2352007(e)ko urria
Erreportajeak
Hegaztien artean murgilduta
Hegaztiak hegan ikustean, bati baino gehiagori piztuko zitzaion hegan egiteko gogoa, ziur. Demagun norbaitek horretarako aukera ematen digula, eta hegan …
Hidrogenoa karbonozko loreetan
Badira karbonozko lore ñimiño batzuk, CO 2 -rik xurgatzen ez dutenak, baina gas horren isuriak murrizten asko lagun dezaketenak. Izan …
Perretxikoen garaia
Perretxikozale gehienak udazkena iristeko irrikan izaten dira, otarra hartuta lurrak ematen duen fruitu preziatuenetako bat biltzera joateko. Zale amorratuak udaberrian …
Sputnik-ek 50 urte
Lehen satelite artifiziala bidali zutela 50 urte betetzen dira aurten. Sputnik-1 ( bidaia-lagun , euskaraz) 1957ko urriaren 4an bidali zuten …
Baso-lurzoruak, karbono-gordailuak
Giza jarduerak atmosferara isurtzen duen substantzietako bat, karbono dioxidoa, landareen hazkuntzaren lehengaia da. Horregatik, landareak ugaritzea eta haztea estrategia ona …
Eremu elektromagnetikoak automobilgintzan
Eremu elektromagnetikoen eta osasun-arazoen arteko lotura egiten da sarri komunikabideetan, nahiz eta horren gainean oraingoz adituek adostasunik aurkitu ez. Artikulu …
Desagertutako erleen kasua
Amerikan eta Europan erleak desagertzen ari dira. Arazoa larria da, Amerikan batez ere. Dagoeneko erlauntza asko ia hutsik topatu dituzte; …
Elkarrizketak
John Durant: "Komunikazioa lantzen ez duen zientzialaria arrakastarik gabeko zientzialaria da"
Massachusettsko Teknologia Institutua (MIT) mundu mailako erreferentzia bat da zientzia, ingeniaritza eta ekonomia arloetan. MITen egiten den ikerketa eta berrikuntzaren …
Zelula amen soka luzea
Zelula amen gaia puri-purian dago. Itxaropen handia piztu dute gizartean, baina sektore batzuei onartezinak iruditzen zaizkie zelula amen ikerketetan ematen …
Albisteak
Pandaren historia ezagutzen
Pandaren (Ailuropoda melanoleuca) historia ebolutiboari buruz ezer gutxi dakigu. Badakigu gaur egungo panda modernoaren aitzindaria duela milioi bat urte bizi …
Prestazio oso oneko gurpil-aulki motorizatua
Tekniker-Ik4 zentro teknologikoak prestazio oso oneko gurpil-aulki prototipo bat (NOA prototipoa) garatu du, Kutxaren Gizarte Ekintzaren laguntzari esker. NOA gurpil-aulki …
Beste eraso bat bakterioen erresistentziari
Bakterioek antibiotikoekiko erresistentzia izatea eragotz lezakete bisfosfonatu deituriko medikamentuek. Estatu Batuetan egin dute esperimentua, eta hainbat gaixotasun sortzen dituen E. …
Urriak esango digu neguan zer eguraldi egingo duen
Meteorologoek behin eta berriz esaten dute ezin dela egin eguraldiaren luzerako iragarpenik. Baina iragarpen horiek egiteko ereduak badira, eta horietako …
Baraurik egon arren, sugea adi-adi
Animalia askok dute jan gabe luzaro irauteko gaitasuna. Baraualdi luze horri aurre egiteko, metabolismoa moteltzen dute, gorputzaren tenperatura jaitsi... estrategia …
Hwang-en ikerketa ez da alferrikakoa izan, azken finean
Aurtengo polemikarik biziena izan da: Hwang ikertzaile korearrak iruzur egin zuen giza enbrioien klonazioa helburu zuen ikerketa batean. Bada, Hwang-en …
Paperezko bateria
Paperezko orri bat dirudien bateria bat egin dute New Yorkeko Rensselaer Institutu Politeknikoan. Bateriaren oinarria zelulosazkoa da, eta, alde batetik, …
Izarraren eztandatik bizirik atera den planeta
Izar bat erraldoi gorri bilakatzen denean, asko zabaltzen da, eta inguruan dituen planetak irentsi egiten ditu, nolabait esatearren. Bada, prozesu …
Aldatu eta garbitu
Krustazeo batzuek exoeskeleto-aldaketa baliatzen dute gorputzean dituzten metal astunak kanporatzeko. Esate baterako, AEBko Rutgers Unibertsitatean egindako ikerketa batean frogatu dute …
Europa eta Britainia Handia uholde batek bereizi zituen
Britainia Handia duela 425.000 urte bihurtu zen uharte, Mantxako kanala sortu zenean. Ordura arte, Frantziari lotuta zegoen lurraren bitartez. 1985ean …
Morenaren ezkutuko arma
