1742002(e)ko martxoa

Erreportajeak

Mina: sintoma eta gaitza

Galarraga Aiestaran, Ana - Elhuyar Zientzia

Antzinako grekoentzat, mina, benetako sentsazio fisikoa baino gehiago, emozioa zen. Baina mailu batekin erpurua joz gero, zirraraz haratago dagoen sentipena …

Irudia ate digitalean joka

Mendiburu, Joana - Elhuyar Zientziaren Komunikazioa

Telebista eta zinema irudiaren erakusleiho nagusiak izanagatik ere, harrigarria da orain arte oinarrizko zein aldaketa gutxiren lekuko izan diren ikustea. …

Urtarrak izan ginen?

Roa Zubia, Guillermo - Elhuyar Zientzia

Afrikan, primate bat zutitu egin zen, ilea galdu zuen eta garuna garatu zitzaion. Gu primate horren ondorengo gara, eboluzio-adar beretik …

Banadioa, altzairuaren bizigarri

Rodriguez Ibabe, Jose Maria -
Florez Esnal, M.A. -

Joan den urtean, Donostiako CEIT ikerketa-zentroko ikertzaile-talde bati, Vanadium Award edo Banadioaren Saria eman zioten. Albisteak banadioari buruzko jakin-mina piztu …

Antzinako ADNa, ikerketa-eremu berria

Andonegi Beristain, Garazi - Elhuyar Zientziaren Komunikazioa

Urtarrilaren 24an eta 25ean Madrilen bildu dira antzinako ADNa aztertzen diharduten hainbat arlotako aditu-taldeak Antzinako ADNaren Espainiako I. Biltzarrean.

Artrosiarekin hobeto bizitzeko

Agirre, Jabier - Medikua eta OEEko kidea

Artrosia gorputzeko artikulazioak edo giltzadurak hondatzen dituen gaitza da; horregatik, errehabilitazioa, tratamendu farmakologikoa eta postura edo jarrera desegokiak saihestea ezinbesteko …

Migrazioa arrantzaren gidari

Murua Aurizenea, Hilario -

Urtero, martxoan, berdela iristen da Bizkaiko Golkoko ipar-ekialdetik eta han izaten dira Hondarribiko arrantzaleak zain. Apirilean, berriz, antxoa azaltzen da …

Uranok planeta-bilatzaileen aroa ireki zuen

Carton Virto, Eider - Elhuyar Zientzia

1781. urteko martxoa arte sei planetak osatzen zuten eguzki-sistema: Merkurio, Artizarra, Lurra, Marte, Jupiter eta Saturno. Sei haiek ziren zerura …

Europak badu bere Internet2

Waliño, Josu -

Gezurra dirudi! Lau urte pasatu dira Internet2 Estatu Batuetan abian jarri zuten sareari buruz aldizkari honetan idatzi nuenetik. Eta lau …

Txanpiñoi edo barrengorria

Lorenzo, Arantza -
Uranga, Ane Miren -

Zuntz asko duenez, tortilletarako aukera paregabea da txanpinoia edo barrengorria, bereziki diabetikoentzat.

Elkarrizketak

Xabier Rubio: “Habitatak gutxitu direlako desagertu dira anfibioak”

Roa Zubia, Guillermo - Elhuyar Zientzia

Ziurtatuta ez badago ere, badirudi anfibioak urritzen ari direla eta desagertzeko arriskuan egon daitezkeela. Munduko hainbat adituk alarma piztu, eta …

Albisteak

Proteinen dohainek hilzorian dauden neuronak salba ditzakete

Elhuyar Zientzia -

Neuroendekapenezko gaixotasunek 50 urtetik gorako gizakien garun eta bizkarrezurreko neurona-mota batzuei egiten diete eraso.

Argiarekiko sentikorra den polimero magnetikoa sintetizatu dute

Elhuyar Zientzia -

Polimero magnetikoak badaude, eta argiarekiko sentikorrak diren imanak ere bai, baina lehen aldia da argiarekiko sentikorra den polimero magnetiko bat …

C bitaminak minbizia prebenitzen du

Elhuyar Zientzia -

Cornell Unibertsitateko eta Seuleko Unibertsitate Nazionaleko zientzialariek C bitaminak minbiziaren aurka nola jokatzen duen azaldu dute.

Prest da EuskoNix puntu neutroa

Elhuyar Zientzia -

EuskoNix Euskal Herriko Unibertsitateak bultzatu eta Eusko Jaurlaritzak finantzatu duen Interneteko puntu neutroa prest dago.

Bakteriozko pila garbitzaileak

Elhuyar Zientzia -

AEBetako Oregon Estatu-unibertsitateko ikertzaileek zabor organikoa digeritzean energia sortzen duten mikroorganismoak atzeman dituzte.

Errendimendu handiko konexioak, garestiegi

Elhuyar Zientzia -

Gartner G2 etxeak eginiko ikerketa baten arabera, Europako kontsumitzaileek, hiru urteko epean, ez dute orain arte baino gehiago ordaindu nahi …

Autoen gas-hondakinak laser izpia sortzeko

Elhuyar Zientzia -

Autoaren ihes-hoditik ateratzen diren gasen energiatik laser izpia sor daitekeela dio Marlan Scully fisikariak.

Bihotz-taupadak urrutitik jasotzen dituen tresna

Elhuyar Zientzia -

Gaixoa ukitu gabe bihotz-taupaden seinale elektrikoa jasotzeko gai den tresna asmatu dute Britainia Handiko Sussex-eko Unibertsitateko ikertzaileek.

