2062005(e)ko otsaila
Erreportajeak
Bostehun zomorro baietz!
Bat, bi, ehun, hirurehun... eta aspertu arte jarrai daiteke kontatzen. Izan ere, milaka eta milaka intsektu dabiltza inguruan bueltaka. Hala …
Longitudean galduta
Latitudea eta longitudea. Lurrazalean orientatzeko asmatu zituen gizakiak, posizioak definitzeko. Baina oso ezberdinak dira biak. Leku baten latitudea erraz neur …
Satelite artifizialak Lurreko gatazken ispilu
Ia 50 urte pasatu dira lehenengo satelite artifiziala espaziora jaurti zutenetik. Sputnik 1 zuen izena, eta jabea, garai bateko Sobietar …
Kristal likidozko pantailak hondatutakoan zer?
Telebistaren tankerako monitore tradizionalak izpi katodiko bidez dihardu (CRT: catodic ray tube ), eta mahai gaineko PCetan nagusi da oraindik …
Olibaren urrezko izerdia
Orruño Aguado, Estibalitz - Elhuyar Zientziaren Komunikazioa
Oraintxe ari dira botilaratzen. Dagoeneko prest dago, gure ahosabaien gozamenerako. Egiteko prozesua, baina, dezente lehenago hasi zen, urria-azaroa aldean. Orduan …
Ilea apaintzeko kimika
Bitxia da, baina gizakiak ez daukana nahi izateko joera saihestezina du. Ilekizkurrak ile lisoa nahi du, ilehoriak dirdira gorrizta, motza …
Jaio aurreko diagnostikoaren gorakada nabaria
Ume batek, jaiotzen denetik hiltzen den arte, hainbat arazori egin behar dio aurre. Baina jaio aurretik ere arazoak pairatu ahal …
Gizentasuna: XXI. mendeko epidemia
Gizentasuna ‘lehen mailako’ gizarteetako asaldura kroniko gisa defini daiteke. Gaixotasun honen ezaugarria da gorputzean gantz gehiegi pilatzen dela, eta, oro …
Materialak adimendunak ote?
Manchado, Juan Carlos -
Garay, Dani -
Matellanes, Lina -
Dios, J. Ramón -
Inguratzen gaituzten materialak soraioak omen dira, bizigabeak, eta, beraz, ez diete estimuluei erantzuten. Ez da egia, noski, baina teknologiaren aurrerapenak …
Bidezidor bat beste itsasora
Egiptoko faraoien ametsa izan zen Itsaso Gorria eta Mediterraneo itsasoa elkarrekin komunikatzea. Ondo zekiten merkataritzarako lotura estrategikoa zela, eta lurrean …
Osteoporosiari aurre egiteko
50 urtetik gorako emakumeen % 35ek osteoporosia jasaten dute gurea bezalako gizarte batean. Eta, zifra hori garrantzitsua izanik ere, asaldura …
Elkarrizketak
Anton Uriarte: "Lurra gizakion planeta da, eta ez du zentzurik gizakiaren eragina igarri nahi ez izateak"
Kyotoko Protokoloa 1997ko abenduan idatzi zen, eta azkenean jarri da martxan. Berotze globala eta klima-aldaketa saihestea da Protokolo horren helburu …
Albisteak
Koheteen jaurtiketek gaixotuta
Kazakhstango Baikonur kosmodromoaren inguruko biztanleen osasuna aztertu eta ohikoa baino bi aldiz gaixo gehiago dagoela ikusi dute, batez ere odoleko …
RNAk uste baino ardura handiagoa
Uste zen RNAk ez zuela ardura handiko egitekorik zelulan, ez behintzat DNAk eta proteinek adinakoak. Baina mikroRNA edo RNA txikia …
Iberia Izotz Aroko europarren babesleku
Mitokondria-DNA oinarri hartuta, Europako populazioen migrazioak nondik nora izan ziren jakin dute.
2006tik aurrera egutegi berria?
Richard Conn Henry astronomoak, ohiko egutegiaren ordez, egutegi praktikoago bat proposatu du. Egutegi hori urtaroei egokituago dago, hori da duen …
Erupzio erraldoia
Galaxia-multzo bateko erdiko galaxiak eztanda egin zuen duela 100 milioi urte. Zulo beltz baten jardueraren ondorioz gertatu zen.
2004ko Euskadi ikerketa-saria
Jon Markaide Osoro astronomo eta astrofisikariari emango diote aurtengo Euskadi ikerketa-saria, uhin elektromagnetikoak aztertzeagatik.
