Premios Nobel 2008

Galarraga Aiestaran, Ana

Elhuyar Zientzia

Kortabitarte Egiguren, Irati

Elhuyar Zientzia

Etxebeste Aduriz, Egoitz

Elhuyar Zientzia

Os científicos premiados pola Fundación Nobel merecen esta honra. Niso poucos teñen dúbidas. Este ano, con todo, xurdiu un gran balbordo cando se deron a coñecer os nomes dos Premios Nobel de Fisiología ou Medicamento. Non porque os que van recibir non llo merecen, senón porque, segundo algúns, alguén o merece.
Bulicio nos premios Nobel
01/11/2008 | Galarraga Aiestaran, Ana; Kortabitarte Egiguren, Irati; Etxebeste Aduriz, Egoitz | Elhuyar Zientzia Komunikazioa

(Foto: Universidade de San Diego)
Tres investigadores recibirán o premio no ámbito médico. O alemán Harald Hausen recibirá a metade do premio por identificar o papilomavirus humano e demostrar que é o causante do cancro de pescozo de útero. A outra metade está dirixida aos investigadores franceses Françoise Barré-Sinoussi e Luc Montaigner por identificar a partes iguais o virus da inmunodeficiencia humana (VIH).

E o estadounidense Robert Galo non foi premiado. Con todo, moitos o consideran un descubridor do VIH xunto con Montaigner, polo que non lles parece xusto que a Fundación Nobel non lle conceda o premio. O propio Montaigner, cando lle comunicaron que gañou a Novela, sorprendeuse. A revista Science expresou a súa "pena" por Robert Galo.

A pesar de que estas declaracións fan pensar noutra cousa, estes dous homes pasaron anos enfrontándose un contra outro, discutindo quen foi o primeiro descubridor do VIH. Tras o debate había diñeiro: o beneficio que obtiña a patente do test de diagnóstico da sida.

Finalmente, en 1987, Ronald Reagan e Jacques Chirac calaron o debate indicando que os descubridores do virus foron por igual e que os beneficios da patente repartiríanse a partes iguais entre ambos os países. E en 2002 dous investigadores redactaron un ensaio na revista Science, onde escribiron que o traballo de ambos paira atopar o virus foi imprescindible.

Con todo, a Fundación Nobel ha decidido outorgar o premio en función de quen publicou o seu primeiro artigo sobre o descubrimento do virus, e aí non cabe dúbida de que o primeiro artigo asinado por dous investigadores, un é Luc Montaigner e o outro, una muller que até agora estivo oculta. Chámase Françoise Barré-Sinoussi e en breve recibirá o premio xunto a Montaigner. Todo mérito.

Harald zur Hausen (esquerda) Alemán. Nacido en 1936. Doutor pola Universidade de Düsseldorf e actualmente director científico do Centro de Investigación do Cancro de Alemaña. Françoise Barré-Sinoussi (no centro). Francés. Naceu en 1947 e se doctoró en Virología no Instituto Pasteur. Actualmente é director da Unidade de Regulación de Infeccións Retrovirales do mesmo instituto. Luc Montaigner (dereita) Francés. Nacido en 1932, se doctoró en virología na Universidade de París. O descubrimento do VIH fíxoo no Instituto Pasteur e agora é director da Fundación Mundial paira a Investigación e a Prevención da Sida.
(Foto: Centro de Investigación do Cancro de Alemaña; Instituto © Pasteur)

Novela de Fisiología ou Medicamento por descubrimento do papilomavirus humano e da sida

Harald zur Hausen, e Françoise Barré-Sinoussi e Luc Montaigner

Á primeira por descubrir "os tipos de papilomabirus humanos causantes do cancro de pescozo de útero" e ás outras dúas por descubrir "o virus da inmunodeficiencia humana"

A Novela de Fisiología ou Medicamento será entregada a partes iguais a quen identificaron aos causantes de dúas enfermidades graves. A metade está dirixida ao investigador Harald zur Hausen por identificar o papilomavirus humano e demostrar que é o causante do cancro de pescozo de útero. A outra metade, a partes iguais, é paira os investigadores Françoise Barré-Sinoussi e Luc Montaigner por identificar o virus da inmunodeficiencia humana (VIH).

