324 2016ko abendua

Erreportajeak

Iraganaren etorkizunerako gordailua

Iraganeko kulturaren eta ohituren berri ematen duten objektuak etorkizunera eramatea du helburu Gordailuak. Milaka pieza ditu, kondizio berezietan gordeta, denboraren ...

Rosettak argitutako hamaika sekretu

Rosetta harria gako izan zen hieroglifikoak deskodetzeko. Bada, harri haren izena eman zion Europako Espazio Agentziak kometen misterioa argitzeko helburua ...

Zientzia herriarentzat eta herriarekin

Erronka handiei egin beharko die aurre zientziak hemendik aurrera. Izan ere, haren finantziazioa baldintzatuta geratuko da: ikerketa eta berrikuntza arduratsua ...

Elkarrizketak

“Uste okerrei aurre egiteko, funtsezkoa da pentsamendu zientifikoa sustatzea”

Edonork izan ditzake uste okerrak, edonork sinets dezake sasizientzietan. Izan ere, guztiok dugu gertakariak azaltzeko joera, eta kausa-efektu erlazioa bilatzeko ...

Analisiak

Herritarren zientzia etorkizuneko zientziaren giltzarri?

Herritarrek jakintza sortzen dute, eta jakintzak herritarrak sortzen ditu. Horixe da Alemaniako GEWWISS herritarren zientziako proiektuaren zioa, eta ondo laburbiltzen ...

Mundu digitala

Adimen artifizialaren erronkak eta arriskuak

Azkenaldian, adimen artifiziala bogatan da. Egungo enpresa teknologiko handi guztiak buru-belarri sartuta daude adimen artifizialean; asko inbertitzen eta ikertzen dute ...

Lekukoak

“Teknologia guztia aho bikoa da”

Ardurek eta lanek apenas uzten diote tarte librerik Iñaki Alegriari, baina ezin omen digu ezezkorik eman, eta gogo onez ...

Istorioak

Rush doktorearen pilulak, Lewis eta Clarken espedizioan

Rush doktoreak argi esan zion Lewisi: “gaixotasuna datorrela ohartu orduko hartu pilula libragarri bat edo bi”. Pilula miragarri haiek Rush ...

Ekinean

"Nork bere aukerak bilatu behar ditu"

Edurne Mugarza Strobli gaztetatik gustatu zaio zientzia, batik bat zientzia molekularra eta zelularra. Dioenez, medikuntza ere oso interesgarria iruditzen zitzaion ...

Atarikoa

30 urteko ibilbidea

Hogeita hamar urte bete ditu aurten Elhuyar aldizkariak. Ingeniaritzako ikasle euskaltzale batzuek sortu zuten, 70eko hamarkadan, ilusioz beterik, eta aldatzen ...

Gai librean

Kosmetikoak analizatzeko metodo garbiagoen bila

Gizakiak erabili zituen lehen kosmetikoak perfumeak izan ziren; izan ere, usainek inkontzienteki alda edo gida dezakete gure portaera. Asko aldatu ...

Laguntza bidezko ugalketa minbizia duten emakumeetan

Azken hamarkadetan, hobekuntza nabarmenak izan dira tratamendu onkologikoetan, eta, horri esker, gora egin dute minbiziaren sendatze-tasek. Hala ere, ugaltze-aparatuan kalte ...

Albisteak

Esne Bidearen mapa osatuena, Gaiaren eskutik

Gaia sateliteak bere lehen lan-urtean behatu dituen izarrekin osatutako mapa aurkeztu du Europako Espazio Agentziak (ESA). Gaiaren helburua Esne Bidearen ...

Zeliakiarekin lotutako zenbait gene aurkitu dituzte EHUko ikertzaileek

Zeliakiarekin lotutako zenbait gene aurkitu dituzte Euskal Herriko Unibertsitateko ikertzaileek, datu genomikoak aztertzeko metodologia berri bat aplikatuz. Horrez gain, gene ...

Paleoproteomikak erakutsi du neandertalek bitxiak egiten zituztela beren burua apaintzeko

Mende erdia pasa da Frantziako Grotte du Renne kobazuloan apaingarri artistiko ezagunak aurkitu zituztenetik, eta azkenean, neandertalek eginikoak direla frogatu ...

Medikuntzako Nobela Yoshinori Ohsumiri, autofagiaren mekanismoak azaltzeagatik

Karolinska Institutuko Nobel Akademiak iragarri duenez, Yoshinori Ohsumi japoniarrak jasoko du 2016ko Medikuntza edo Fisiologiako Nobel Saria, autofagiaren mekanismoari buruz ...

Fisikako Nobel Saria materia exotikoaren sekretuak argitu zituztenei

Nobel Fundazioak iragarri duenez, David J. Thoulees-ek, F. Duncan M. Haldane-k eta J. Michael Kosterlitz-ek jasoko dute 2016ko Fisikako Nobel ...

Munduko makina txikienak garatu zituztenak saritu ditu Kimikako Nobelak

Hiru gizonezko izan dira aurtengo Kimikako Nobel saria jaso dutenak: Jean-Pierre Sauvage frantziarra, J. Fraser Stoddart eskoziarra eta Bernard L ...

Ikasteko gai diren neurona-sare artifizialek memoria hobea dute orain

Garuna imitatuz ikasteko gaitasuna duten neurona-sare artifizialei memoria nabarmen hobetu diete Google DeepMindeko ikertzaileek. Nature aldizkarian eman dute aurrerapuso horren ...

Arte paleolitikoaren altxor berria Lekeitioko Armintxe kobazuloan

Lekeition kobazuloa oso ezaguna den arren, inork ez zuen espero honelako altxorra azalduko zenik kobazuloaren bukaeran: berrogeita hamar animalia-irudi ikusgarri ...

Saguen obulu bideragarriak sortu dituzte laborategian

Azaleko zeluletatik abiatuta obuluak laborategian sortzea lortu dute ikertzaile japoniar batzuek. Prozesu osoa laborategian egitea lortzen den lehenengo aldia da ...

Garuna zahartu ahala tolestura aldatzen da

Ugaztunon ezaugarria da garunazal handia izatea, eta tolesturei esker lortzen da garunazal handi hori espazio txiki batean sartzea. Hori bai ...

Airearen kutsadurak eta trafikoaren zaratak hipertentsioa eragin dezakete

Europan egindako ikerketa batek agerian utzi du airearen kutsaduraren eta trafikoaren zarataren eraginpean modu jarraian jartzeak hipertentsioa eragin dezakeela. Ikerketa ...

Mintz-hartzaileen mekanismo molekularra deszifratu nahian

Gure zelulen mintzak proteinak erakusten ditu kanpoaldera. Mintz-hartzaile horiek hormonekin, neurotransmisoreekin eta antzekoekin bat egin, eta molekula horien mezua pasarazten ...

Bueltan dira Saturnoko haize bortitzak

Ekaitz erraldoi bati jarraituz, Saturnoko jet korronte handiaren ezaugarriak aztertu dituzte EHUko Zientzia Planetarioen taldeko ikertzaileek. Esaterako, neurtu dute ekuatorean ...

Kannabinoideek neuronen energia-galera eragiten dute

Garuneko aktibitate zelularrak sostengu energetiko handia behar du. Etengabe sortu behar dute energia neuronen mitokondrioek. Baina kannabinoideek zuzenean prozesu hori ...