2552009(e)ko uztaila
Gai nagusia
Sakelako elektrizitatea: bateriak mugak gainditu nahian
Gizaki teknologikoa ez dago inoiz inkomunikatuta. Edozein tokitatik eta edozein unetan, lagun du telefono mugikorra. Eta ordenagailu eramangarri bat ere eskura izanda, aukeraz betetako mundu informatiko batean bizi da. Baina gizaki teknologikoa ez dago pozik. Gailu elektronikoek energia eskatzen diote. Maiz konektatu behar ditu sare elektrikora, bateriak indarberritu daitezen. Oso maiz. Gizakiak menpekotasun horretatik ihes egiteko premia du. “Hilabete edo gehiago iraungo didan bateria bat nahi dut!” egiten du oihu. Baina ezinezkoa da.
Erreportajeak
Smit detektibea, talkaren teoriaren aztarna bila
Jan Smit geologoak ibilbide osoa eman du talkaren teoriaren aldeko aztarnak biltzen. Teoria horren arabera, asteroide handi batek Lurra jo …
Abereak larrean
Euskal Herrian, tradizioz, oso lanbide hedatua izan da abeltzaintza estentsiboa, baina gaur egun gainbehera doa. Lanbide hori gizarte hiritarrera hurbiltzeko …
Elkarrizketak
"Itxaropena ez da galdu behar, alzheimerra izanda ere"
Esan liteke neurologia espezialitatea kasualitatez aukeratu zuela, edo halabeharrak hala aginduta. Izan ere, egoiliar-garaian, artean ikasle zela, diagnostikatzeko oso zaila …
Analisiak
Zientzia eta gizarte irekia
Zientzia eta teknologiari esker lortu du gizakiak gaur duen bizi-kalitatea. Arlo guztietan ikus daiteke gure bizi-baldintzen hobekuntzan zientziak eta teknologiak …
Transgenikorik "ez": zientzia edo politika?
de Renobales, Mertxe - Biokimika eta Biologia Molekularra saila
Azken hilabeteotan, laborantza transgenikoaren eztabaida piztu da berriro. Apirilaren 22an, Alemaniak MON810 arto transgenikoa debekatu zuen. Handik gutxira, Eusko Jaurlaritzak, …
Mundu digitala
Mikroformatuak, web semantikoaren aperitifa
Aurreko artikuluetan ikusi dugunez, web semantikoak, hau da, esanahizko marken bidez etiketatutako eta erlazionatutako elementuz osatutako Internet berri batek aukera …
Gogoetan
Denbora eta beste margolari batzuk
Denboraren eragina ikusi nahi baduzu, egon zain. Papera horitzen ikusi nahi baduzu, adibidez, utzi papera bistan, eta egon. Denborak margotuko …
Istorioak
Baztangaren konkista
Kingscote-ko zelaietan (Gloucestershire, Ingalaterra), 1784ko irailaren 2an, globo hura zerutik jaisten ikusi zutenek ez zuten berehalakoan ahaztuko irudi hura. "Hain …
Atarikoa
Baterien nahiak eta ahalak
Mugikor batekin, sakelan eraman dezakegu mundua orain. Ahalmen eta irismen ikaragarriak ekarri dizkigute gailu eramangarriek, eta askatasuna ere bai, harik …
Umore grafikoa
Liburutegia
Durrell, biologoa eta idazlea
Bi arrazoirengatik da Gerald Durrell ospetsua. Lehenik, zoologiko bat zabaldu zuelako desagertzeko arriskuan dauden espezieak jasotzeko, Jersey uharteko zoologikoa. Bigarren …
Albisteak
Zementua garaile VII. Tesi Sarian
Espermatozoideen mugikortasunari buruzko lan batentzat izan dira bigarren saria eta euskarazko lanik onenaren aipamen berezia Zazpigarren urtez, Elhuyar Fundazioak Tesi …
Erresonantzia eta erradioterapia, batera
Herbehereetako Utrecht Unibertsitateko Zentro Medikoan lanean ari dira, erradioterapian erabiltzen diren fotoi-izpiak askoz zehatzago bideratzea lortzeko. Horretarako, erresonantzia magnetiko bidezko …
Hildako abereak, hegazti sarraskijaleentzat berriz
Abeltzainek larrean utzi ahal izango dituzte abereen gorpuzkiak, kasu batzuetan Hildako abereen gorpuak hegazti sarraskijaleentzat utzi ahal izango dituzte berriz …
Poloen dantza azaltzen duen eredu sinple bat sortu dute
Geofisikari gehienak bat datoz Lurraren eremu magnetikoaren eragile nagusia Lurraren nukleoan dagoen burdinurtuaren konbekzio-korronteak direla. Eta badakite eremu magnetikoaren polaritatea …
Larruazaleko bakterioen mapa
Besaurrean dugu larruazaleko bakterioen dibertsitate handiena Ez besapean, ez sudurzuloetan, ez buru-azalean. Besaurrean pilatzen dira bakterio-espezie gehien gure gorputz osoko …
DVD berriak, urrezkoak eta bost dimentsiokoak
Informazioa DVDetan gordetzeko modu berri bat asmatu dute, eta garatzen ari dira, Australiako Swinburne Teknologia Unibertsitatean. Sistema berriak 1 terabytetik …
Gauez ikusteko, DNA berregituratua
Ugaztun gautarren begietako makilek DNA modu berezi batean dute antolatua, eta horrek aukera ematen die gauez errazago ikusteko. Ondorio horretara …
Garun txikia eta oin handiak, Floresko gizakiaren gaineko eztabaidaren protagonistak
