1672001(e)ko uztaila

Erreportajeak

Usainetan usainka

Carton Virto, Eider - Elhuyar Zientzia

Ingurugiro-arazo larrienak konpontzen diren heinean, ongizatearekin lotura estua duten beste batzuk azaleratzen ari dira. Horien artean dago, hain zuzen, usaina. …

Oinetako izerdia: erremediorik ba ote?

Agirre, Jabier - Medikua eta OEEko kidea

Hau izaten da arazorik usuenetako bat, gazteetan bereziki eta beroaren sasoia iristen denean batez ere. Kasurik gehienetan, oinetako izerdiak berarekin …

Gasolioa ala berunik gabekoa?

Carton Virto, Eider - Elhuyar Zientzia

Europako Batasunak 2000ko urtarrilaren 1etik aurrera super gasolina merkatuetatik erretiratzea erabaki zuen, baina Italiak, Espainiak eta Greziak debekua 2001eko abenduaren …

Hurrengo geltokia: Ilargia

Galarraga Aiestaran, Ana - Elhuyar Zientzia

Jules Vernek 1865. urtean Lurretik Ilargira idatzi zuenean, gutxik uste zuten ehun urte geroago eleberriko hitzak egia bilakatuko zirela. Orain …

Itsasargien historia

Roa Zubia, Guillermo - Elhuyar Zientzia

Olatuak eta haizeak Amerikatik Europara bueltan datozenentzat Fastnet arrokako itsasargia ikustea seinale ona da. Nabigazioaren nekeak bukatzear daudelako iragarpena da. …

Zeppelinen itzulera XXI. mendean

Urresti, Igor - Elhuyar Zientziaren Komunikazioa

XX. mendearen hasieran bazirudien globo gidatuen garapenak ez zuela mugarik izango. Eta horrela izan zen, 1937an, LZ-129 Hindenburg -ak su …

Izozkiak

Lorenzo, Arantza -
Uranga, Ane Miren -


Txinatarrak izan ziren lehenengo izozkigileak, elurra, eztia eta fruta zituen izotzezko gozoki bat egiten baitzuten. Diotenez, Marco Polo izan zen …

Itsasargiak: orain eta hemen

Roa Zubia, Guillermo - Elhuyar Zientzia

Olatuak eta haizeak Amerikatik Europara bueltan datozenentzat Fastnet arrokako itsasargia ikustea seinale ona da. Nabigazioaren nekeak bukatzear daudelako iragarpena da. …

Brava, mugarik gabeko trenak

Kortabarria Olabarria, Beñardo - Elhuyar Zientzia

Lehiakor izan nahi duen edozein garraiobide-motak oinarrizko bi ezaugarri izan behar ditu: segurtasuna eta bizkortasuna. Trena omen da bi ezaugarri …

Erleen arteko komunikazioaren arazo batez

Kintana Xabier -

Amaitu berri den mendearen erdialdean, Karl von Frisch austriar ikertzaileak (1886-1982), 1910. urtearen inguruan egiten hasi zen ikerketei esker, erleek …

Txanpona katiluaren hondoan

Ares, Felix -

Esperimentu honetan argi-izpia airetik uretara pasatzean kurbatu egiten dela ikusiko dugu. Horretarako botila, katilu opakoa, 5 pezeta edo liberaren 5 …

Fleming: kasualitatea lagun, antibiotikoa aurkitu zuen medikua

Astobiza, Amaia -

Alexander Fleming, penizilina aurkitu zuen mediku eskoziarra, 1881. urteko abuztuaren 6an jaio zen.

