Hasiera »   Erreportajeak »   Euskarazko zientzia-dibulgataileen nobelak

Novelas dos dibulgatores científicos en eúscaro

• Zabaldu:
• Twitter
• Facebook
• Emaila

Non podemos dicir que sexan premios Nobel a nivel mundial, entre outras cousas porque aínda non os propuxemos paira iso, pero si que son os novos Nobel de divulgación científica en eúscaro. E dicimos que é xa a quinta edición dos premios CAF-Elhuyar, e por tanto, xa comezou a estenderse a lista dos que xa recibiron o premio Nobel. Nas seguintes páxinas explicarémosvos cales foron os gañadores e por que foron premiados, así como una pregunta aos gañadores e a algúns membros do xurado sobre os temas e o concurso. Neste número de febreiro teredes a oportunidade de ler o artigo do gañador e publicaremos o resto de premiados nos seguintes exemplares, xa que á fin e ao cabo é a publicación dos seus traballos, ademais de gañar o premio, uno dos obxectivos dos escritores.

Caf-Elhuyar 1998

XURADO Jabier Agirre, traballador de UZEI, médico, presidente da OEE Jesus Mari Txurruka, biólogo, profesor da UPV José Mari Rodriguez Ibabe, enxeñeiro superior, investigador do CEIT Josetxo Alvarez, ecoloxista, profesor Mikel Zurbano, Licenciado en Economía, profesor da UPV

Mikel Zurbano

Este ano non premiastes a ninguén na sección de libros, pero o xurado presentou una proposta paira converter o premio nunha bolsa. Por que?

A razón principal é impulsar aos escritores noveis, (...) xa que é bastante difícil escribir o libro sen saber si logo publicarase ou non. Outra cousa é que ao principio estea disposto a facer un repaso da información e da bibliografía, que logo se converterá nun libro, así como que con iso se poida sacar diñeiro e subsistir dalgunha maneira ou que se poida continuar nese tempo. O que se premia é, dalgunha maneira, o que acaba de empezar na produción de libros e o que se fixo até agora é, dalgunha maneira, presentalo como un premio dunha persoa xa garantida. Noutros premios comprobouse que o proceso foi o mesmo e no noso caso, con naturalidade, recorreuse a iso.

Jesús Mari Txurruka

Vostede foi membro do xurado durante o cinco anos do certame. Observouse una evolución nos traballos dos participantes? E cal é o futuro que ves despois de cinco anos ao Premio á Divulgación Científica?

Creo que non houbo una evolución significativa. O que está claro é que sempre hai xente que está nese mundo dos premios, ben polo nivel ou a forma de tratar o tema, ben polo nivel de eúscaro… e quítalos desde o principio. De lonxe tamén son malos. Isto pode ser un cuarto. E logo, como ocorreu este ano, outro cuarto é sempre un premio. (...) Sempre hai máis traballos bos que malos. Por tanto, existe un nivel de obra, tanto de nivel como de canteira. E é que os vencedores eran descoñecidos paira min; nese sentido son escritoras novelas. Gañaron entre dous, pero un foi o meu alumno e aprendeu todo en castelán e o outro tamén. Posteriormente escribírono en eúscaro. (...) Por tanto, isto está moi ben paira buscar novos escritores. (...) Estou seguro de que con este premio animarase moitísimo a esta xente.

Jabier Agirre

O xurado decidiu igualar os premios de 100.000, 50.000 e 25.000 pesetas (3.942´04, 1.971´02 e 985´51 libras) a 75.000, 60.000 e 40.000 (2.956´53, 2.365´22 e 1.576´82). Non apareceu un traballo que realmente é bo e que merece o primeiro premio, ou o nivel de todos os traballos foi moi bo e similar?

Eu creo que hai dúas razóns. Por unha banda, non estaba de verdade o que se destacaba por encima dos demais para recibir o primeiro premio e, por outro, paira os xurados os traballos son moi diversos e era difícil facer una clasificación. É moi difícil comparar un traballo médico con outro relacionado coa economía, e ademais, como xa se dixo, ao non ser tan diferentes en canto a nivel, pareceunos excesiva a distribución de 100.000, 50.000 e 25.000 (3.942´04, 1.971´02 e 985´51). En definitiva, repartimos a mesma cantidade.

PRIMEIRO PREMIO 75.000 pts.

Adelaida Umaran Sánchez e Arantxa Sarasua Etxeberria Son coñecidos
até o momento, sobre todo en América, os problemas derivados das enfermidades provocadas polo home branco aos aldeáns, pero esa relación é de ida e volta?

Si é de ida e volta, todo volve. Por unha banda nós collemos enfermidades, pero a xente de alí tamén vén traballar ou a quedar aquí. Eu diría que hai comunicación, que este mundo é único e que, como as viaxes son cada vez máis fáciles, cada vez son máis pequenos e, por tanto, temos que ter en conta todo o que hai no mundo, e non só coidar a nosa saúde sen ter en conta o que nos rodea. Deberase axustar todo.

SEGUNDO PREMIO 60.000 pts.

Fernando Trasfogueiro Grande

Que provoca a cojera, as enfermidades congénitas ou as enfermidades sobrevindas do xigante chamado ciencia?

A ciencia é un campo humano e as carencias son tamén propias do ser humano. Nós queremos pensar que a ciencia é algo inalcanzable; hai poesía, etc., pero a ciencia non se pode tocar, e iso non é certo; é como calquera outro campo, aínda que se pintou un pouco mellor. Quixen pór en evidencia as contradicións do artigo.

TERCEIRO PREMIO 40.000 pts.

Asier Sarasua Garmendia

A natureza xa está dominada pola ciencia ou a ciencia posta ao servizo da natureza?

Ningún? Eu creo que aínda os dous dependen máis da economía. O que aínda manda na xestión da natureza e do medio ambiente é o diñeiro, aínda que ultimamente estanse introducindo criterios ambientais e científicos na xestión do medio ambiente. Pero iso é moi novo e queda moito traballo por facer. Con todo, a natureza ten as súas leis e a ciencia extráeas da natureza, polo que eu diría que a natureza é o que nos ensina a facer ciencia.