Papilomabirus humano, causante do cancro de útero

Papilomabirus humano, á esquerda, e as partículas de VIH, en verde, salguen dun linfocito.
Bioloxía Lab. Virus Tumoral ; CDC
Na década de 1970, Harald Zur Hausen opúxose á crenza xeral no medicamento da época, propondo que o cancro de pescozo de útero era causado por un virus.

Tras anos de traballo, conseguiu identificar o papilomabirus humano nas células cancerígenas do pescozo de útero e deuse conta de que hai varios tipos: uns producen cancro e outro non. Diferenciou entre uns e outros e demostrou que lles dá aos primeiros a capacidade de causar cancro.

Grazas ao traballo realizado por Hausen, avanzouse moito na detección e prevención do cancro de pescozo de útero, como na actualidade xa existen vacinas que protexen dos dous tipos máis malignos (genotipos 16 e 18).

VIH, causante da SIDA

En 1981 descríbese una nova enfermidade en Estados Unidos. Chamóuselle SIDA e por diversas características (grupos de pacientes, perda de linfocitos, transmisión sanguínea) sospeitábase que o axente tiña que ter un retrovirus, e algúns grupos de investigadores puxéronse na súa procura.

En 1983 iníciase o estudo dos linfocitos extirpados aos enfermos de Barré-Sinoussi e Montaigner, fanse culturas e búscanse restos do retrovirus. Os linfocitos cultivados nas culturas viron una transcriptasa inversa, una encima que utilizan os retrovirus paira reproducirse. Ademais, demostraron que os linfocitos culturais liberaban partículas de virus que contaminaban linfocitos sans. Este virus foi illado e coñecido como LAV (linfadenopathy associated virus ou virus relacionado coa linfadenopatía). Despois asociouse o virus á sida e denominóuselle VIH, o virus da inmunodeficiencia humana.

Yoichiro Nambu (esquerda). Estadounidense, nacido en Tokio en 1921. En 1952 foi nomeado doutor pola Universidade de Tokio. Actualmente é profesor emérito do Instituto Enrico Fermi da Universidade de Chicago. Makoto Kobayashi (no centro). Xaponés, nacido en 1944. Doutor en 1972 pola Universidade de Nagoya. É profesor emérito na Organización de Investigación de Aceleradores de Gran Enerxía (ICC) de Tsucuba. Toshihide Maskawa (dereita). Xaponés, nacido en 1940. En 1967 obtivo o título de doutor na Universidade de Nagoya. É profesor emérito do Instituto Yukawa de Física Teórica (YITP) da Universidade de Kioto.
(Foto: Universidade de Chicago; KK)

Descubrimentos sobre rupturas de simetría no Premio Nobel de Física

Yoichiro Nambu, Makoto Kobayashi e Toshihide Maskawa

Á primeira por explicar "a ruptura de simetría propia da física subatómica", e ás outras dúas por descubrir "a explicación da ruptura de simetría que predicaba polo menos tres familias de quarks"

O Modelo Estándar de Física describe o mundo das partículas básicas. Segundo el, as partículas elementais divídense en tres familias. Pero non sempre foi así, paira chegar a este modelo os físicos tiveron que superar una serie de obstáculos.

Uno dos problemas era que supuñan que as partículas elementais cumprían as leis de simetría. Pero aos poucos os experimentos demostraron que nalgúns casos a simetría rompía, o que puxo en cuestión o modelo da época. Ninguén sabía por que ocorría iso. E, en 1972, os mozos investigadores Makoto Kobayashi e Toshihide Maskawa --ambos nos cálculos da física cuántico- atoparon a solución: paira comprender a ruptura de simetría era necesario que existisen tres familias de quarks.

(Foto: Fermilab)
Era una idea valente, pero o Modelo Estándar recolleu aqueles supostos quark. E despois descubriron os quarks calculados por Kobayashi e Maskawa. Agora premiaron esta idea coa Media Novela.

