2222006(e)ko uztaila
Erreportajeak
Soinua argi bihurtzen denean
Soinua eta argia, argia eta soinua, egunero ditugu inguruan. Soinuak musikaren bidez gozatzeko aukera eskaintzen digu eta argirik gabe ez …
Farmakoen entsegu klinikoak eztabaidagai
Medikamentuak onartzea eta kaleratzea erregulatzen duten entsegu klinikoen inguruan hainbat eztabaida sortu da azken hilabete hauetan. Alde batetik, zenbait zientzia-aldizkari …
Sugegorriak: animaliak baino ez
Rubio Pilarte, Xabier - ARANZADI Zientzi Elkarteko biologoa
Lurreko ekosistema aberatsak moldatze-aukera ugari eskaintzen dizkie bizidun guztiei. Sugegorriek pozoia erabiltzen dute eta garesti ordaindu dute estrategia hori. Ez …
Pinuaren ezpalak laborantza intentsiboan
Zuhaitzen enborretatik, oholak lortzen dira zerrategietan. Prozesu horretan azpiproduktu bat lortzen da, eta, material horretatik, berriz, ezpalak. Laborantza intentsiborako baliagarria …
Baso-suteen satelite bidezko kartografia
Martinez Blanco, M. Pilar - Kartografia eta Geodesia ingeniaria eta Topografia Ingeniaritza Teknikoko irakaslea
Mundu mailan erretako eremuen kartografia izatea oinarrizkoa da, aztertzeko zer eragin duten klima-aldaketan suteek sortzen dituzten gasek. Eremu txikiagoan ere …
Matematikak merezi du saria
Sariei dagokienez, Matematika baztertutako zientzia izan da urte askotan. Alfred Nobelek ez zuen Matematika bera saritu nahi; izatekotan, beste zientzietan …
Fields domina, gazteen lasterketa
Fields domina lau urtez behin ematen da, dirutan ez da oparoa eta gazteentzat da. Hori ikusita, ez du sari handia …
2006ko Abel saria: analista baten indarra
Laugarren aldiz eman dute Abel saria aurten, matematikari batek irabaz dezakeen munduko sari nagusia. Lennart Carleson suediarra izan da saritua, …
Erregina onenaren bila
Erlauntzak hobetu nahi dituztenean, erlezainek erle erreginari erreparatzen diote batez ere. Nolanahi ere, erlamandoek ere badute garrantzia, haien beharra baitu …
Zientzia egunkarietan; zaharrak berri
Egiten den ikerketak ba al du oihartzunik gizartean? Erakundeek asmatzen al dute komunikatzen? Komunikabideek zeri erreparatzen diote eta zeri ez? …
Bizkaiko hondartzak, etengabe hobetzen
Uda bete-betean sartuta gaude, eta hondartzak jendez lepo daude dagoeneko. Izan ere, leku aproposak dira milaka pertsonaren aisialdirako nahiz atsedenerako. …
Elkarrizketak
Jose Maria Asua: "Teknologiak bizi-kalitatea eman digu"
Aurten jaso duen Ikerkuntzako Euskadi saria bere ibilbide profesionalean lagun izan dituen guztiei eskaini zien Jose Maria Asuak. Ingeniaritza Kimikoan …
Albisteak
Dinosauroen garaiko armiarmak anbarretan harrapatuta
Anbarretan fosildutako bi armiarma aurkitu dituzte Araban. Zientzialarien ustez, 115-121 milioi urteko fosilak dira, hau da, dinosauroen garaikoak, eta sareak …
Zentrosomaren berezko genoma
Zelula batek bere burua kopiatzeko, nukleoaren DNA osoa kopiatu eta zentrosoma izeneko egitura batek fisikoki banatu egin behar du. Baina …
Ikusezina izatearen sekretua
Nola bihur daiteke objektu bat ikusezin? Erraza da: begiratzen den tokitik begiratuta ere, objektuaren ordez, objektuari atzetik datorkion argia ikusaraziz. …
Tximeleta hibridoa
Heliconius heurippa Kolonbiako tximeleta endemiko bat da. Argazki handian ikusten den bezala, hegoetan bi koloretako arrastoak ditu: gorriak eta zurixkak. …
Pikuak nekazaritzaren hastapenetan
Orain arte, zientzialariek uste zuten pikondoak duela 6.500 urte inguru etxekotu zirela, Ekialde Hurbilean. Jordan Haranean topatu dituzten piku-fosil batzuk …
Txile garaile LSST teleskopioa etxeratzeko lehian
Mexiko eta Txile norgehiagoka bizian ibili dira azken hilabeteetan, bi herrialdeek aurkeztu baitzuten beren hautagaitza LSST teleskopioa beren lurraldean eraikitzeko. …
