3072014(e)ko apirila

Erreportajeak

Aztoramena eragin du unibertsoaren sorreran inflazioa gertatu zela berresten duen arrasto bat detektatzeak

BICEP2 irrati-teleskopioak hondoko mikrouhin-erradiazioan egin duen detekzioak aztoramena sortu du, ez bakarrik kosmologoen, astronomoen eta fisikarien artean, baita komunikabideetan ere. …

Fracking edo haustura hidraulikoari buruzko eztabaida

Eztabaida bizia piztu du Arabako zenbait lekutan lurpeko gasa haustura hidraulikoaren bidez  (ingelesez, fracking ) erauzteko aukerak. Teknika horri buruz …

Analisiak

BPGak ezkutatzen duena eta Giza Garapenaren Indizeak neurtzen ez duena

Bihotz indigenako emakume batek hala galdetu zidan behin: Ekonomialariek zergatik jotzen duzue nire herria garatugabetzat, gure erkidegoan egunero bizitzak oparitzen …

Mundu digitala

Irakurri beharrean, entzun

Gizakien arteko komunikazio modu zaharrena eta ohikoena hizketa bidezkoa den arren, ordenagailuekiko elkarrekintza, tradizioz, idatzizkoa edo bisuala izan da. Azkenaldi …

Lekukoak

“Agian, pentsamendua nola sortzen den ulertzera irits gaitezke”

Aurkikuntza, aldaketa eta iraultza txikiz beteta dago genetikaren historia; azken urteetan, gainera, arlo horretan garatutako zenbait ikerketak oihartzun handia izan …

Istorioak

Giordano Bruno, Jose Ramon Etxebarriaren eskutik

Ez zion beldurrik heriotzari. 1600eko otsailaren 17an, Giordano Bruno lasai agertu zen Erromako Campo dei Fiori plazan, bera bizirik erretzeko …

Atarikoa

Fracking edo haustura hidraulikoa auzitan

Haustura hidrauliko bidez Araban gasa erauzteko asmoak eztabaida bizia eragin du proposatu zen unetik bertatik. Proposamenaren albistea 2011n izan genuen, …

Gai librean

Lurraz haragoko esploratzaileak

Gizakiaren historia bilaketen eta aurkikuntzen historia izan da. Gure arbasoek beren jakin-mina asetzen zuten itsasontzi batean begiek ere ikus ez …

Bota galdera!

Gogoan al duzue txikitan irakasleak gai bat amaitzean "ea, bota itzazue galderak!" esaten zuenean? Une hartan bertan hasten zen ezkutaketa-jolasa: …

Ardien biriketako adenokartzinomaren oinarri genetikoa

Aspalditik da ezaguna ardien biriketako adenokartzinoma (ABA) eritasuna. XIX. mendean deskribatu zen (1865), nahiz eta minbizi hori eragiten duen erretrobirusa …

Albisteak

Ilargia sortu zen garaikoa da Lurreko harririk zaharrena

Australiaren mendebaldean aurkitutako zirkoi puska bat da lurrazalean solidotu zen material zaharrena. Wisconsin-Madison unibertsitateko ikertzaileen arabera, duela 4.400 milioi urte …

Lurreko bakterioak, elektrizitate-sortzaile

Lurrez betako eta landarez estalitako taulen itxura dute, baina energia sortzen duten panel bio fotovoltaikoak dira. Kataluniako Arkitektura Aurreratuaren Institutuak …

Ilunpeko egonaldiek entzumena hobetzen dute

Astebetez ilunpean egon diren saguek hobeto prozesatzen dute soinua, argitan egon direnek baino. Marylandeko eta John Hopkins Unibertsitateetako neurologoek emaitza …

Loditasunaren atzean, elkarrengandik urrun dauden bi generen elkarrekintza

Obesitatean zer genek eragiten duten argitzeko bidean urrats bat eman dute, Nature aldizkarian argitaratutako ikerketa baten arabera. Aurretik, genomako elkarrekintza …

Bereiztu eta imitatu, kontrol-gune beretik

Papilio generoko tximeletak imitatzaileak dira. Tximeleta toxikoen hegoetako patroiak imitatzeko gai dira, eta, horrela, harrapariak uxatzen dituzte, berez toxikoak ez …

Plastisferaren arriskua aztergai

Ozeanoetako hondakin plastikoek mikrobioen ekosistema berrien habitat bihurtu dira; orain, hiru biologok mikrobio-komunitate horietako batzuk aztertu dituzte, Atlantikoaren iparraldean jasotakoak, …

Zetaz egindako inplante kirurgikoak garatu dituzte hautsitako hezurrak osatzeko

Estatu Batuetako Tufts unibertsitateko ikertzaileek zetaz egindako inplante kirurgikoak garatu dituzte; zeta harren kapuluetatik eratorritako zeta puruaren proteinak erabiliz, plaka …

Argi-izpiak metastasiaren ikerketan

Hamar urteko lanaren ondoren, Joan Massagué ikertzaileiaren taldeak minbizidun zelulen metastasian ezinbestekoa den mekanismo bat aurkitu du. Ikerketaren emaitzak Cell …

Mantuko uraren froga, diamante batean harrapatuta

0,09 gramoko diamante baten ezpurutasun batean, mantuaren trantsizio-eskualdeko uraren lehen frogak aurkitu ditu Edomontongo Unibertsitateko ikertzaile-talde batek. Ezpurutasuna ringwoodita izeneko …

Baleen ekolokazio goiztiarra, buru-hezur fosil batean

28 miloi urte dituen balea fosil bati esker, zetazeoen ekolokazioa oso goiz garatu zela ikusi du ikertzaile-talde batek, Nature aldizkariak …