81987(e)ko apirila

Erreportajeak

Marinelik gabeko untziak

Egia, Elisabete -
Urkia, Kontxi -

Garai batean, untziko lemari pilotuak edo kapitainak gogor eutsi behar zion itsasoko bidaia osoan zehar. Gero, pilotu automatikoa asmatu zuten, …

Oroimena, gure garuneko ordenadorea

Agirre, Jabier - Medikua eta OEEko kidea

Gure gizartearen azken jostailua ordenadorea dela esan genezake. Baina ohartu al gara geuk ere "ordenadorea" geure garunean badugunaz? Eta zein …

Ozono-maila txikiagotzen ari da

Aizpurua Sarasola, Joxerra -

Antartikoko atmosferaren ozono-kantitatea %40 txikiagotu da. Aldi berean, Ipar Poloan fenonemo berdina gertatzen ari da, nahiz eta maila apalagoan izan. …

Borax-a, menturaren ildotik

Barandiaran, Mariaje -
Irazabalbeitia, Inaki - kimikaria eta zientzia-dibulgatzailea

Kimikaren ikuspegitik aztertuta, Borax izeneko substantzia sodio borato hidratatua da. Substantzia hau ez da agian jendartean oso ezaguna, baina produktu …

Telebista-pantaila launerantz

Barandiaran, Xabier -

Londreseko Zientzi eta Teknologi Ikastetxe Inperialean, beste gauza batzuen artean pantaila launa garatzen ari dira azken aldi honetan.

Ilargiko harrien patua

Mintz Register, Bridget -

Ilargiko harri hitzak esan eta jendea ahozabalik geldituko da. Baina Houston-eko (Texas) Johnson Zentru Espazialeko zientzilariak ez ordea. Zientzilari-talde txiki …

Nafarroako autobidea. Ekologiak badu zer esanik

Autobidearen aurkako koordinadora -

Mende honen hasiera aldean egin omen zen Donostia eta Iruñea lotzeko eta orduko premiei ongi erantzuteko errepidea.
Geroztik urte-andana ederra …

Zuhaitz-igelak: anfibiorik dotoreenak

Aihartza, Joxerra -

Gauza jakina da jadanik, gizarte zibilizatu eta gero eta urbanizatuago honetan Natura eta planetaren lurrazalean bizilagun ditugun animalia, landare eta …

Basoak sutan: soluziorik ba ote?

Tapia, Xipitri -

Uda partean suteen berriak maiz izaten ditugu gure artean. Zenbait lekutan baso eta mendiak kixkalita ikus daitezke suteen ondorioz. Nazio …

Zientziaren historia: erromatarren aroa

Bandres Unanue, Luis -

Erroma K.a. 753. urtean izan zen fundatua. Bere hasierako mendeetan zehar, besteak bezalako nazio normala baino ez zen izan, baina …

Eguzki-sistema gehiagoren aurkikuntzaren atzetik

Arregi Bengoa, Jesus -

Eguzkiaren inguruan biratzen ari diren planetak eta beste gorputzak zoriaren ondorio diren ala, aitzitik, jaiotze-prozesu beraren parte ditugu.

Untzigintzaren historia X: urpekuntzien sorrera

Azkune Mendia, Iñaki -

Urpekuntziaren sorreran, helizea ezartzeak eta torpedoa erasotzeko arma gisa erabiltzeak berebiziko garrantzia izan zuten.

Karratu majikoa

Goñi, Jesus Mari -

Ale honetan sorgin-karratuen gaia aztertu nahi dugu.

"Principia"k 300 urte (2) Isaac Newton, kalkuluaren sortzaile

Duoandikoetxea Zuazo, Javier - EHUko matematika irakaslea

Kalkulu infinitesimala, deribatua eta integralaren inguruan eratu den Matematikaren saila da. Eta Historiako liburuei kasu eginez gero, Newton eta Leibniz …

Petrolioa lurraren erditik

Gold, Tom -

Guztiok dakigu jakin, petrolioa garai bateko animalia eta landareen hondakinetatik datorrela. Suedian hasi berri den zulatze-proiektu batek, guztiok oker gaudela …

Kaluza eta Klein-en teoriak: hamaika dimentsioko mundua

Martinez Lizarduikoa, Alfontso -

Materia definitzeko ditugun lau oinarrizko indarretatik bi batu egin dira esperimentalki (elektromagnetikoa eta ahula). Indar bortitza batzeko Batasun Handieneko Teoriak …

Alfabetikoki ordenatu

Arrojeria, Eustakio - Elhuyar Zientziaren Komunikazioa
Lizaso, Pili - Informatika Saila

Taula alfabetikoki ordenatu nahi dugula. Orain, eta zure imajinazioa martxan ipiniz, pentsa ezazu taula hau bost leihatilez osatutako T izeneko …

Albisteak

Ariketa fisikoa kaltegarri?

