Os investigadores do grupo de Bioloxía Celular en Toxicoloxía Ambiental da UPV-EHU estudaron os lazos e analizaron un total de seis zonas de peces: Arriluze e Gernika en 2007/2008 e, desde entón, Santurtzi, Plentzia, Ondarroa, Deba e Pasaia. En maior ou menor medida, en todos eles detectouse a presenza de femias de peixe, tanto nas características das gónadas dos peixes como a través dalgúns marcadores moleculares.
Miren P. Directora do grupo de investigación. Segundo Cajaraville, os resultados pon de manifesto que “a disrupción endocrina está estendida nos nosos estuarios, o que significa que temos un problema cos contaminantes como o detectaron noutros países”. Os resultados da investigación foron publicados en senllos artigos nas revistas Science of the Total Environment e Marine Environmental Research.
Os disrupotores endocrinos son os responsables da femia e proceden principalmente dos produtos de uso común: plastificantes, pesticidas, pastillas anticonceptivas, fragrancias e deterxentes. Actuando como hormona rompe o equilibrio das hormonas no organismo e son capaces de provocar o crecemento ou a penetración dos organismos.
Polo seu escaso coñecemento sobre a influencia destes contaminantes nos ecosistemas, Cajaraville destacou a importancia dos resultados obtidos: “son importantes paira ver o grao de presenza destes contaminantes nos nosos estuarios e ríos e os seus efectos paira poder tomar medidas”.
En todos os estuarios analizados atopáronse probas de melloría a pesar da zarza. En tres dos seis estuarios (Gernika, Pasaia e Deba) atopáronse peixes intersexuales, é dicir, exemplares con óvulos inmaturos nos testículos, localmente, entre o 12% e o 64% dos lazos recolleitos. Ademais, en todos os estuarios deron positivo os dous principais indicadores moleculares do aumento: a maioría dos machos (entre o 60% e o 91%) presentaban una proteína vitelogenina no fígado (una proteína que en realidade só as femias expresan), mentres que no cerebro, o xene que codifica a aromatasa Cyp19a1b tamén presentaba un alto grao de expresión; esta proteína participa na síntese de estrógenos e é a expresión da da semente.
Os investigadores tamén realizaron unha análise química dos puntos muestreados: “Traballamos en todo momento con químicos analíticos, caracterizando cada lugar desde o punto de vista químico e biolóxico —subliñou Cajaravill—. Isto permitiunos comprobar a correlación existente entre a súa presenza e o fenómeno da emancipación”. Os contaminantes medíronse nas mostras de beaz dos peixes e, segundo Cajaraville, a correlación atopada demostra que os contaminantes son os responsables da femia a pesar dos peixes.