Outro retroceso cara á agricultura e a alimentación sostibles
A OPE agroalimentaria ten como obxectivo o desenvolvemento de toda a cadea agroalimentaria, dixitalizando os procesos e incorporando coñecemento e innovación. Ademais deste obxectivo xeral, propón tres obxectivos estratéxicos: 1) competitividade, 2) sustentabilidade e 3) trazabilidad e seguridade. O cuarto obxectivo transversal é o denominado reto demográfico. A OPE aprobada en febreiro de 2022 recibiu un investimento público de 1.002,91 millóns de euros, dividida en tres liñas de actuación: 1) 400 M€ para o fortalecemento da industria do sector agroalimentario para a automatización e dixitalización de procesos (datos, loxística, modernización de maquinaria, substitución por materiais renovables...); 2) 454,35 M€ para a dixitalización do sector agroalimentario, destacando o Kit Dixital, que supón o 27% do financiamento total, e 3) Investigación agroalimentaria 148,56 M€ para os programas de I+D+i Agroalimentario e I+D+i Ciencias do Mar.
Os responsables desta OPE son o Ministerio de Industria, Comercio e Turismo, o Ministerio de Agricultura, Pesca e Alimentación, o Ministerio de Economía e Transformación Dixital e o Ministerio de Ciencia e Innovación. O modelo de gobernanza para o desenvolvemento da OPE consta de dous niveis, un interministerial e outro de cooperación público-privada (PTP).
Analizando os obxectivos, datos e vías de execución desde un punto de vista ecofeminista, cabe destacar seis elementos principais: 1) Profúndase no modelo produtivo, que depende das tecnoloxías e dos materiais, sen cuestionar as limitacións ecosociales do modelo de produción de alimentos e os seus efectos e implicacións; 2) É financiamento para a industria alimentaria dixital e robotizada e non para un sector agroalimentario máis sostible e resiliente; 3) Búscase a agricultura sen agricultores, coa agricultura 4.0: blockchain, a tecnoloxía das cousas e a agricultura artificial, a agricultura de precisión e a intelixencia artificial. Esta liña súmase e impulsa a unha serie de megaproyectos agroindustriais e infraestruturas dixitalizadas que xa vemos en Euskal Herria; 4) A narrativa asocia a crise sistémica con oportunidades de negocio e mensaxes de igualdade de oportunidades; e quere facer crer que o crecemento é compatible coa loita contra o cambio climático, a xestión sostible da enerxía e os materiais, o reto demográfico ou a substitución xeneracional, así como coa creación de emprego de calidade para mozas e mulleres. 5) O modelo de gobernanza dificulta a transparencia, a participación e os mecanismos de control, rexeitando as alianzas público-públicas e/ou público-comunitarias; e 6) Desvincula radicalmente o consumo de alimentos e o territorio.
Desde unha perspectiva ecofeminista é necesario explicar as claves do debate. De feito, para abordar problemas de fondo é necesario recolocar os procesos socio-económicos, relocalizando o sistema alimentario e reducindo as cadeas de comercialización. É o momento de adaptar as propostas públicas aos marcos do planeta e reorganizar as tarefas e necesidades fundamentais para incrementar o traballo e o valor da alimentación dos agricultores e reducir os modelos de produción e alimentación prexudiciais e innecesarios. A partir destas claves, as trantsiciones ecofeministas teñen un camiño frutífero por percorrer, pero a OPE agroalimentaria é un novo retroceso escuro na agricultura e, en xeral, na democratización e coidado dun sistema alimentario sostible e saudable.
-> Unha oportunidade perdida para a transición hídrica ecofeminista
Zu idazle
Zientzia aldizkaria