Elhuyar Zientzia -

Estres fisiko eta emozionalak atleten inmunitatean duen eragina aztertzeko zenbait azterketa egin dute sobietarrek.

Begi barneko lentetxoak

Elhuyar Zientzia -

Begi barneko lentetxoak, prozedura kirurgiko labur baten bidez begilausoa daukaten pertsonei jartzen zaizkie.

Bide zaharrarekin berria egin

Elhuyar Zientzia -

Galtzada zaharraren materialak erabiliz galtzada berria egitea da makina berri baten lana.

Bela badator berriro

Elhuyar Zientzia -

Wind Star pakebotearen ezaugarririk nabariena belak zabalduta izatea da. Teknologia garatuenek eta antzinako belek bat egin dute energia aurreratzeko.

Zu lasai; berak garbituko du

Elhuyar Zientzia -

Asmatu duten robot txiki honek, 480 m2 ordubetean garbitzeko eta argizariztatzeko gai da.

Desagertutzat jotako txoria aurkitu

Elhuyar Zientzia -

Betirako galduta zegoela uste zen marfil-okil hegaztia topatu dute.

Paludismoari aurre egiteko

Elhuyar Zientzia -

Paludismoari aurre egiteko bide berri eta kurioso bat jarri dute martxan Somaliako iparraldean.

Urdin zena hori izango ote?

Elhuyar Zientzia -

Yang-tsen-Kiang ibaiak horrenbeste lohi eramateari uzten ez badio, aurki Ibai Horia izango da.

Baso fosila ipar poloan

Elhuyar Zientzia -

Axel Heiberge kanadiar ugartean aurkitutako baso fosilak 45 milioi urte dauzka.

Xangai!, xangai!...

Elhuyar Zientzia -

Txinako Xangai hiriko agintarien arazo bakarra ez dirudi ikasleen manifestazioak direnik. Poluzioak burukomin handiak sortzen dizkie.

Dromedarioak. Horiek dira animaliak, horiek!

Elhuyar Zientzia -

Animalia harrigarrik bada, dromedarioa da bat dudarik gabe. Basamortuan eguzki galdatan ibil daiteke, gutxi janez eta are gutxiago edanez.

Beroaren maitale

Elhuyar Zientzia -

Manatiek, itsas ugaztun geldo eta handi horiek, beroa maite dute. Horregatik 20ºC-tik jaisten denean, toki epelagoetara mugitzen dira.

Lurrazpian mendiak omen

Elhuyar Zientzia -

Lurraren nukleoa ez da esfera perfektua; mantoaren mugan mendiak eta ibarrak dauzka. Hau da bederen ikerlari-talde batek joan den abenduan …

Txikia, baina astuna

Elhuyar Zientzia -

Pluton, gure sistemako planetarik urrunena da eta lehen uste baino txikiago eta astunagoa da. Astronomoek orain arte pentsatu duten bezala …

Ordenadore bidezko itzulpena

Elhuyar Zientzia -

Ordenadorez lagunduriko itzulpen-sistema bat prestatu dute. Itzultzaile profesionalen errendimendua bikoiztuko duen sistema hain zuzen.

Planetak bilatzeko teleskopioa

Elhuyar Zientzia -

Arizonako Unibertsitateko hiru astronomok 16 metroko infragorrizko espazio-teleskopio bat eraikitzea proposatu dute.

Eroale organikoa

Elhuyar Zientzia -

Zientzilari britainiar batzuek, lehenengo eroale ez-metalikoa aurkitu dute. Bi dimentsiotan zehar eroaten du zero absolutuaren inguruko tenperaturan.

Haririk gabeko elektrizitatea

Elhuyar Zientzia -

Elektrizitatea mugitu gabe maneiatzea, hari eta entxufeak kentzea, posible da printzipio fisiko arruntak erabiltzen dituzten sistemen bidez.

Babesleak
Eusko Jaurlaritzako Industria, Merkataritza eta Turismo Saila