2112005(e)ko uztaila
Erreportajeak
Nabigatzea indar-kontua da
Gauza ederra da bela. Erregairik gabe eramaten ditu ontziak itsasoaren alde batetik bestera, haizea dagoen bitartean behintzat. Haizeak bela bultzatzen …
Zergatik lo egin?
Adinarekin lo egiteko beharrak aldatzen badira ere, azkenean, batez beste, 250.000 ordu emango ditu gutako bakoitzak lo. Eta, hala ere, …
Mendi zauritua
“Dagoen bezala uzten saiatu”, horixe esaten zigun mendira joaten ginen bakoitzean Juantxok, beti ingurumenaz kezkatuta. Eta guk zaborra bildu eta …
Basamortuan irauteko, arantzak eta mamia
“- Basamortua ederra da, gaineratu zuen.
Eta egia zen. Niri beti gustatu zait basamortua. Ondar duna batetan eserita zaude. Ez …
Inpaktu sakona
Duela hemeretzi urte, Giotto zundak kometa bati gertutik ateratako lehen argazkiak egin zituen. Halley kometaren nukleoa ikusi ahal izan genuen, …
Zientzia eguneroko prentsan
Iaz bezala, Eusko Jaurlaritzako Hezkuntza Saileko Zientzia Politikarako Zuzendaritzari esker, Euskal Autonomia Erkidegoko kioskoetan eskura daitezkeen egunkarien sei hilabeteko jarraipena …
Aurpegiaren mugimenduak hiru dimentsiotan
Aurpegia bistan eramaten den gorputz-atala baino gehiago da. Pozaren nahiz tristuraren, pertsona osasuntsuaren nahiz gaixoaren, gaztetasunaren nahiz zahartzaroaren eta abar …
Sega-apustuak... gure zelaietako maratoiak?
Samaniego, Juan Carlos "TXIMIST" -
Erasun, Juan Manuel -
Aramendi, Jose F. -
Sega eguneroko lanetako bat izan da Euskal Herriko baserrietan. Baserrien artean egindako apustu eta desafioen bidez, gaur egun kirol bilakatu …
EPOa emateko aukera kapsularatutako zelulen bidez
Azken urteetan ahalegin asko egin dira anemia kronikoaren tratamendua hobetzeko eta gaixoak erosoago bizitzeko.
Izan ere, anemia kronikoak bihotzeko ehunak …
Airea garbitu edo hil
Badituzte erabilera gehiago, noski, baina gerrarako osagai gisa ezagutzen ditugu batez ere. Gas-maskarak dira. Ez dute asmatze-data zehatzik; gas-maskaren patenteak …
Elkarrizketak
David Gee: Politikak eta ekonomiak epe laburrean funtzionatzen dute; zientziak, epe luzean
David Geek Europako Ingurumen Agentzian egiten du lan. Zientziaren eta politikagintzaren arteko harremana lantzea da bere arduretako bat erakunde gazte …
Albisteak
Poluzioaren iturria erakusten duen ekuazioa
Ibai bateko poluitzaileak non isuri diren erakusten duen ekuazio matematiko bat aurkeztu dute Frantziako Compiegne-ko Unibertsitatean.
Landareen hemoglobina nitrogenoa finkatzeko
Landareen hemoglobina batzuek nitrogenoa finkatzen laguntzen dute, Max Planck Institutuko ikertzaile batzuek argitu dutenez.
Bi urtetik aurrera, hizkuntza ikastea zailagoa
Indianapolisko ikertzaile batzuen esanean, haur gorrei bi urte bete baino lehen komeni da jartzea inplantea; izan ere, hortik aurrera hizkuntza …
Beste geruza bat Lurraren barruan
Lurraren barruan beste geruza bat detektatu dute Ingalaterrako geologo batzuek. Geruza hori mantuaren eta nukleoaren artean dago.
Marmokaren ikusmen lausoa
Karibeko itsasoan bizi den marmoka bat, Tripedalia cytosphora, ikusteko gai da.
Sodioaren fusio-puntua
Substantziarik gehienetan, presioa zenbat eta altuagoa izan, orduan eta handiagoa da fusio-puntua –tenperatura handiagoa behar dute urtzeko–. Sodioak ere joera …
Arrainek klima-aldaketari erantzun diote
Klima-aldaketak ozeanoetako ura berotzen du; eta horrek, besteak beste, arrainetan ere badu eragina.
Indarren jokoa eguzki-sistemaren misterioak argitzeko
Gure eguzki-sistemak gaur egun duen egitura izan arte zer bide egin zuen misterio handi bat da.
Obesitatean ez du dietak bakarrik eragiten
1997an aurkitu zuten jarduera zirkadianoan parte hartzen duen Clock genea, eta, orain, ikertzaile-talde berak beste ezaugarri bat aurkitu du Clock …
Biodibertsitatea geroz eta okerrago
Ez da kontu berria, baina bai larria. Nazio Batuen txosten baten arabera, biodibertsitatea inoiz baino azkarrago ari da galtzen.