Elkarrizketak

J. M. Rodriguez Ibabe: "gure lanarekin ikerketa-arlo berriak ireki dira"

Mendiburu, Joana - Elhuyar Zientziaren Komunikazioa

Ekainaren 19an jaso zuen Londresen Donostiako CEIT zentro teknologikoko ikertzaile-talde batek Erresuma Batuko Materialen Institutuak ematen duen Vanadium Award edo …

Albisteak

Adimendun sentsoreak garatzeko urrats berria

Elhuyar Zientzia -

Herbeheretako Delft Teknologia Unibertsitateko agintariak etorkizunari begira ipini dira eta Adimendun Sentsoreen MikroSistemen (DISens) erakundea sortzea erabaki dute.

Australiako Koralezko Hesi Handia oso gaztea da

Elhuyar Zientzia -

Europako eta Australiako hamazazpi geologok egindako ikerketen arabera, Koralezko Hesi Handiak gutxi gorabehera 500.000 urte ditu.

Babesle termikoak hobetzeko teknika berria

Elhuyar Zientzia -

Estatuko Unibertsitateko ikertzaileen arabera, beraiek asmatutako teknika batek metalezko estalki horien ezaugarriak hobetzeko balio du.

Gibel artifiziala egiteko bidean

Elhuyar Zientzia -

Ikertzaileek giza zelulak gorputzetik kanpo bizirik iraun dezaten behar diren euskarriak probatzen ari dira, beren egitura, tenperatura eta inguru kimikoa …

Hostoen bi aurpegiak

Elhuyar Zientzia -

Landareen hostoek bi alde dituzte eta, askotan gezurra badirudi ere, bi alde horien egiturak erabat desberdinak dira.

Psoriasia tratatzeko sendagaia

Elhuyar Zientzia -

Estatu Batuetako New Jerseyko UMDNJ-Rober Wood Johnson Medikuntza Eskolako zientzialarien sendagai horrek psoriasia tratatzeko ere balio dezake.

Oinarrizko ama-zelula aurkitu dute

Elhuyar Zientzia -

Hainbat zientzialarik ugaztunen gorputzeko edozein ehun edo organo bilaka daitekeen ama-zelula aurkitu dute hezur-muinean. Ikerketa New York, Yale eta John …

Energia handieneko argi-izpia

Elhuyar Zientzia -

Inoiz lortu den argi-izpirik ahaltsuenak 385 nanometroko uhin-luzera du eta aurreko errekorra baino 1.000 bider laburragoa da.

4.000 urteko pestizida berria

Elhuyar Zientzia -

Greenwich Unibertsitateko Baliabide Naturalen Institutuan diatomeo-lurra erabili dute biltegian gordetako laboreak intsektuetatik babesteko pestizida prestatzeko.

Alda al ditzakegu geneak?

Elhuyar Zientzia -

Geneetako daturen bat aldatuta dagoenean, proteinak gaizki sintetizatu eta, ondorioz, gaixotasunak sortzen dira. New Yorkeko Cornell Unibertsitateko biokimikariek arazo horiek …

Mekanika kuantikoaren eraginpeko egiturarik handiena

Elhuyar Zientzia -

Anton Zeilinger fisikari austriarrak mekanika kuantikoaren eraginaren muga uste baino molekula handiagoetan dagoela adierazi du.

Petrolioa ekoizteko metodo garbia

Elhuyar Zientzia -

Louisianako Estatuko Unibertsitateko zenbait ikertzailek lehengai gisa biomasa erabilita petrolioa ekoizteko metodo berria patentatu dute.

Birusak garuneko minbiziaren aurka

Elhuyar Zientzia -

Katarro arrunta eragiten duen birusa polioa sortzen duenarekin gurutzatuz, garuneko minbiziaren aurkako arma lortu dutela adierazi dute Floridan, aurtengo Amerikako …

Bihotzekoak eragindako kalteak konpontzen

Elhuyar Zientzia -

New York-eko Medikuntza Eskolako zientzialariek orain arteko ebidentziarik sendoena aurkitu dute. Bihotzekoak gehien kaltetutako ehun-zatia eta haren ingurua aztertu dituzte, …

