2142005(e)ko azaroa

Gai nagusia

Hiria Lurraren aurka

Gero eta hiritar gehiago ditu munduak. Gero eta hiri gehiago daude, eta gero eta jende gehiago bizi da hirietan. Gainera, hirietako hazkunde-tasa landa-eremukoa baino handiagoa da. Hori azaltzeko teoria demografiko,ekonomiko eta politiko ugari daude. Baina ez dira horiek joera horretaz arduratzen diren arlo bakarrak. Hain zuzen ere,ingurumena ere gertu-gertutik ukitzen du gaiak. Gertuegitik, akaso, hirien hazkundeak eragin nabarmena baitu ingurumenean. Egoera zein den eta zer bilakaera izan duen, hurrengo orrietan.

Erreportajeak

Nobel sariak, eragin handiko ikerketen egileentzat

Urtero bezala, urriko lehen egunetan jakinarazi du Nobel Fundazioak nork jasoko duen saria. Sari-banaketa abenduaren 10ean izango da, eta sarituek …

Zientziaz galdezka, iritzi eske

Europako biztanleen iritzia jasotzen du Eurobarometro erakundeak, eta, aurten, zientzia aipatzen duten bi txosten kaleratu ditu. Zientzia eta teknologiari buruz …

Duela 15.500 urteko altxorra Praile Aitzen

Dekoratutako bost lepokok eta venus batek --ondoan ikusten denak-- osatzen dute Aranzadi Zientzi Elkarteko lantaldeak Praile Aitz I kobazuloan aurkitutako …

Gaixotasun infekziosoen diagnostiko azkar eta eraginkorra

Bakterioek eta birusek sortutako infekzioek beste edozein gaixotasun-taldek baino jende gehiago hiltzen dute. Gutxi gorabehera, munduko heriotzen % 30 infekzioen …

Fusio-energiaren bideetatik

Eguzkiaren energia, izarren energia eskura izatea da munduko herrialde guztien helburu desiratuenetarikoa. Fusio nuklearraren ametsa gauzatzea lorpen handia izango litzateke …

Nola zaindu behar du emakumeak bihotza?

Arazo kardiobaskularrek emakumeei ere erasaten diete. Betidanik gizonezkoen kontua bakarrik zirela uste zirenak (infartua, bularreko angina, enbolia, etab.) gero eta …

Elkarrizketak

Cohen-Tannoudji: “Bose-Einstein kondentsatua orpoz orpo desfilatzen duten soldaduak bezalakoa da”

Claude Cohen-Tannoudji-k astebete igaro zuen Donostian irailean, Einsteinen inguruko biltzarraren aitzakian. Etorri eta hurrengo egunean bertan egin genuen hitzordua harekin. …

Albisteak

Plutonen argazkirik onena

Duela gutxi arte Pluton espazioko argi-puntu bat besterik ez zen. Argazki onenak ere horixe erakusten zuen, eta azaleko xehetasunik ezin …

Entzumenaren bidezidorretan

Entzumenaren bidezidor genetikoa ulertzeko beste pauso bat eman dute zientzialariek. Hain zuzen ere, Nature Genetics aldizkarian argitaratu dutenez, duela gutxi …

Gainazal higienikoak

Edozein gainazaletan, mikrobioak hazten badira, higadura, zikinkeria, usainak eta osasun- eta garbitasun-arazoak sor daitezke. Horregatik, interes handia dago gainazal higieniko …

Tomateari eta lekei eragiten dien izurriari aurre egiteko biointsektizida

Nafarroako Unibertsitate Publikoko ikertzaile-talde bat biointsektizida berri bat garatzen ari da. Izan ere, tomatea eta lekak maiz jotzen ditu harrak.

Ukituz, hazkuntza gelditu

Kaliforniako Unibertsitateko ikertzaileek ikusi dutenez, E. coli bakterioa gai da espezie bereko beste bakterio baten hazkuntza gelditzeko, hura ukituz.