Usaina da iratzargailua
Mythimna separate harra gautarra da. Beste intsektu eta animalia asko argitasunean oinarritzen dira gaua eta eguna bereizteko. Har honek, berriz, …
Exoplaneta-bilatzaileak, poz-pozik
Eguzki-sistemaren nolabaiteko antza duen sistema bat topatu dute Europako astronomoek, Lurretik 41 argi-urtera. ESOren teleskopioaren bidez hauteman dute, HARPS espektrografoari …
Biriketako tumorearen hazkuntza
Zafira Castaño Nafarroako Unibertsitateko ikertzaileak ikusi du aCP4 proteinaren galerak tumorearen hazkuntzan laguntzen duela biriketako minbiziaren hasierako faseetan. Proteina hori …
Milurteko lehen problema ebatzi dute
Milioi bat dolar emango diete Zhu Xiping eta Kao Huaidong matematikari txinatarrei, baldin eta frogatzen bada Poincaré-ren aierua argitzeko proposatu …
Banakoen baturatik haratago
Oti-izurriek kalte handiak eragiten dizkiete nekazariei, batez ere Afrikan eta Australian. Talde txikietan daudenean, oti bakoitza bere aldetik mugitzen da, …
Eremu magnetikoaren muga teorikoa 1042 gauss da
Uste zenaren kontra, eremu magnetiko batek har dezakeen intentsitate maximoa 1042 gauss dela ondorioztatu dute berriki egindako kalkuluekin. Kalkulu horien …
Bizi artean, mikroorganismoekin ezkonduta
Gizakia multiorganismo bat dela diotenak ez dabiltza oso oker. Pentsa, giza gorputzaren gramo bakoitzeko 1014 mikroorganismo omen ditugu, gehienak hesteetan. …
Material adimendunak automobilen aireztatze-sisteman
Estibaliz Medina industria-ingeniariak Bilboko Ingeniaritza Goi Eskola Teknikoaren karrera-amaierako proiektu onenaren saria jaso du. Automobilen aireztatze-sisteman material adimendunak ezartzeko ...
MOEren eredu berriak
Munduko Osasun Erakundeak, MOEk, haurren hazkundearen eredu berriak kaleratu ditu. Haurrak behar bezala hazten ari ote diren jakiteko, 1970ean sortutako …
Kortisona fobia gainditzeko
Zuricheko Unibertsitatean egin duten ikerketa baten arabera, kortisona hartzea lagungarria da hainbat fobia-mota gainditzeko. Zehazki, jende aurrean hitz egiteari eta …
Laser-argiaren aplikazio berrien bila
Euskal Herriko Unibertsitatean laser-argia aztertu eta haren aplikazio berriak aurkitu nahi dituzte. Horretan dihardute Ingeniaritza Goi Eskolako Fisika Aplikatuaren sailean. …
Afrikako glaziarrak: iragarritako galera?
Londresko Unibertsitateko geofisikarien esanean, Afrikako glaziarrak urtzen ari dira, gero eta azkarrago, gainera. Zehazki, Rwenzori mendiei jarri diete arreta. Mendi …
RNAk kolokan jar ditzake Mendelen legeak
Duela 140 urte, Gregor Mendel austriarrak herentzia genetikoaren oinarrizko arauak aurkitu zituen. Gero, biokimikariak ohartu ziren geneen kimika dela arau …
Espezia-usainen sekretua
Zientzialariek aspalditik jakin nahi izan dute zein den espezien sekretua, zergatik duten usain berezi eta preziatu hori. Aspalditxotik dakite, adibidez, …
Mihiak egiten duen bezala
Eskuineko eskua ezkerrekoaren ispilu-irudia den bezala, molekula askok dituzte bi bertsio, batzuk bestearekiko ispiluaren aurrean baleude bezala. Ikertzaileentzat, eta, batez …
Elhuyarren berriak
Prioiak nagusi IV. Tesien Sarian
Behi eroen gaitzaren inguruan piztu zen polemika isildu bada ere, gaitz horren oinarrian dauden prioiekin egindako lan batek irabazi du …
Jakintza hedatuz
Euskal Herriko zeramika arkeologikoaren azterketa
Gaur egun arte iraun duen zeramikaren bidez, antzinako zibilizazioak azter daitezke. Normalean, arkeologoek egiten dute lan hori, formen eta oreen …
Zientziaren efemeridea
John Snow, epidemiologiaren aita
1854. urteko abuztuaren 31n, Londresek hamaikagarren kolera-izurritea jasan zuen. Aurreko urteetan behin eta berriz bizi izan zituzten halakoak, baina, urte …
Zu idazle
Zientzia aldizkaria