Morena ehiztari bikaina da; koral edo arroka artean ezkutatuta zelatatzen ditu harrapakinak, eta horzkada beldurgarria du. Bada, jakin berri dutenez, …
Kakalardo erraldoien muga
Munduko kakalardo-espezie handiena Amazona oihaneko Titanus giganteus da: arraren batez besteko neurria 13,5 cm da eta ia 17 cm-rainokoak ikusi …
Duela zortzi milioi urteko bakterioak berpizturik
Izotzaren kontserbazio-ahalmenak aukera eman die Estatu Batuetako biologo batzuei duela zortzi milioi urteko bakterioak pizteko. Antartikako Beacon haraneko glaziar bateko …
Ernalketa-teknika arrunt bat zalantzan
Hogeita hamabost urtetik gorako emakumeei enbrioia ezarri aurretik, PGS (Preimplantation genetic screening) deituriko testa egiten da askotan: hiru eguneko enbrioiari …
Gizaki modernoaren eta Neanderthalgoaren ikerketa ustela
Joan den urtearen amaierako albisterik sonatuenetako bat izan zen: gizaki modernoa eta Neanderthalgoa gurutzatu egin zirela argitaratu zuen Svante Päabo …
Teleskopioen objektiboen helburua
Irudikoak IC 10 galaxia nanoko izar batzuk dira. Kolore urdin bizikoak Wolf-Rayet izarrak dira, ingurura masa handia askatzen duten izar …
Surf-oholak egiteko ordezko material birziklagarria
TXFOAM proiektuan, gaur egun surf-oholak egiteko erabiltzen den foam-aren ordezko materiala aurkitu dute. Foamak baino toxikotasun txikiagoa du, eta birziklagarria …
Kavli sariak, Nobelen osagarri
Norvegiako Zientziaren eta Letren Akademiak zientziaren hiru arlotarako hiru sari berri aurkeztu ditu. Kavli sariak dira, eta, nolabait, Nobel sarien …
Basurdetik txerrira, noiz eta nola?
Europan basurdea noiz etxekotu zuten azaltzeko, hiru hipotesi ziren nagusi: Ekialde Hurbiletik ekarri zutela txerria, etxekotze-ohitura hartu zutela handik eta …
Asteroidearen arrastoari segika
Duela 65 milioi urte, asteroide batek Lurra jo zuen. Nonbait, talka haren ondorioz galdu ziren dinosauroak. William Bottke astronomoa harago …
Oraingoan mahatsa utzi dute biluzik
Mahatsari ere iritsi zaio txanda: duela gutxi aurkeztu dute Nature zientzia-aldizkarian haren genoma. Zehazki, Pinot Noir barietatearen aldaera baten genoma …
Azido laktikoa: etsaia ez, baizik eta laguna
Azido laktikoa jarduera fisikoarekin lotzen dugu, jarduera fisikoa egitera ohituta ez daudenekin, hain zuzen. Norbaitek muskuluak ohi baino gehiago lantzen …
Jupiterren ezkutu-izaera zalantzan
Duela hamarkada batetik hona, onartu izan da Jupiterrek Lurra babesten duela asteroideetatik; nolabait, ezkutu gisa jokatzen duela inguratzen zaizkion asteroideak …
Zelula amekin, obario berritua
Hezur-muineko eta odoleko zelula ama batzuk erabilita, saguek ahituta edo ia ahituta zituzten obarioak berriro ere obozitoz betetzea lortu dute, …
Mira, izar isatsduna
NASAko astronomoek izar isatsdun bat topatu dute argi ultramorearen bitartez. Izar ezaguna da, Mira izenekoa, eta Cetus konstelazioan dago, eguzki-sistematik …
Ehuneko bateko aldea, ez hain txikia
Gizakiaren eta txinpantzearen genomak oso-oso antzekoak dira; % 1eko aldea baino ez dute. Harritzekoa da, aldea hain txikia izanik, hain …
Berri ona ozono-geruzaz
Duela 20 urte hartutako erabaki batek eragin onuragarria izan du atmosferan. Hain zuzen ere, berri on bat eman dute ozono-geruza …
Atomo soiletan oinarritutako memoriak gertuago
Atomo soiletan oinarritutako memoriak egitea da fisikaren helburu handienetako bat. Orain arte, 'limite superparamagnetikoa' izan dute oztopo, baina, dirudienez, oztopo …
Elhuyarren berriak
Teknopolis berri-berria
Teknopolisek 10 urte beteko ditu aurten. Eta, gaur egungo telebistaren panoraman, hamar urte ia mende bat da! Horregatik, Teknopolisek ospatu …
Jakintza hedatuz
Tumoreen aurkako estrategia eraginkorragoak
Minbiziaren tratamenduaren gaur egungo arazorik handienetako bat da tumore-zelulak suntsitzeko eraginkorrak diren agenteak zeharo toxikoak direla gaixoaren zelula eta ehun …
Zu idazle
Zientzia aldizkaria