Nature aldizkarian, bi ikerketaren emaitzak argitaratu dituzte, baina adituek ez dituzte onartzen emaitza horiek guztiak Paleontologoak ez daude ados Homo …
Laser-pultsu batekin, bonbilla eraginkorragoak
60 watteko goritasun-bonbilla batek 100 watteko bonbilla batek adina argi ematea lor daiteke tungstenozko harizpiari femtosegundo bateko laser-pultsuak igorrita. Horixe …
Historiaurreko entzima baten bilakaera
CIC bioGUNEko ikertzaileek Yale, Harvard eta Oxfordeko unibertsitateetakoekin batera eginiko ikerketa batek ezagutzera eman du DNA RNA bilakatzen duen entzima …
Antxoen biomasa iaz baino 3.000 tona handiagoa
AZTI-Tecnaliak egindako BIOMAN-2009 kanpaina zientifikoan lortutako emaitzen arabera, antxoa-biomasa 28.000 tonakoa da orain Bizkaiko golkoan, 2008an baino 3.000 tona handiagoa. …
Tentsiopean kolorez aldatzen den plastikoa
Haustera doazen materialak begi hutsez bereizteko modu bat izan liteke Indar mekanikoen eraginpean jartzean kolorez aldatzen den polimero solido bat …
Proteina berdea elektroi-emaile
Proteina berde fluoreszente kutunaren benetako funtzioa aurkitu dute Proteina berde fluoreszentea zientzian oso ezaguna eta erabilia bada ere, orain arte …
Zelula amak infartua izan duten bihotzentzat
Ikerketa Mediko Aplikatuaren Zentroan (CIMA) eta Nafarroako Unibertsitate Klinikan egindako ikerketa batean frogatu dute hezur-muinetik eta ehun adiposotik eratorritako zelula …
Ultrasoinu-uhinak fokatzeko lente bat sortu dute
Illinoisko Unibertsitateko fisikariek lente akustiko bat garatu dute metamaterial artifizialez baliatuz, eta ultrasoinu-uhinak puntu txiki batera fokatzeko erabili dute. Diotenez, …
Neanderthalgo umeek, jaiotzean birarik ez
Neanderthalgo umeek ez zuten umetokian bira eman beharrik jaiotzeko. Max Plank Institutuko Timothy Weaver eta Jean-Jacques Hublin ikertzaileek eme neanderthal …
Azeleragailu linealak, medikuntzarako isotopoak sortzeko
TRIUMF laborategian, partikulen fisikan eta fisika nuklearrean aritzen den Kanadako laborategi nazionalean, bide bat bilatzen ari dira erreaktoreen beharrik izan …
DNAz irekitzen diren DNA-kutxak egin dituzte
Danimarkako Aarhus Unibertsitatean, DNAz osatutako nanokutxak egin dituzte, ordenagailu bidezko eredu bat erabilita. Eredu hori fago baten DNAn oinarritzen da, …
Ez dira hainbeste sagu behar
Esperimentuetan erabiltzen diren saguen ingurua hainbeste kontrolatzea ez da mesedegarria Ez daude bi pertsona berdin. Hori aintzat hartuta, Estatu Batuetako …
Foken arbaso ibiltari baten fosila aurkitu dute
Foka, itsas lehoi eta mortsen arbaso baten fosila aurkitu dute Artikoan, Kanadako Museko Naturaleko zientzialariek. Pinipedoen 23 milioi urteko arbasoak …
Telefono mugikorretan diagnostikoak egiteko aukera, abian
Martxan jarri dute Europako Labonfoil (laborategi bat xafla batean) proiektua. Ikerlan-IK4k zuzentzen du eta parte-hartzaileen artean Gaiker-IK4 dago. Proiektuaren asmoa …
Afrikako mapa genetikoa
Azterketa genetiko batek afrikarren jatorria eta aniztasuna argitu ditu Afrikan sekula egin den azterketa genetikorik handiena egin du Pennsylvaniako Unibertsitateko …
Orain arteko zeramika-aztarnarik zaharrenak aurkitu dituzte Txinan
Duela 17.500-18.300 urteko zeramika-zatiak aurkitu dituzte Yuchanyango koban, Txinako Hunan probintzian. Ikertzaileek erradiokarbono bidezko datazioa erabili dute, eta, ondorioztatu dutenez, …
Marruskadura, antzekoa eskala txikian eta handian
Wisconsin Unibertsitateko ikertzaile-talde batek ordenagailu bidezko simulazio batzuetan ikusi du materialen arteko marruskadurak oso antzekoak direla nanoeskalan eta eskala handian. …
Tresna kirurgikoen garbiketa neurtzeko sentsore bat sortu dute
Tresna kirurgikoen garbiketa ultrasonikoa neurtzeko sentsore bat sortu dute Ingalaterrako Fisika Laborategiko ikertzaileek. Asmakuntzarekin, burbuila bidezko garbiketa ultrasoniko hori kuantitatiboki …
Aspaldiko usteak alda ditzaketen sagukumeak
Obozitoen zelula aitzindariak aurkitu dituzte eme helduetan Txinako Shangai Jiao Tong Unibertsitatean egindako esperimentu batek hankaz gora jar lezake orain …
AMPK, garunaren garapenaren kontrolatzaile
Minbizian, diabetean, bihotzekoetan eta hipertentsioan eragina duen proteina batek, AMPK proteinak, funtzio garrantzitsua du nerbio-sistemaren garapenean. Washintongo Unibertsitateko zientzialariak ...
Zu idazle
Zientzia aldizkaria