Migrazio-bidea kostaldetik
Dirudienez, Afrikatik ateratzeko migrazioan kostaldeko bideari jarraitu zion gizakiak.
Gibelak gantz berria nahiago
Washington Unibertsitatean (AEB) egindako ikerketa baten arabera, gorputzean metatutako gantz ‘zaharrek’ ez diote metabolismo berari jarraitzen: ez dute aktibatzen azukre-produkzioa.
Olibinoa Marteko metanoaren erantzule
Geologo batzuen arabera, Marteko atmosferako metanoak azalpen erraza izan dezake: arroketako olibinoa.
Landareen mekanismo ezezaguna
Orain arte uste zen elikagaiak garraiatzaile espezifikoen bidez sartzen zirela landareen zeluletara. Baina Nafarroako Unibertsitate Publikoko Agrobioteknologia Institutuan besterik frogatu …
Ospitaleetako airea, garbi-garbia
Frantziako ikertzaile-talde batek ospitaleetako bakterioak garbitzeko sistema bat asmatu du.
Eztabaida energia ilunaren gainean
Edward Kolb fisikariari buelta etorri zaio: Princeton-go bi adituk azaldu dute oker dagoela. Kolbek Fermi Azeleragailu Nazionalean (AEB) dihardu, eta …
Eragindako hibernazioa
Hibernazioa eragin diete sagu batzuei Washingtongo Unibertsitatean, Estatu Batuetan. Hidrogeno sulfuro gasaren dosi txikiak denbora askoan hartuta, saguen metabolismoa moteldu …
Arteriosklerosia eragin dezakete zelula zaharrek
Arterietako zelulek zahartzean arteriosklerosia eragin dezaketela ikusi dute Estatu Batuetako ikertzaile batzuek.
Mikroskopio anfibioa
AFMek, hau da, indar atomikoa erabiltzen duten mikroskopioek, airean edo hutsean lan egiten dute, baina batzuetan mikroskopioa likidoan sartu behar …
Intsulina diabete-eragile
Intsulina bera omen da 1 motako diabetean gaitzaren eragileetako bat, nagusia, agian.
Iridioa, izozpeko Lurraren hipotesian esanguratsua
Iridio elementuaren azterketak indartu egiten du izozpeko Lurraren ideia, hau da, duela 700 milioi urte inguru izotzak lurrazala guztiz estali …
Beste tximino-espezie bat
Aspaldiko partez, tximino-espezie berri bat katalogatu dute: Lophocebus kipunji.
Ibai handi gehienetan urtegia
Mundu osoko 292 ibai-sistema aztertuta, gehienetan, 172tan, gutxienez urtegi bat dagoela ikusi dute Suediako ikertzaile batzuek.
Kobako hartzak bidea ireki du
Kobetan aurkitutako aztarnak sekuentziatzeko zailtasun handiak izaten dira, batez ere beste bizidun batzuen DNArekin kutsatuta egoten direlako.
Eguzkiko eztanda txikiak indartsu Lurreraino
Lehenengo aldiz, Eguzkiaren koroako eztanda txiki bat ikusi da, Lurraren neurrikoa gutxi gorabehera.
Artiletik erauzitako zeramidak eta gizakiaren larruazalekoak antzekoak dira
Gaiker zentro teknologikoak fluido superkritikoen bidezko erauzketa-prozesuak erabiliz artiletik zeramidak lortzeko proiektua garatu du.
Nikel-78 isotopoa, elementu astunen aurrekaria
Big Bang leherketaren ondorioz hidrogenoa eta helioa sortu ziren, eta, izarretako erreakzio nuklearren ondorioz, berriz, burdina eta burdina baino txikiagoak …
Ohiko pixoihalak ez dira ekologikoagoak
Guraso asko kezkatzen dituen kontua da: haurrentzako pixoihaletan zein ote da inguruneari kalte gutxien egiten diona?
Hilezkortasuna kolokan
Gizakia hil egiten da, hau da, heriotzaren bitartez amaitzen zaio bizia. Eta, ondorengoak izateko, nahitaez hil baino lehen ugaldu behar …
Vostok, berriro helburu
Errusiarrak berriro hasiko dira Vostok lakua estaltzen duen izotza zulatzen. Vostok lakua 3.600 metro baino gehiagoko izotz-geruza baten azpian dago, …
Elhuyarren berriak
Eraztunaren indarra, III. Tesien Sariaren irabazlea
Eraztunaren indar ezkutua lanak irabazi du III. Tesien Saria. Bigarren sailkatua Altzairuen mikroegitura karakterizatzeko teknika magnetiko berriak izenburudun tesia izan …
Jakintza hedatuz
Ereñoko eta Baztango marmol gorria
Eraikuntzan eta apaingarrietan oso harri preziatua da marmola. Ere oko eta Baztango marmol gorriak, esaterako, hemengo harri preziatuenen artean daude.
Zu idazle
Zientzia aldizkaria