Zibilizazioaren sorlekuetako bat Perun
Arkeologoek orain arte ezagutzen ez zen zibilizazio baten arrastoak aurkitu dituzte Peruko kostaldean.
Ezagutzen ez zen makako-espezie bat
Indiako ipar-ekialdean makako-espezie berri bat aurkitu dute.
Infragorri-kamerarik indartsuena zerura begira
Erresuma Batuak Hawaiin duen infragorri-teleskopioan kamera berri bat hasi da lanean. Infragorri-kamerarik indartsuena da.
Gure artoaren arbasoa
Teosinte belarretik abiatuta, adarkatzen ez den artoa garatzea lortu zuten nekazariek. Ikertzaile batzuk argitzen ari dira zer genek hartu duten …
Kontserba-industrietatik eratorritako hondakin-urekin ureztatzeak ez du lurzorua kaltetzen
Kontserba-industrietatik datorren hondakin-urak ez du lurzorua kaltetzen, eta are gehiago, zenbait kasutan lurzoruaren egoera hobetu dezake.
Nebulosen itxurari buruzko misterioa, argituta
Astronomoek ez zekiten zergatik ez diren esferikoak nebulosa planetario gehienak. Orain, Alemaniako astronomo-talde batek eremu magnetikoen eraginari buruzko froga zuzenak …
Eztabaida onddoen antzinatasuna dela eta
Kanadako Victoria uharteko haitzetan aurkitu dituzten mikrofosil batzuek antzinako onddoen inguruko eztabaida piztu dute. Aurkitzailearen arabera onddoen fosil zaharragoak badaude, …
Tabakoaren eta minbiziaren arteko lotura argitzen
Tabakoaren keak minbiziarekin lotutako proteina bat ekoiztea sustatzen duela frogatu dute ikertzaileek.
Estalaktiten hazkuntza ordenagailuan
Eredu informatiko berri batek, oso ondo simulatzen du estalaktiten hazkuntza.
Denok ez gara berdinak hiesarentzat
GIBak gizon-emakume batzuk beste batzuk baino errazago infektatzen ditu. Infektatu eta gero ere, batzuek berehala garatzen dute gaixotasuna, eta beste …
Izar jaioberriak auzoko galaxian
Magallaesen Hodei Txikian, oraindik eratzen ari diren izarrak daudela ikusi dute.
Siliziozko laserraren lehenengo urratsak
Intel-eko laborategietan erabat silizioz egindako Raman laser bat egin dute.
Labore transgenikoen hedapena, geldiezina
ISAAAk, jarraipena egiten die labore transgenikoei. Berriki, iazko datuak jaso dituzte, eta poz-pozik daude 2003an landatu zen azalera baino % …
Historiaurreko flautak Alemanian
30.000 urte baino gehiagoko flautak topatu dituzte Ulm hiritik gertu, Alemanian.
Zulatu eta zulatu, izotz zaharreneraino
Epica proiektuan utzi diote Antartikako izotza zulatzeari. 3.270 metroko sakonerara iritsi dira, bost metro bakarrik falta direnez haitza jotzeko, azpi-azpiko …
Sateliteak begiz jotako zubia, munduko garaiena
Europako Espazio Agentziaren Proba sateliteak munduko zubirik garaienari jarri dio arreta.
Puxika arrainaren genoma: arbasoetatik gizakiarengana
Ornodunen artean, puxika arraina da genomarik txikiena duen animalia. Arrain horren zelulek gizakienek baino zortzi edo bederatzi aldiz DNA gutxiago …
Giza garunaren eboluzioa berezi-berezia da
Garunaren neurria eta konplexutasuna kontrolatzen duten geneak askoz azkarrago eboluzionatu dute giza espeziean beste espezieetan baino.
Prioiak ferritinari eskutik helduta
Ikertzaile batzuek prioiek gorputzean egiten duten bideari jarraitu diote laborategian. Prioiak dituen haragi-puska batek digestio-aparatuan jasaten dituen gorabeherak erreproduzitu dituzte.
Harrapatutako elektroiei so
Gaur egun posible da elektroi bakarra kaxa atomiko batean harrapatzea eta aztertzea.
Darwinen aukera Estatu Batuetan
Oraindik ez dute guztiz onartu Darwinen teoria toki guztietan. Georgia estatuko iparraldean auzian daude testuliburuetan teoria hori onartu behar den …
Jakintza hedatuz
Parkinsona familian
Herentziazko beste gaixotasun askotan bezala, geneek zeresan handia dute familiako Parkinsonean ere, eta benetako gakoa mutazioetan dago.
Zu idazle
Zientzia aldizkaria
