Erreportajeak

Uhandre palmatua, eztei-dantzari bitxia

FITXA TEKNIKOA Uhandre palmatua

Agorregiko burdinola

Udako beroak astintzen hasi orduko, Pagoeta mendiaren itzalpean jar gaitezen. Bere 714 metroko garaierarekin, Pagoetak xarma berezia damaio ingurune osoari. Halaber, mendiari zor zaio Gipuzkoako Foru Aldundiak kudeatzen duen parkearen izena: Pagoeta Parkea. BISITATZEKO ORDUTEGIA KANAL BATEN UR-ETORRIA NEURTUZ ENERGIA, LANA ETA POTENTZIA

Estuarioak: ekosistema gazte baina konplexuak

Estuarioak, hidrosferaren azaleraren zati txiki bat besterik ez diren arren, garrantzi handiko ekosistemak dira: moldapen bereziko zenbait espezientzako habitatak, espezie itsastar askorentzako erruleku edota hazkuntza-guneak eta gizakiarentzako balio handiko eremuak eskaintzen dituzte.

Murumendiko erregea: Basurdea

Aitzina-aitzinatik, Murumendiko gizakia bere ingurune fisikoari arras loturik bizi izan da. Denborak aurrera egin ahala bestalde, gizakia bere ingurunearekin zituen harremanak eta menpekotasuna aldatuz, moldatuz eta finkatuz joan da: zenbaitetan abeltzain modura, askotan nekazari gisa eta besteetan basoko langintzan. Basurdeak aspalditik dira maizterrak Murumendin. Animalia honek eskualde hori oso gustukoa du bizitzeko; izan ere, baso hauetan, bere berezko etsaiengandik urrun, lasai asko bizi da, ezkutaleku erosoetan babestuz.

Oinak, oinetakoak eramateko baino gehiago

Gizakiak ibiltzeko era berezia eta bakarra du: hankabikoa eta ortogradoa da. Nolanahi ere, horrek ez du Aristotelek emandako baieztapen biribila justifikatzen, hau da, bere jainkozko izaeragatik izaki bizidunen artean zutik dabilen bakarra gizakia dela zioena.

Kalitatea eta elikagai-enpresak

Azkenaldi honetan kalitateaz asko hitz egin eta hitz egiten da. Definizio ugari eman izan da kalitateari buruz, eta usuena “produktu edo zerbitzu bati, beharrizan adierazi edo inplizitu batzuk betetzeko gaitasuna ematen dioten propietate eta ezaugarrien multzoa”(1) dela dioen definizioa da. Kalitatearen interpretazio honek erabat zaharkiturik uzten du orain arte nagusi izandako ideia, hots, kalitatezko produktua fabrikazioan zehar kontrol fisiko-kimikoak, mikrobiologikoak edota organoleptikoak gainditzen dituena dela baieztatzen zuena, modu horretara fabrikatzailea ezarritako zehaztapen batzuei egokitzen zaiela ziurtatzen delakoan.

Beroa dela eta

Atal honetako azken hiru lantxoetan soinuari buruz arduratu gara nagusiki; oraingoan berriz, garrantzi handia duen Fisikako beste atal bati helduko diogu: beroari eta horrek sortutako zenbait ondoriori. Beroari buruzko lan honi beste batzuek jarraituko diote eta horrela, zenbait artikuluxka irakurri ondoren, gai honi buruz zerbait gehiago jakingo dugulakoan nago; bitartean une atseginak igarotzeko balio izango balu, zer esanik ez, mila aldiz hobe. Beraz: on egin!

Erlojuak

Gizakiak mende asko eman ditu denbora neurtzeko metodo zehatzen bila. Eguzkiari, ilargiari edota izarrei begira egon ohi ziren gure aurrekoak, denbora zenbatu, sailkatu eta neurtu nahian. Lehenengo tramankuluei esker, hilabeteak, egunak eta orduak nolabaiteko zehaztasunez banatzea lortu zuten. Orain, gutako askoren eskumuturreko erloju txikienak ere, segundoak eta hamarrenak ematen dizkigu zehaztasun osoz; goizetan, musika lagun, lotiena esnarazteko gai ere badira denbora neurtzen duten asmakuntza liluragarri horiek.

Zer da dietetika? Zientzia edo kaleko esamesak?

Txernobilgo gaurik luzeena

EEBBetako zientzilariek “super-gaua” hitzez izendatu zuten Txernobilen gertaturiko istripua. Duela 10 urtera arte, era horretako matxurarik gerta zitekeenik ez zuen inork uste eta, arrisku teoriko hutsa zela esaten zen. Gaur egun ordea, gaurik luzeena izan zen horretaz zerbait gehiago dakigu. Ez askorik, egia aitortzeko.