2682010(e)ko urria
Erreportajeak
Mikroalgak, gasolindegietako hornitzaile
Lehorreko landareen ordezkoak izan litezke hemendik urte batzuetara.
Garunaren itzultzaileak
"Zientzia-fikziokoa dirudiena errealitate bilakatzeko ahaleginetan ari dira ikertzaileak". Esaldi topikoa bihurtu den arren, batzuetan ia saihestezina da halako zerbait bururatzea; …
Halley kometa historian
Halley kometaren bisita bizitzan behin gertatzen den gertaera bat da jende askorentzat. Oso jende gutxik ikusi du bi aldiz, eta …
Elkarrizketak
"Eguzki-sistemaren esplorazioaren erronka handienetako bat bizia aurkitzea da"
Agustín Sánchez-Lavegak (Bilbo, 1954) EHUko Zientzia Planetarioen Taldea zuzentzen du, eta ESAren Eguzki-sistemaren Batzordeko kide da. Duela hilabete gutxi, behatoki …
Analisiak
Euskadi, itsas energien alde
Munduko biztanleriaren hazkundea, energia-eskaeraren areagotzea, berotze globala eta petrolioaren garestitzea direla eta, energia-iturriak ugaltzeko ahalegina egiten da gaur egun, eta …
Nortasun zibiletik, nortasun biometrikorantz
Pertsonak identifikatzeak betidanik izan du garrantzia, baina globalizazioa delakoaren garaian areagotu egin da premia. Planeta-mailako komunikazioa berehalakoa da, eta, ordu …
Mundu digitala
Sistema eragileen guda berria
Ordenagailuek beharrezko dituzte sistema eragileak, funtzionatu ahal izateko. Hori dela eta, merkatuaren nagusitasuna edo kontrola lortzeko lehian oso faktore garrantzitsua …
Gogoetan
Erraldoi bat ipotxen munduan
1992an, erraldoi bat azaldu zen mikroskopioetan. Bradford hiriko hozte-sistema industrial batean aurkitu zuten; mikrobiologo batzuek hango uretako amebak aztertzen ari …
Istorioak
Raymond Dart eta Taung-eko haurra
Taxiaren atzealdean kutxa bat zegoela ikusi zuen taxi-gidariak. Egun hartan Londresen barrena ibili zituen bezeroen errepasoa egin zuen. Auskalo nork …
Atarikoa
Halleyk eraman eta ekarritako mitoak
Berlingo harresia erortzea eta Ekialdeko blokearen gainbehera, Txernobylgo istripu nuklearra, hiesaren pandemia... Bilatuz gero, erraz topa litezke 1986ko Halley kometaren …
Umore grafikoa
Gai librean
Potentzia-bihurgailuen diseinu-prozesuan, simulazioa bidaide
Ormaetxea Gardoki, Enekoitz - EHUko Elektronika Aplikatuko Ikerkuntza Taldeko (APERT) ikertzailea
Andreu Larrañaga, Jon - EHUko Elektronika Aplikatuko Ikerkuntza Taldeko (APERT) ikertzailea
Iñigo Kortabarria Iparragirre - APERT ikerketa-taldea. Bilboko Ingeniaritza Eskola (EHU)
Martínez de Alegría Mancisidor, Iñigo - EHUko Elektronika Aplikatuko Ikerkuntza Taldeko (APERT) ikertzailea
Simulazioa oso bidaia-lagun aproposa da potentzia-bihurgailuak eta horien kontrolatzaileak diseinatzerakoan. Diseinuaren lehenengo faseetan, ordenagailu bidezko simulazioak du garrantzia, horri esker …
Liburutegia
Fisika aurreratua denontzat
Argiaren eta materiaren teoria arraroa. Richard Feynman gizon berezia izan zen. Fisikari aparta izan zen; hain zuzen ere, Nobel saria …
Albisteak
Ernaltzea helburu, indarkeria eta gerra kimikoa erabiltzen ditu espermak
Intsektuetan, ar desberdinen espermek elkarren aurka borrokatzen dute ahalik eta obulu gehien ernaltzeko Science aldizkarian argitaratutako bi ikerketek erakutsi dutenez, …
Hautsitako hezurrak azkarrago osatzea lortu dute
Hautsitako hezurrak osatzeko behar izaten den denbora heren bat laburtzea lortu du Stanford Medikuntza Eskolako ikertzaile-talde batek saguekin egindako esperimentu …
