81987(e)ko apirila

Erreportajeak

Marinelik gabeko untziak

Egia, Elisabete -
Urkia, Kontxi -

Garai batean, untziko lemari pilotuak edo kapitainak gogor eutsi behar zion itsasoko bidaia osoan zehar. Gero, pilotu automatikoa asmatu zuten, …

Oroimena, gure garuneko ordenadorea

Agirre, Jabier - Medikua eta OEEko kidea

Gure gizartearen azken jostailua ordenadorea dela esan genezake. Baina ohartu al gara geuk ere "ordenadorea" geure garunean badugunaz? Eta zein …

Ozono-maila txikiagotzen ari da

Aizpurua Sarasola, Joxerra -

Antartikoko atmosferaren ozono-kantitatea %40 txikiagotu da. Aldi berean, Ipar Poloan fenonemo berdina gertatzen ari da, nahiz eta maila apalagoan izan. …

Borax-a, menturaren ildotik

Barandiaran, Mariaje -
Irazabalbeitia, Inaki - kimikaria eta zientzia-dibulgatzailea

Kimikaren ikuspegitik aztertuta, Borax izeneko substantzia sodio borato hidratatua da. Substantzia hau ez da agian jendartean oso ezaguna, baina produktu …

Telebista-pantaila launerantz

Barandiaran, Xabier -

Londreseko Zientzi eta Teknologi Ikastetxe Inperialean, beste gauza batzuen artean pantaila launa garatzen ari dira azken aldi honetan.

Ilargiko harrien patua

Mintz Register, Bridget -

Ilargiko harri hitzak esan eta jendea ahozabalik geldituko da. Baina Houston-eko (Texas) Johnson Zentru Espazialeko zientzilariak ez ordea. Zientzilari-talde txiki …

Nafarroako autobidea. Ekologiak badu zer esanik

Autobidearen aurkako koordinadora -

Mende honen hasiera aldean egin omen zen Donostia eta Iruñea lotzeko eta orduko premiei ongi erantzuteko errepidea.
Geroztik urte-andana ederra …

Zuhaitz-igelak: anfibiorik dotoreenak

Aihartza, Joxerra -

Gauza jakina da jadanik, gizarte zibilizatu eta gero eta urbanizatuago honetan Natura eta planetaren lurrazalean bizilagun ditugun animalia, landare eta …

Basoak sutan: soluziorik ba ote?

Tapia, Xipitri -

Uda partean suteen berriak maiz izaten ditugu gure artean. Zenbait lekutan baso eta mendiak kixkalita ikus daitezke suteen ondorioz. Nazio …

Zientziaren historia: erromatarren aroa

Bandres Unanue, Luis -

Erroma K.a. 753. urtean izan zen fundatua. Bere hasierako mendeetan zehar, besteak bezalako nazio normala baino ez zen izan, baina …

Eguzki-sistema gehiagoren aurkikuntzaren atzetik

Arregi Bengoa, Jesus -

Eguzkiaren inguruan biratzen ari diren planetak eta beste gorputzak zoriaren ondorio diren ala, aitzitik, jaiotze-prozesu beraren parte ditugu.

Untzigintzaren historia X: urpekuntzien sorrera

Azkune Mendia, Iñaki -

Urpekuntziaren sorreran, helizea ezartzeak eta torpedoa erasotzeko arma gisa erabiltzeak berebiziko garrantzia izan zuten.

Karratu majikoa

Goñi, Jesus Mari -

Ale honetan sorgin-karratuen gaia aztertu nahi dugu.

"Principia"k 300 urte (2) Isaac Newton, kalkuluaren sortzaile

Duoandikoetxea Zuazo, Javier - EHUko matematika irakaslea

Kalkulu infinitesimala, deribatua eta integralaren inguruan eratu den Matematikaren saila da. Eta Historiako liburuei kasu eginez gero, Newton eta Leibniz …

Petrolioa lurraren erditik

Gold, Tom -

Guztiok dakigu jakin, petrolioa garai bateko animalia eta landareen hondakinetatik datorrela. Suedian hasi berri den zulatze-proiektu batek, guztiok oker gaudela …

Kaluza eta Klein-en teoriak: hamaika dimentsioko mundua

Martinez Lizarduikoa, Alfontso -

Materia definitzeko ditugun lau oinarrizko indarretatik bi batu egin dira esperimentalki (elektromagnetikoa eta ahula). Indar bortitza batzeko Batasun Handieneko Teoriak …

Alfabetikoki ordenatu

Arrojeria, Eustakio - Elhuyar Zientziaren Komunikazioa
Lizaso, Pili - Informatika Saila

Taula alfabetikoki ordenatu nahi dugula. Orain, eta zure imajinazioa martxan ipiniz, pentsa ezazu taula hau bost leihatilez osatutako T izeneko …

Albisteak

Ariketa fisikoa kaltegarri?