Sorgailu elektrikoak hezur-haragizko soldaduentzat

Elhuyar Zientzia -

Askotan, helburu militarrekin egindako ikerketa zientifikoek lehen pentsaezinak ziruditen tresnak lortzeko balio izaten dute. Estatu Batuetako itsas armadarentzat lan egiten …

Abiadura handiko tunela

Elhuyar Zientzia -

Estatu Batuetako aireko armada abiadura hipersonikoetan, soinuaren abiadura baino 15 aldiz abiadura handiagoan, egindako hegaldiak aztertzeko balioko duen aire-tunela diseinatzen …

Karbono monoxidoa arnastean oinarritutako tratamenduak

Elhuyar Zientzia -

Columbiako Unibertsitateko ikertzaileen arabera, karbono monoxidoak ez du zertan beti toxikoa izan. Jakina denez, CO-a arnastuz gero, albeoloetako hemoglobinak oxigenoa …

Klonazioa gaur

Elhuyar Zientzia -

Animaliak klonatzen direnean, hainbat arazo sor daitezke. Horietako batek zahartzeko prozesuarekin zerikusia du. Dolly klonatzeko, ardi heldu baten zelula batetik …

Amiantoaren ordezko apar zeramiko isolatzailea

Elhuyar Zientzia -

Israelgo Technion Teknologia Institutuko ikertzaileek aluminio oxidoz egindako apar zeramikoaren berri eman dute.

Giza genomaren sekuentziazioa zenbakitan

Elhuyar Zientzia -

Celera Genomics enpresa pribatuko zientzialarien arabera, giza genomak 26.383 eta 39.114 gene bitarte ditu.

Erabilera anitzeko bakterioa

Elhuyar Zientzia -

Texasko A&M Unibertsitateko zientzialarien esanean, gizakien hesteetako Escherichia coli bakterioek ingurugiroan dauden gai kimikoak detektatzeko, sendagaiak toki zehatzetara eramateko edo …

p53: minbizia kontrolatzen duen genea

Elhuyar Zientzia -

ADNak kalteak jasaten dituenean, p53 izeneko genea aktibatu eta minbizia eragiten duten tumoreak kontrolatzen ditu.

Objektu mikroskopikoak mugitzeko metodoa

Elhuyar Zientzia -

Eskoziako St. Andrews Unibertsitateko zenbait zientzialarik kromosomen tamainako elementu eta makina nanoskopikoak argi-izpien laguntzaz mugitzeko metodoa asmatu dute.

Ilargi amandrea

Galarraga Aiestaran, Ana - Elhuyar Zientzia

Ilargiaren ustiakuntza dugu aipagai aldeko lerroetan. Egia esan, ez da ideia berria eta zientzi fikzioaren klasikoek eta astronautikaren aitzindariek hitzetik …

Eddystone: itsasargi baten sorrera

Roa Zubia, Guillermo - Elhuyar Zientzia

Henry Winstanley artista handia zen. Asmatutako jolasak eta kartak salduz diru asko bildu zuen XVII. mendeko Londresen. Ez zen, ordea, …

IBMk disko gogorren edukiera eraberritu du

Waliño, Josu -

IBMk garatu berri duen teknologia berriak disko gogorren edukiera eta dentsitatea izugarri handi dezake eta 400 Gb-raino iritsi.

Mugikorra kargatu bizikletan zabiltzan bitartean

Waliño, Josu -

Ikonglobal konpainiak ziklistentzat interesgarria izan daitekeen Pedal & Power izeneko gailua merkaturatu du.

Artemis, telekomunikazioen iraultza

Elhuyar Zientzia -

Hainbat datu:

Elhuyarren berriak

Euskal biruskontrakoa euskaraz

Waliño, Josu -

Jakina da munduko biruskontrakorik erabiliena Bilbon garatuta dagoela. Panda Antivirus softwareaz ari naiz. Produktu hori Bilboko Panda Software etxeak garatu …

Babesleak
Eusko Jaurlaritzako Industria, Merkataritza eta Turismo Saila