Espainiako Ikerketa Saria Pedro Miguel Etxenikerentzat

Espainiako Hezkuntza eta Zientzia Ministerioak Blas Cabrera ikerketa-saria eman dio EHUko ikertzaile Pedro Miguel Etxenikeri.

Asteroide-lehian, tanto bat japoniarrentzat

Dena espero bezala ateratzen bada, japoniarrak lehenak izango dira asteroide batera espazio-ontzi bat bidali, laginak hartu eta Lurrera ekartzen.

Ilunpean azala begi

Xenopus laevis igel afrikarrak gauez ehizatzen du, eta azala erabiltzen du ur gaineko intsektuak ‘ikusteko’.

Proteinen atlasa

Proteinen irudien datu-base bat kaleratu dute Suedian. Irudi horietan ikusten da proteinak non kokatzen diren giza zeluletan eta mintzetan.

Boilurrak, erretako lurrak baso bihurtzeko

Nafarroako Unibertsitateko Botanika Saileko bi ikertzailek ikerketa bat egin dute erretako lurrak berreskuratu eta baso bihurtzeko. Horretarako, Tuber melanosporum (Perigord-eko …

Aerosorgailuen palen gainazala, gogorragoa

Zenbaitetan, aerosorgailuen palak narriatu egin daitezke higaduraren eraginez, batez ere, palaren ertzak. Higadura hori airean esekiduran dauden hauts- eta hondar-partikulek …

Distrofia miotonikoaren diagnostiko genetikoa

Diagnostiko genetikoen emaitzek erabateko eragina izan dezakete pertsonen bizitzan. Izan ere, diagnostiko horien bidez, gaitzekin lotutako mutazioak hautematen dira.

Saturnoren eraztunetan lasaitasuna nagusi

Saturnoren eraztunak milaka harriz osatuta daude, batzuk ñimiñoak, hautsezko partikulen tamainakoak, eta beste batzuk erraldoiak, mendiak bezain handiak.

CEITeko Miren Sarasolak Schunk saria irabazi du

Pragan jaso du Miren Sarasolak 2005eko Schunk Materials saria. Donostiako CEIT zentroan egin du doktoretza-tesia, eta tesi horretan garatutako lana …

1918ko birus hilgarria berpiztu dute

1918an, gripe-izurri batek 40 milioi lagun inguru hil zituen mundu osoan. Orain, birus hura laborategian berpiztea lortu dute AEBetako zientzialariek. …

Kraterrak, aztarna adierazgarriak

Kraterrak eguzki-sistemaren bilakaera ezagutzeko aztarna adierazgarriak izan daitezke. Hain zuzen ere, duela 3,9 mila milioi urte eguzki-sistemaren barrualdeko planetek asteroide-bonbardaketa …

Aspaldiko leherketa begi-bistan

Orain arte ikusi den gamma izpien leherketarik zaharrena ikusi dute astronomoek. Izpi horiek unibertsoak 900 milioi urte besterik ez zuenean …

Mexikon ere mapa genetikoa egiteko asmotan

Arrazetan oinarritutako egitasmo genetiko bat jarriko dute abian Mexikon. Herrialde hartan kezkatuta daude gero eta osasun-arazo gehiago dituztelako, eta horretarako …

‘Planeta’ definitu nahian

Pluton baino haratago gorputz handiak aurkitu ahala, eztabaida areagotzen ari da: planetak dira? Pluton bera ere planeta bat da? Bada, …

Elhuyarren berriak

Euskal Herriko Aurpegiak DVDa kalean da

Euskal Kultur Erakundeak (EKE) eta Elhuyar Fundazioak Euskal Herriko Aurpegiak DVDa jarri dute merkatuan. Gure herrian barrena bidaia eder bat …

Jakintza hedatuz

Ezponden dinamika

Trenbide- nahiz errepide-sarean ohikoak izaten dira ezpondak. Ezpondak mendi-zati bat jan ondoren agerian utzitako aldapak edo malkarrak dira. Gune ezegonkorrak …