Elhuyar Zientzia -

Estres fisiko eta emozionalak atleten inmunitatean duen eragina aztertzeko zenbait azterketa egin dute sobietarrek.

Begi barneko lentetxoak

Elhuyar Zientzia -

Begi barneko lentetxoak, prozedura kirurgiko labur baten bidez begilausoa daukaten pertsonei jartzen zaizkie.

Bide zaharrarekin berria egin

Elhuyar Zientzia -

Galtzada zaharraren materialak erabiliz galtzada berria egitea da makina berri baten lana.

Bela badator berriro

Elhuyar Zientzia -

Wind Star pakebotearen ezaugarririk nabariena belak zabalduta izatea da. Teknologia garatuenek eta antzinako belek bat egin dute energia aurreratzeko.

Zu lasai; berak garbituko du

Elhuyar Zientzia -

Asmatu duten robot txiki honek, 480 m2 ordubetean garbitzeko eta argizariztatzeko gai da.

Desagertutzat jotako txoria aurkitu

Elhuyar Zientzia -

Betirako galduta zegoela uste zen marfil-okil hegaztia topatu dute.

Paludismoari aurre egiteko

Elhuyar Zientzia -

Paludismoari aurre egiteko bide berri eta kurioso bat jarri dute martxan Somaliako iparraldean.

Urdin zena hori izango ote?

Elhuyar Zientzia -

Yang-tsen-Kiang ibaiak horrenbeste lohi eramateari uzten ez badio, aurki Ibai Horia izango da.

Baso fosila ipar poloan

Elhuyar Zientzia -

Axel Heiberge kanadiar ugartean aurkitutako baso fosilak 45 milioi urte dauzka.

Xangai!, xangai!...

Elhuyar Zientzia -

Txinako Xangai hiriko agintarien arazo bakarra ez dirudi ikasleen manifestazioak direnik. Poluzioak burukomin handiak sortzen dizkie.

Dromedarioak. Horiek dira animaliak, horiek!

Elhuyar Zientzia -

Animalia harrigarrik bada, dromedarioa da bat dudarik gabe. Basamortuan eguzki galdatan ibil daiteke, gutxi janez eta are gutxiago edanez.

Beroaren maitale

Elhuyar Zientzia -

Manatiek, itsas ugaztun geldo eta handi horiek, beroa maite dute. Horregatik 20ºC-tik jaisten denean, toki epelagoetara mugitzen dira.

Lurrazpian mendiak omen

Elhuyar Zientzia -

Lurraren nukleoa ez da esfera perfektua; mantoaren mugan mendiak eta ibarrak dauzka. Hau da bederen ikerlari-talde batek joan den abenduan …

Txikia, baina astuna

Elhuyar Zientzia -

Pluton, gure sistemako planetarik urrunena da eta lehen uste baino txikiago eta astunagoa da. Astronomoek orain arte pentsatu duten bezala …

Ordenadore bidezko itzulpena

Elhuyar Zientzia -

Ordenadorez lagunduriko itzulpen-sistema bat prestatu dute. Itzultzaile profesionalen errendimendua bikoiztuko duen sistema hain zuzen.

Planetak bilatzeko teleskopioa

Elhuyar Zientzia -

Arizonako Unibertsitateko hiru astronomok 16 metroko infragorrizko espazio-teleskopio bat eraikitzea proposatu dute.

Eroale organikoa

Elhuyar Zientzia -

Zientzilari britainiar batzuek, lehenengo eroale ez-metalikoa aurkitu dute. Bi dimentsiotan zehar eroaten du zero absolutuaren inguruko tenperaturan.

Haririk gabeko elektrizitatea

Elhuyar Zientzia -

Elektrizitatea mugitu gabe maneiatzea, hari eta entxufeak kentzea, posible da printzipio fisiko arruntak erabiltzen dituzten sistemen bidez.

Babesleak
Eusko Jaurlaritzako Industria, Merkataritza eta Turismo Saila
MAIER Koop. Elk.
KIDE Koop. Elk.
ULMA Koop. Elk.
EIKA Koop. Elk.
LAGUN ARO Koop. Elk.
FAGOR ELECTRÓNICA Koop. Elk.