Txirlen oskolak klimaren erregistrorik zehatzenetakoak izan daitezke
Txirlen oskoletako oxigenoaren isotopoak aztertuta klimaren erregistrorik zehatzenetako bat lor daiteke. Neurketa paleoklimatiko gehienek tenperaturaren urteko batezbestekoak bakarrik ematen dituzte. …
Ezagutzen ez ziren bakterio-birusak hauteman dituzte giza hesteetan
Gizakion gorputzeko mikroorganismoak aztertzen ari diren mikrobiologoek orain arte ezagutzen ez ziren gene biralak hauteman dituzte gorozkietan. Behatutako birusen DNA-sekuentzien …
Endogamiak kalte egiten dio inurrien immunitateari
Gizakiok gaixotasunetatik babesteko bilioika zelula immune ditugun bezala, kolonia bereko inurri-taldeek ere bakterioen aurkako erretxina batez estaltzen dute haien habia, …
Jupiter, berriz ere bonbardatua
Argizagi batek Jupiter planetaren kontra egindako talkari buruzko artikulu bat argitaratu dute EHUko Zientzia Planetarioen Taldeko ikertzaileek Astrophysical Journal Letters …
2010eko Fields dominak
Matematikaren Nazioarteko Elkarteak 2010eko Fields dominak eman ditu Hyderabad hirian, Indian. Fields dominak matematikaren munduan dauden bi sari handienetako bat …
Hiru ekaitz Atlantikoan
GOES-13 satelite geoestazionarioak abuztuaren 30ean lortutako irudi honetan, Atlantikoan aldi berean hautemandako hiru ekaitz ageri dira. Protagonistetako bat Danielle urakana …
Geneak desagertu, eboluzionatzeko
Arrainen hegatsetatik gorputz-adarrak sortzeko prozesua bi generen galerari lotuta dago Duela 365 milioi urte inguru, arrain-espezie batzuen hegatsak beso eta …
Aurrerapenak litio-ioizko baterientzat
Bi ikerketa argitaratu dira azkenaldian litio-ioizko baterietan ohikoak ez diren osagaiak erabilita, haien energia metatzeko gaitasuna asko handitzen dela erakusten …
Paleotermometroa, iraungitako espezieen gorputz-tenperatura neurtzeko
Iraungitako espezie ornodunen gorputzen tenperatura neurtzeko baliagarria izan daitekeen lehenbiziko metodoa garatu berri dute Floridako Unibertsitatean. Aurkikuntzari esker, karbonoa eta …
Menopausiaren zergatia azaltzen lagundu du zetazeoekin egindako ikerketa batek
Zientzialariak aspalditik ari dira ikertzen zein izan daitekeen emakumezkoek menopausia izateko arrazoia. Orain, orka eta pilotu-izurde emeekin egindako ikerketa bati …
Diamanteen kokalekua aurkitzeko mapa
Nazioarteko geofisikari-talde batek mundu osoko diamanteen kokalekua aurreikusten lagundu dezakeen mapa bat sortu du. Era horretako lehenbiziko irudia da, eta, …
Homo sapiensaren arbasoak uste baino lehenago iritsi ziren Britainia Handira
Britainia Handiko aztarnategi batean, gaur egungo gizakiaren arbasoak hara uste baino lehenago iritsi zirela frogatzen duten aztarnak aurkitu dituzte. Aztarnategia …
Gene-terapia probatzen ari dira GIBaren aurka
Terapiak zelula amak ere erabiltzen ditu, eta proben lehen fasea gainditu du City of Hope ikerketa-institutu estatubatuarreko ikertzaileek emaitza onak …
Siliziozkoak ez diren eguzki-zelulak, hurbilago
Galio artseniurozko zelulak errezago eta merkeago sortzeko bide bat asmatu dute Galio artseniurozko eguzki-zelulak eskala handian produzitzeko modu bat garatu …
Eguzkia lasai, negua hotz
Eguzkiak orban gutxi dituenean neguak ohi baino hotzagoak izaten direla ondorioztatu dute Reading Unibertsitateko fisikariek (Britainia Handia). Horretarako, Britainia Handiko …
Zu idazle
Zientzia aldizkaria
