2572009(e)ko urria
Gai nagusia
Teleskopio Milimetriko Handia
Espazioa behatzeko, ez da nahitaezkoa begiak erabiltzea. Gizakiaren begiak argia jasotzen duen bezala, beste tresna batzuek beste uhin asko jasotzen dituzte. Hori bai, uhin-mota bakoitza jasotzeko tresna jakin bat erabili behar da. Horren adibide da Mexikoko Puebla estatuko Teleskopio Milimetriko Handia, espaziotik datozen uhin milimetrikoak jasoko dituena. Gisa horretako teleskopiorik handiena izango da martxan jartzen dutenean. Itziar Aretxaga bilbotarrak han egiten du lan, eta datozen orrietan gidari izango da teleskopioa eta haren inguruko kontuak ezagutzeko.
Erreportajeak
Petrolio-zundaketak Euskal Herrian
Gaur egun harrigarria gerta litekeen arren, garai batean petrolio-zundaketak egin ziren Euskal Herrian, eta zundaketa haiek guztiek urre beltzaren sukarra …
Arrano arrantzalea bueltan
Aurten, berriz ugaldu da arrano arrantzalea Iberiar penintsulan; 80ko hamarkadatik ez zen halakorik gertatu. Andaluzian egiten ari diren birsartze-programa bati …
Analisiak
Nutrazeutikoak: elikagaiak ala medikamentuak?
Zarate Sesma, Jon - Farmazian doktorea. Biofarmazia, Farmakozinetika eta Farmazia-teknologiako irakasle kolaboratzailea
Gizakiak Paleolito garaitik erabili izan ditu elikagai bioaktibo edo nutrazeutikoak. Hipokratesek K.a. 400. urtean aipatu zuen: "janaria zure sendagaia izan …
Metamaterialak: ezaugarri harrigarriak eta interes bizia
Metamaterialena da azken urteetan zientzialarien artean interes handiena piztu duen arloetako bat. Elementuen multzo periodikoz osatutako konposatu artifizialak dira metamaterialak, …
Mundu digitala
Google Wave: posta elektronikoa aurretik eramango duen olatua?
Pasa den maiatzean, Googlek, garatzaileentzako jardunaldi batzuetan, aurki argia ikustekoa den bere azken produktua aurkeztu zuen: Google Wave. Interneten jarri …
Gogoetan
Proportzioan egokia, eta ez bestela
Inurri bat bi metroko altueratik lurrera erortzen bada, ez da istripu hilgarria izaten. Askotan ikusi dugu, eta ez digu arreta …
Istorioak
Jeffersonen munstroak
Fundamenturik gabeko mito hari amaiera jartzeko garaia iritsi zen. Bai, mamuta munstro bikaina zen horretarako. Thomas Jefferson konbentzituta zegoen. Hogei …
Atarikoa
Zerutik espaziora
Astronomiaren Nazioarteko Urtea ospatu dugu aurten, laurehun urte bete baitira Galileok teleskopio batekin zerura lehenengoz begiratu zuenetik. Jakina, zerua zer …
Umore grafikoa
Gai librean
Unibertsoko espagetiak
Oinarrizko fisikan dimentsio bakarreko objektuak (sokak) aipatzean, aukera bat baino gehiago datozkigu burura. Alde batetik, supersokak ditugu. Azken urteetan, fisikariek …
Liburutegia
Longitude, Dava Sobel
Zeruari begiratze hutsarekin, nabigatzaileek jakin dezakete non dauden iparra eta hegoa, eta non ekialdea eta mendebaldea. Are gehiago, zeruari tresna …
Albisteak
Hiru mutazio, klonak lortzeko
Landare-klonak lortzeko bidean pauso bat eman dute Frantziako ikertzaileek Ingeniari agronomoek aspalditik bilatzen dute landare on baten hurrengo belaunaldia aurrekoa …
Erditze goiztiarrentzako listu-proba
Listu-proba batekin, erditze goiztiarrak aurreikus daitezke, Erresuma Batuko ikertzaile-talde batek aurkitu duenez. Proba egiteko, haurdun dauden emakumeen listuaren progesterona-maila neurtzea …
Eremu magnetikoaren aldaketa txikiak, ozeanoen eraginez
Illinoisko Northwestern Unibertsitateko Gregory Ryskin irakasleak proposatu du ozeanoetako urak eragiten dituela Lurraren eremu magnetikoak ehun bat urteko denbora-tarteetan izaten …
Landareentzat ere barra-kodea aurki
Landare-espezieak identifikatzeko gene-sekuentzien datu-base bat sortzeko aurrerapauso handia eman dute Bizitzaren Barra Kodearen Partzuergoan (CBOL). Landare bakoitzak sekuentzia jakin bat …
Kapsula endoskopiko berri bat gai da koloneko polipoen % 64 hautemateko
Ohiko kolonoskopiaren bidez aurkitzen diren lesio guztien % 64 diagnostikatzera iritsi da kolona aztertzeko kapsula endoskopiko berri bat. Emaitza hori …
Ehiztaria ehizatzeko transgenikoa
Artasoroetan izurrite handiak eragiten dituen intsektu bati, Diabrotica virgifera virgifera koleopteroari, aurre egiteko gai den arto transgenikoa sortu dute Europako …
Zeramikaren adina jakiteko, erreparatu hezetasunari
Manchesterko eta Edinburgoko unibertsitateetako zenbait ikertzailek zeramikazko objektu arkeologikoak datatzeko teknika berri bat diseinatu dute. Teknika hori orain dela 2.000 …
Iterbioa, paritatea aztertzeko ezin hobea
Oinarrizko partikulen desintegrazioa ez da beti simetrikoa; hain zuzen ere, indar elektroahulak kontrolatzen dituen prozesuetan, materia eta antimateria abiadura ezberdinetan …
Arrautza eta oiloa, eta molekula burujabe
Biziaren sorrera argitu nahian, laguntzarik gabe bikoizteko gai den molekula bat sortu dute laborategian Gaur egun, DNAn eta haren bikoizteko …
112. elementua, kopernizioa, aintzatetsia
Kimika Puruaren eta Aplikatuaren Nazioarteko Elkarteak (IUPAC) aintzatetsi egin du taula periodikoan 112. posizioa betetzen duen elementua, orain arte ununbio …
Espermatozoide-itxurako zelulak zelula ametatik
Hazteko kondizio egokietan jarrita, Newcastle Unibertsitateko ikertzaile-talde batek lortu du giza enbrioietako zelula ama batzuk espermatozoide bihurtzea; edo, zehatzago esanda, …
Lurrikara batek Zeelanda Berria Australiara gerturatu du
Australia eta Zeelanda Berria gertuago daude orain. Izan ere, lurrikara batek Zeelanda Berriko uharteetako bat, hegoaldekoa, 30 zentimetro mugitu du …
Euriaren portaera azaltzeko, nahikoa tanta bat
Euri-zaparradetan ur-tantek duten banaketa ezagutzeko, ur-tanten erorketa behatu dute Frantziako Aix-Marseille Unibertsitatean fluidoen dinamika aztertzen diharduten bi zientzialarik. Hain zuzen, …
Zu idazle
Zientzia aldizkaria