Orixe das masas

Desde entón, o Modelo Estándar divide as partículas básicas en tres familias. A partícula máis pesada do modelo (top quark) é 300.000 veces máis pesada que a máis lixeira (electrón). Por que este tipo de diferenzas?

A maioría dos físicos consideran que a causa é outra ruptura de simetría: Mecanismo Higgs. Segundo esta teoría, nas primeiras fases do universo, o mecanismo Higgs rompeu a simetría entre forzas, dando diferentes masas ás partículas.

A primeira pedra desta teoría púxoa Yoichiro Nambu en 1960, cando creou a idea de ruptura de simetría propia. Nambu traballou nos cálculos teóricos da superconductividad. E posteriormente aplicou a ruptura natural de simetría que se produce neste fenómeno ao mundo das partículas elementais. As súas ferramentas matemáticas foron fundamentais paira comprender o actual Modelo Estándar. Por iso a Namburu déronlle a outra metade do premio.

Proteína verde fluorescente no Premio Nobel de Química

Osamu Shimomura (esquerda). Xaponés. Nacido en 1928. Doutor en Química Orgánica pola Universidade Nagoya de Xapón en 1960. Actualmente é profesor emérito do Laboratorio de Bioloxía Mariña de Estados Unidos e da Universidade de Boston. Martin Chalfie (centro). Estadounidense. Nacido en 1947. Doutor en neurobiología pola Universidade de Harvard en 1977, é profesor de bioloxía na Universidade de Columbia de Nova York. Roger E. Tsien (dereita). Estadounidense. Nacido en 1952. Doutor en Fisiología pola Universidade de Cambridge en 1977. Actualmente é profesor da Universidade de San Diego de California desde 1989.
(Foto: Tom Kleindinst; Eileen Barroso; Universidade de San Diego)

Osamu Shimomura, Martin Chalfie e Roger E. Tsien

"Polo descubrimento e desenvolvemento da proteína verde fluorescente (GFP)"

A proteína verde fluorescente (GFP) foi vista por primeira vez na medusa vitoria en 1962. Desde entón, a proteína é moi interesante paira os científicos, xa que é moi útil paira moitos ensaios. Por exemplo, permite observar o crecemento dos tumores e o desenvolvemento cerebral da enfermidade de Alzheimer. En concreto, esta proteína pode utilizarse paira coñecer as reaccións químicas que se producen nas células. Paira iso, a proteína adhírese á molécula que interesa ao científico e emite fluorescencia ao absorber a luz procedente do exterior. Así, a molécula que quere ver queda á vista do científico.

Luz medusa

Osamu Shimomura illou a proteína fluorescente GFP da medusa Aequorea vitoria.

(Foto: Universidade de San Diego)
A proteína GFP contén 238 aminoácidos, dos que tres (Ser65-Tyr66-Gly67) reaccionan entre si e dan un cromoforo especial. Cando a luz ultravioleta ou azul choca contra leste cromoforo da GFP emite luz verde fluorescente. O máis destacable é: A proteína GFP non necesita ningún outro compoñente paira brillar, basta con irradiala con luz ultravioleta ou azul. Con todo, outras proteínas de bioluminiscencia necesitan moléculas que lles acheguen enerxía adicional.

Tras todas estas investigacións, o estadounidense Chalfie propuxo a aplicación da proteína GFP ao xene activador dun proceso completo paira observar os procesos iniciados por esta proteína activadora. A luz verde clarificaría todos estes procesos.

Por último, Roger. E Tsien estudou o mecanismo de reacción e comprobou que a substitución deste tres aminoácidos esenciais absorbía e emitía a luz doutras zonas do espectro. Tras varias unións de aminoácidos, o investigador estadounidense descubriu que o GFP emitía cian, azul e amarelo. Grazas a iso, na actualidade, os investigadores poden marcar proteínas con diferentes cores paira analizar, entre outras cousas, as súas interaccións.

Galarraga Aiestaran, Ana; Kortabitarte Egiguren, Irati; Etxebeste Aduriz, Egoitz
Servizos
247
2008
Resultados
028
Premios; Medicamento; Física; Química; Bioquímica
Artigo
Outros
Babesleak
Eusko Jaurlaritzako Industria, Merkataritza eta Turismo Saila