Hasiera »   Erreportajeak »   Tokiko Agenda 21: urratsez urrats bidea eginez

Axenda Local 21: paso a paso

• Zabaldu:
• Twitter
• Facebook
• Emaila

Desde a publicación do documento de Axenda 21 en Río en 1992 realizáronse numerosos intentos de adaptación ao método a seguir. A maioría dos municipios seguiron basicamente o mesmo camiño, pero dado que cada municipio é diferente, a Axenda Local 21 debe ser acorde ás súas características locais. No proceso de implantación da Axenda Local 21 é importante cada paso.

En Euskal Herria, por exemplo, é evidente que os núcleos urbanos e os pobos pequenos teñen pouco que ver, xa que a estrutura da sociedade e a propia problemática que pode existir tamén é diferente nuns e outros. Por iso, un pequeno pobo costeiro probablemente terá máis que ver cos pobos pesqueiros que se atopan por centos de quilómetros que coa capital que se atopa a menos de dez quilómetros.

Todos iguais

Con todo, aínda que non todos os pobos seguen o mesmo camiño, á hora de implantar a AL21 danse pasos similares. Na maioría dos casos, o proceso iníciase coa firma da Carta de Aalborg. Así, o municipio asinante manifesta o seu compromiso de traballar pola sustentabilidade.

Pódense distinguir basicamente cinco fases: primeiro planifícase o proceso, despois realízase o diagnóstico (o diagnóstico reflicte a situación ambiental, económica e social do lugar) e, en función diso, defínese o plan de acción. A partir da posta en marcha do plan de acción iníciase a fase final, control e seguimento.

Como parte da sociedade, os nenos tamén teñen algo que dicir.

Debería ser un proceso que non ten fin en si mesmo: a medida que se executan as accións acordadas planifícanse novas accións. Así, mentres levan a cabo algunhas accións e realízase o seguimento das mesmas, acórdanse outras.

En moitos lugares a responsabilidade da Axenda 21 recae no departamento de medio ambiente. Lamentablemente, este departamento non ten a suficiente forza paira incidir no urbanismo e na ordenación do territorio, polo que as actuacións acordadas pola cidadanía quedan en papel.

Por iso, é necesario un forte compromiso desde o principio paira levar adiante o proceso. Os mellores resultados obtivéronse a través do liderado por parte da alcaldía, un modelo a seguir pola cidadanía a través de una xestión municipal máis sustentable. Ademais, todo parece indicar que é a única maneira de implicar a todos os departamentos do concello no mesmo obxectivo.

Voz do pobo

Ao longo deste proceso a participación da xente é fundamental desde o principio. Búscase una democracia máis participativa, baseada no consenso. A cidadanía decide que país queren no futuro. En calquera caso, non só se fai referencia á xente da rúa, senón que tamén deben participar alcaldes, concelleiros e traballadores do Concello; tamén se fai un chamamento aos responsables das grandes e pequenas empresas do municipio; é conveniente que tamén participen asociacións culturais, grupos de tempo libre e outras asociacións que poidan estar presentes no municipio.

Medio ambiente, economía e sociedade son inseparables. (Foto: G. Roia).

Aínda que a participación pode facerse de diversas formas, o habitual é que se realicen foros. Normalmente ábrese a posibilidade de participar a toda a cidadanía e convídase directamente a certos colectivos sociais, especialmente paira garantir a representatividade de toda a sociedade. Desta forma preténdese garantir non só aos que teñen especial interese senón tamén aos demais.

Indicadores: ferramentas de medición

A implantación de indicadores é clave paira a mellora continua da Axenda Local 21. A función dos indicadores é en gran medida medir se a evolución cara á sustentabilidade local é positiva ou non. Por iso, adoitan depender dos obxectivos e accións acordadas en cada municipio. Por exemplo, se entre os obxectivos dunha AL21 atópase a redución do consumo de auga e decídese realizar una campaña paira evitar o malgasto de auga, mídese a cantidade de auga que se consome no municipio co tempo paira coñecer o impacto da campaña, é dicir, uno dos indicadores é o consumo de auga.

A Axenda 21 non debería servir só paira elixirse.

Definíronse diferentes grupos de indicadores de apoio aos municipios. Entre as coleccións de indicadores publicadas no propio País Vasco atópanse os Indicadores Ambientais 2002 do Goberno Vasco e os Indicadores de Axenda Local 21 de IHOBE. Destas coleccións de indicadores, cada municipio pode elixir as súas e adaptarse ás accións que se están levando a cabo. Desta forma pódese saber si están máis cerca ou máis lonxe de ser un pobo sustentable.

Por todo iso, é necesario seleccionar indicadores adecuados que permitan axustar o rumbo do proceso continuo en función da situación actual.

Que pobo, que axenda A pesar de que a Axenda 21 nace da necesidade de preservar o medio ambiente a nivel local, baséase en tres alicerces: medio ambiente, economía e sociedade. E hai que traballar paira mellorar o tres. Con todo, dependendo da situación inicial de cada municipio, as accións acordadas adoitan ser moi diferentes. Imaxinemos que vivimos nun pobo do norte de Europa. Os asuntos sociais foron un dos principais obxectivos do goberno desde hai tempo, polo que apenas hai paro e a vivenda non é un problema, pero a xente demanda polideportivos e parques paira o lecer. É lóxico que una maioría dos orzamentos da Axenda vaian en accións de mellora ambiental. Poñamos agora no outro extremo. Imaxinemos que vivimos nun barrio pobre de Río de Janeiro. Seguramente, máis que ter un parque para que os nenos xoguen preto de casa, teremos que ter un traballo e una vivenda digna, e por iso na Axenda queremos dedicar máis diñeiro a buscar eses obxectivos. Por tanto, as accións sociais paira mellorar a calidade de vida preceden á mellora ambiental.