3242016(e)ko abendua
Erreportajeak
Iraganaren etorkizunerako gordailua
Iraganeko kulturaren eta ohituren berri ematen duten objektuak etorkizunera eramatea du helburu Gordailuak. Milaka pieza ditu, kondizio berezietan gordeta, denboraren …
Rosettak argitutako hamaika sekretu
Rosetta harria gako izan zen hieroglifikoak deskodetzeko. Bada, harri haren izena eman zion Europako Espazio Agentziak kometen misterioa argitzeko helburua …
Zientzia herriarentzat eta herriarekin
Erronka handiei egin beharko die aurre zientziak hemendik aurrera. Izan ere, haren finantziazioa baldintzatuta geratuko da: ikerketa eta berrikuntza arduratsua …
Elkarrizketak
“Uste okerrei aurre egiteko, funtsezkoa da pentsamendu zientifikoa sustatzea”
Edonork izan ditzake uste okerrak, edonork sinets dezake sasizientzietan. Izan ere, guztiok dugu gertakariak azaltzeko joera, eta kausa-efektu erlazioa bilatzeko …
Analisiak
Herritarren zientzia etorkizuneko zientziaren giltzarri?
Herritarrek jakintza sortzen dute, eta jakintzak herritarrak sortzen ditu. Horixe da Alemaniako GEWWISS herritarren zientziako proiektuaren zioa, eta ondo laburbiltzen …
Mundu digitala
Adimen artifizialaren erronkak eta arriskuak
Azkenaldian, adimen artifiziala bogatan da. Egungo enpresa teknologiko handi guztiak buru-belarri sartuta daude adimen artifizialean; asko inbertitzen eta ikertzen dute …
Lekukoak
“Teknologia guztia aho bikoa da”
Ardurek eta lanek apenas uzten diote tarte librerik Iñaki Alegriari, baina ezin omen digu ezezkorik eman, eta gogo onez erantzun …
Istorioak
Rush doktorearen pilulak, Lewis eta Clarken espedizioan
Rush doktoreak argi esan zion Lewisi: “gaixotasuna datorrela ohartu orduko hartu pilula libragarri bat edo bi”. Pilula miragarri haiek Rush …
Ekinean
"Nork bere aukerak bilatu behar ditu"
Edurne Mugarza Strobli gaztetatik gustatu zaio zientzia, batik bat zientzia molekularra eta zelularra. Dioenez, medikuntza ere oso interesgarria iruditzen zitzaion, …
Atarikoa
30 urteko ibilbidea
Hogeita hamar urte bete ditu aurten Elhuyar aldizkariak. Ingeniaritzako ikasle euskaltzale batzuek sortu zuten, 70eko hamarkadan, ilusioz beterik, eta aldatzen …
Gai librean
Kosmetikoak analizatzeko metodo garbiagoen bila
Gizakiak erabili zituen lehen kosmetikoak perfumeak izan ziren; izan ere, usainek inkontzienteki alda edo gida dezakete gure portaera. Asko aldatu …
Laguntza bidezko ugalketa minbizia duten emakumeetan
Azken hamarkadetan, hobekuntza nabarmenak izan dira tratamendu onkologikoetan, eta, horri esker, gora egin dute minbiziaren sendatze-tasek. Hala ere, ugaltze-aparatuan kalte …
Albisteak
Esne Bidearen mapa osatuena, Gaiaren eskutik
Gaia sateliteak bere lehen lan-urtean behatu dituen izarrekin osatutako mapa aurkeztu du Europako Espazio Agentziak (ESA). Gaiaren helburua Esne Bidearen …
Zeliakiarekin lotutako zenbait gene aurkitu dituzte EHUko ikertzaileek
Zeliakiarekin lotutako zenbait gene aurkitu dituzte Euskal Herriko Unibertsitateko ikertzaileek, datu genomikoak aztertzeko metodologia berri bat aplikatuz. Horrez gain, gene …
Paleoproteomikak erakutsi du neandertalek bitxiak egiten zituztela beren burua apaintzeko
Mende erdia pasa da Frantziako Grotte du Renne kobazuloan apaingarri artistiko ezagunak aurkitu zituztenetik, eta azkenean, neandertalek eginikoak direla frogatu …
Medikuntzako Nobela Yoshinori Ohsumiri, autofagiaren mekanismoak azaltzeagatik
Karolinska Institutuko Nobel Akademiak iragarri duenez, Yoshinori Ohsumi japoniarrak jasoko du 2016ko Medikuntza edo Fisiologiako Nobel Saria, autofagiaren mekanismoari …
Fisikako Nobel Saria materia exotikoaren sekretuak argitu zituztenei
Nobel Fundazioak iragarri duenez, David J. Thoulees-ek, F. Duncan M. Haldane-k eta J. Michael Kosterlitz-ek jasoko dute 2016ko Fisikako Nobel …
Munduko makina txikienak garatu zituztenak saritu ditu Kimikako Nobelak
Hiru gizonezko izan dira aurtengo Kimikako Nobel saria jaso dutenak: Jean-Pierre Sauvage frantziarra, J. Fraser Stoddart eskoziarra eta Bernard L. …
Ikasteko gai diren neurona-sare artifizialek memoria hobea dute orain
Garuna imitatuz ikasteko gaitasuna duten neurona-sare artifizialei memoria nabarmen hobetu diete Google DeepMindeko ikertzaileek. Nature aldizkarian eman dute aurrerapuso horren …
Arte paleolitikoaren altxor berria Lekeitioko Armintxe kobazuloan
Lekeition kobazuloa oso ezaguna den arren, inork ez zuen espero honelako altxorra azalduko zenik kobazuloaren bukaeran: berrogeita hamar animalia-irudi ikusgarri, …
Saguen obulu bideragarriak sortu dituzte laborategian
Azaleko zeluletatik abiatuta obuluak laborategian sortzea lortu dute ikertzaile japoniar batzuek. Prozesu osoa laborategian egitea lortzen den lehenengo aldia da. …
Garuna zahartu ahala tolestura aldatzen da
Ugaztunon ezaugarria da garunazal handia izatea, eta tolesturei esker lortzen da garunazal handi hori espazio txiki batean sartzea. Hori bai, …
Airearen kutsadurak eta trafikoaren zaratak hipertentsioa eragin dezakete
Europan egindako ikerketa batek agerian utzi du airearen kutsaduraren eta trafikoaren zarataren eraginpean modu jarraian jartzeak hipertentsioa eragin dezakeela. Ikerketa …
Mintz-hartzaileen mekanismo molekularra deszifratu nahian
Gure zelulen mintzak proteinak erakusten ditu kanpoaldera. Mintz-hartzaile horiek hormonekin, neurotransmisoreekin eta antzekoekin bat egin, eta molekula horien mezua pasarazten …
Bueltan dira Saturnoko haize bortitzak
Ekaitz erraldoi bati jarraituz, Saturnoko jet korronte handiaren ezaugarriak aztertu dituzte EHUko Zientzia Planetarioen taldeko ikertzaileek. Esaterako, neurtu dute ekuatorean …
Kannabinoideek neuronen energia-galera eragiten dute
Garuneko aktibitate zelularrak sostengu energetiko handia behar du. Etengabe sortu behar dute energia neuronen mitokondrioek. Baina kannabinoideek zuzenean prozesu hori …
Zu idazle
Zientzia aldizkaria
