta CIBERobn Carlos III Osasun Institutua
Janariz inguraturik eta bizimodu gero eta sedentarioagoarekin bizi garen garai hauetan, ikusten ari gara gure bizi-itxaropena etengabe luzatzen ari dela, eta, aldi berean, zahartzearekin erlazionatutako gaixotasunen intzidentzia handitzen dela. Gehiago bizi eta goserik ez pasatzea; hori lortzeko borrokatu dira gizakiak, belaunaldietan zehar. Baina zer gertatzen da hori ez bada gehiago eta hobeto bizitzeko modurik egokiena?
CAF-Elhuyar 2018: Irtenbide zirkularra, mundua irensten ari den nonahiko zaborraren kontra
Alaitz Etxabide Etxeberria - Material berriztagarrien ingeniaritzan doktorea
Merkea, eraldatzeko erraza, iraunkorra, arina eta erabilera anizkoitzekoa denez, mundu mailako plastikoen ekoizpenak izugarri gora egin du, azken 52 …
CAF-Elhuyar 2018: Zulo beltzen sinfonia
Galaxia gehienek zulo beltz erraldoia dute erdigunean. Eta benetan dira erraldoi zulo beltz horiek, milioika izarren masa ezkutatzen baitute beren …
Zu idazle
Zientzia aldizkaria