Geneen errua da bihotz handiegia izatea

Elhuyar Zientzia -

Bihotzaren ezohiko neurri handiagatik bereizten da ezkerreko bentrikuluaren hipertrofia. Patologia horren ondorioz, bihotzekoak emateko arrisku handia izaten da.

Igebelarra, landareen eboluzioaren gakoa

Elhuyar Zientzia -

Gaur egungo lehorreko landare gehienak angiospermak dira, hau da, loreak dituzte, eta gimnosperma edo lorerik gabeko bere ahaide hurbilenetatik aldendu …

Beti gazte irauteko molekula

Elhuyar Zientzia -

Kyung-Tai Ming-en eta AEBetako Osasun Institutuko eta Kaliforniako Teknologia Institutuko ikertzaileen elkarlanari esker, ozpin-eulien bizitza luzatzen duen molekula aurkitu da.

Sitsen eboluzio birtuala

Elhuyar Zientzia -

Hainbat animaliak ikusiak ez izateko kolorazio babeslea garatu dute, adibidez, gaueko sitsak. Britainia Handian industria-iraultzan gertatutakoa: lantegien keagatik zuhaitzak belztearekin …

Galaxia matxinoa

Elhuyar Zientzia -

Hubble teleskopioak jaso duen NGC 4266 galaxiaren irudiak mundu osoko astronomoak harritu ditu.

Txipak, bularreko-minbizia aurreikusteko

Elhuyar Zientzia -

Bularreko minbizian zein gene aktibatzen diren ikus dezakeen txipak kasuan kasuko terapiak diseinatzen lagunduko die medikuei.

Izoztuta gordetako organoa transplantatzea lortu da

Elhuyar Zientzia -

Organoen transplanteen arazoetako bat organo freskoen gabezia da. Izan ere, oraingoz ez dago organoak izoztuta gordetzeko modurik, izozte-prozesuan eratzen diren …

Saguzarren sailkapen berria?

Elhuyar Zientzia -

Ehizarako ekolokalizazioa erabiltzen duten ia espezie gehienak talde batean sartu ohi diren arren, azken ikerketen arabera, badirudi aldaketaren bat egin …

Morfinarekiko tolerantzia gainditu dute

Elhuyar Zientzia -

Morfinak mina kentzeko ahalmen izugarria du, baina gorputza erraz ohitzen da lehen dosira, beraz, gero eta dosi handiagoak behar izaten …

Haurraren sexua hiru aste baino gutxiagoko haurdunaldian antzeman daiteke

Elhuyar Zientzia -

Haurdunaldiaren hasierako faseko hormonetan eragina du gero jaioko den haurra neska edo mutila izateak. Orain, desberdintasun hori 16 eguneko haurdunaldian …

Hondoratutako itsasontziak ikuskizun bihurtuko ote dira?

Elhuyar Zientzia -

Europako arkeologoak elkarlanean ari dira hondoraturiko itsasontziak babestu eta kudeatzeko. Helburua, hondoratze horien sekretuak jendeari helaraztea da.

Nano-hodiak kimikaren lagungarri

Elhuyar Zientzia -

Utrecht Unibertsitateko kimikariek katalisien euskarri berri bat garatu dute kimika zehatzean erabiltzeko.

Txinan arrakasta handia dute landare transgenikoek

Elhuyar Zientzia -

"Garapen-bidean egoteko, diru asko bideratzen du Txinak landare transgenikoen teknologiara" dio Nature aldizkariko albiste batek.

Estatus handieneko makakoek kokainaren menpekotasun txikiagoa dute

Elhuyar Zientzia -

Boterea afrodisiakorik hoberena izan daiteke; orain, drogak baino hobea ere izan daitekeela uste dute zientzialariek. Izan ere, makakoekin egin duten …

Hiesaren aurkako txertoa, hurbilago?

Elhuyar Zientzia -

Hiesaren birusaren mutatzeko ahalmen ikaragarria dela eta, ohiko txertoek, hau da, antigorputzak sortzean oinarritzen direnek, ez dute gaitzari aurre hartzea …

Konposizio anitzeko nanoalanbrea

Elhuyar Zientzia -

Konposizio anitzeko egitura laser mikroskopikoetako ispiluak egiteko edo argia harrapatu eta gordetzeko erabiltzen da. Gaur egun, erdieroaleen geruzez egindako sandwichak …

Fisio likidoa, fisio gaseosoa

Elhuyar Zientzia -

Estatu Batuetako Indiana Unibertsitateko fisikari batzuek fisio hori egoera likidoan gertatuko balitz bezala azaldu dute, tanta handi bat bi tanta …

Zelula helduetatik abiatutako klonazioa auzitan

Elhuyar Zientzia -

Klonazio bidez egin diren ikerketa batzuetan, zelula helduen ADNa birprogramatu eta horietatik enbrioia garatzea lortu da.

Landare karniboro ehiztaria

Elhuyar Zientzia -

Landare karniboroek, oro har, euren atzaparretan erortzen diren intsektu txikiak jan beste aukerarik ez dute, ezin izaten dute eta euren …

Ikerketa ez da baleak hiltzeko aitzakia

Elhuyar Zientzia -

Hil gabe baleak ikertzeko metodoa landu dute Australiako zientzialariek. Ikerketa baleen gorotzen analisian oinarritzen da, eta horren bidez datu garrantzitsuak …

Jakintza hedatuz

Autoimmunitatea eta E2F2 genea

Andonegi Beristain, Garazi - Elhuyar Zientziaren Komunikazioa

Immunity aldizkarian kaleratu berri den ikerketa batek oihartzun handia izan du zientziaren munduan. Ana Zubiagak zuzendutako EHUko ikertzaile-taldea da entzute …

Babesleak
Eusko Jaurlaritzako Industria, Merkataritza eta Turismo Saila