Erreportajeak

Untzigintzaren historia XV: izotzaustekoak

1988/02/01 Azkune Mendia, Iñaki -

Poloetako itsasoetara altzairuzko untziak lehen aldiz joan zirenean, zurezkoek baino portaera txarragoa erakutsi zuten. 1928-1930.ean, Byrd jaunaren espedizioa zurezko untzi batek salbatu zuen. Izan ere Eleanor Bolling izenekoa (altzairuzkoa), ez zen gauza izotz-plakatan zehar ibiltzeko.

Islamiar zientzia, kultur zubi

1988/02/01 Bandres Unanue, Luis -

Islamiarren sorrera, berez, 622. urtean izan zen, hots, Mahomet (Muhammad) profetak Yatrib-era ihes egin zuen urtean. Hiri honek handik aurrera Medina (Madinat al-Nabi) izena hartuko zuen. Zer esanik ez, islamiar kulturaren jatorriak lehenagokoak ziren.

Masa galduaren kandidatu exotikoak

1988/02/01 Arregi Bengoa, Jesus -

Materia ikustezinaz ari garenez, pentsatzekoa da materia hori itxura ez–arruntean agertuko dela; bestela ez litzateke hain detektagaitza.

Trenbidearen booma europan

1988/02/01 Barandiaran, Mariaje -
Irazabalbeitia, Inaki - kimikaria eta zientzia-dibulgatzailea

Bukatu berri den urtearen azken partean trenbidearen inguruko eztabaida izan dugu Euskal Herrian, Urola trenbidearen ixtea dela eta. Manifestazio, eritzi-emate eta posizionamendu guztien ondoren gauza bat bakarrik gelditu da garbi: urolatarrek beren trenari dioten atxekimendua. Trenaren etorkizuna ordea, lehen bezain ilun dago gure aburuz. Gure Herrian errepideak trenbideari irabazi egin dio nonbait.

Ortografia lantzen

1988/02/01 Arrojeria, Eustakio - Elhuyar Zientziaren Komunikazioa
Lizaso, Pili - Informatika Saila

Programa honen helburua zenbait hitzen ortografia lantzea da. Aldi bakoitzean hitz bat azalduko da pantailan.

Biogasa: Mozkin garbia

1988/02/01 Jauregi, Mariaje -

Gaur eguneko zibilizazioari atxekitzen zaion ezaugarrietariko bat hondakin produzitzaile izatearena da, eta egon badago arrazoirik horretarako. Izan ere, munduko hiririk handienetan, biztanle bakoitzak milaka kilo zabor produzitzen ditu urteko eta honek arazo latzak dakartza: Zer egin hondakin-mordo honekin?

Homeopatia, zer da medikuntzaren adar hau?

1988/02/01 Barandiaran, Anselmo -

Samuel Hahnemann-ek sortu zuen homeopatia. Prussiako Meisen-en jaio zen 1755.eko apirilaren hamarrean. Farmazia, kimika eta toxikologiazko ezagumendu sakonak zituen. Sendagile moduan zenbait urtez lan egin ondoren, lanbide hori utzi egin zuen. Bere idatzietan dioenez, sendatzeko zituen bitartekoen urritasunagatik eta drogen eragin zehatza ez jakiteagatik besteak sendatzeko gai ez zela sentitu zuen eta horregatik utzi egin zuen medikuntza.

Pneumatikoak aurten 100 urte

1987/12/01 Otaolaurretxi, Jon -

1887. urtean, John Dunlop albaitariak bere semearen trizikloari gurpil pneumatikoa ipini zion Belfast-en. Hurrengo urtean patentatu zuen eta 1890. urtean hasi ziren Dunlop Company enpresan pneumatikoak fabrikatzen. Dena dela, gurpil pneumatikoaren printzipioa 1846.ean patentatua zegoen jadanik, geroago jakingo zenez, baina XIX. mendearen bukaeran hedatuko zen bazter guztietara automobilaren arrakastarekin batera.

1987.eko Nobel Sariak

1987/12/01 Barrenetxea, Tere -

Urtero bezala aurten ere Nobel Sariak banatu ditu Suediako Nobel Akademiak. Zientziaren inguruan aurten emandako sariei buruz zerbait azpimarratu behar bada, hartzaileen egokitasunari buruz komunitate zientifikoan egon den adostasuna da. Medikuntzako Nobel Sariaren hartzaileak, Susumu Tonegawa japoniarrak, gizakiaren sistema inmunologikoaren ulermenaren bidean oso ekarpen garrantzitsuak egin ditu. Fisika eta Kimikazko Nobel Sariak, pil-pilean dauden eremuetan lan egiten duten ikerlariei banatu zaizkie.

Itsas plataformak

1987/12/01 Ferreres, Iñaki -

Bermeo aurrean (8 km itsas barruan) dagoen gas-hobia ustiatzeko Gaviota izeneko plataforma eraiki zen. Itsasoaren sakonera 106 m-koa den leku batean kokatuta dago eta hobiraino iristeko 2000 m. zulatu behar izan dira.

Babesleak
Eusko Jaurlaritzako Industria, Merkataritza eta Turismo Saila