1642001(e)ko apirila

Erreportajeak

Izokinak Sarrakarian gora

Zuhaitzen adarretatik plastiko zikinak dingilizka, goiko enpresa ur zikinak jaurtitzen, bidoi herdoildua eta zementuzko ibaiertzak. Horra, hor, Euskal Herriko ibai …

Trufa: urre beltza

Trufa edo boilurra. Gehienok badakigu izan badirela eta oso onak omen direla, baina ez beste askorik, askok dastatu ere ez …

Belaontziak espazioan

Itsasoan egin duen bezalaxe, gizakiak espazioan nabigatzeko asmoa izan du. Izan ere, zientzialariek hirurogeita hamarreko hamarkadaren erdialdetik ari dira ideia …

Airea girotzeko sistemen arriskuak

Airea girotzeko sistemek gaitz askorekin lotura zuzena dute adituen ustez. Arnas traktuko gaixotasun asko, alergikoak zein infekziosoak, aireztapen-sistemek aireratutako mikroorganismoek …

Dieta mediterraneoa

"Betiko dieta mediterraneoa berreskuratu beharra" nabarmendu zuten duela hilabete batzuk Bilbon, IV. Elikadura Biltzarrean bildutako nutrizio-adituek.

Hegaztientzako habia-kutxak

1991-94 bitartean hegaztien ugalketarako hainbat habia-kutxaren erabilera ikertu dugu. Artikuluan ikerketaren emaitza eta ondorioak azalduko ditugu; ondorio horietako batzuk oso …

Euskal Herriko hezeguneak (XI): ibaiertzetako basoak eta ibar-basoak (eta II)

Aurreko hilabetean ibaiertzetan garatzen diren baso-ekosistema hezeak azterzeari ekin genion. Onduan, ibaien dinamikarekin erabat erlazionatutako hezegune berezi hauen ezaugarriak eta …

Eman iezadazu helduleku bat eta mundua mugituko dut

Esaldi ezagun horrekin agurtu zuen Arkimedes jakintsu greziarrak Ptolomeo Soter erregea. Sirakusa-n izan zen hori, jakintsua bizi zen herrian. Ikus …

Morseren telegrafoa: Jainkoak bidalitako asmakizuna

1791ko apirilaren 27a. Samuel Morse asmatzaile eta margolari estatubatuarra jaio zen. Telegrafoa izan zen bere ekarpen ezagunena.

Interneten nabigatu sare elektrikoa erabiliz

Gero eta bide gehiago dago Internetera konektatu ahal izateko: hasieran telefono arruntetik egiten genuena, pixkanaka ISDN, ADSL eta antzekoen bidez …

Polena eta erregina-jelea

Erleek, aurreko artikulu batean aipatutako eztiaz gain (Elhuyar Zientzia eta Teknika, 160, 2000), beste bi produktu eskaintzen dizkigute; hain zuzen …

Elkarrizketak

Alan Baddeley: lan asko egin da oroimenaren oinarri neurokimikoa ulertzen saiatzeko.

Alan Baddeley Bristolgo Unibertsitateko Psikologia Saileko ikertzailea da eta oroimenaren psikologiaren esparruan erreferentea da. Hainbat testuliburu idatzi ditu eta beste …

Albisteak

Punta-puntako sendagaiak

Washingtongo Unibertsitateko ikertzaileek medikuei azkeneko ikerketen eta horien emaitzen berri izaten lagunduko dien programa informatiko bat prestatu dute.

Hoztu al da hormigoia?

Obra batean, eraikitakoa erabiltzen hasi edo lanarekin jarraitu aurretik, hormigoiak trinkotasun jakin bat lortu duela eta zama astunak jasateko gai …

Aingirek nahiago dute etxe inguruko bikotekidea

Erresuma Batuko Surrey Unibertsitateko biologoek egindako ikerketa baten arabera, ugaltzera Europako ibaietatik Sargazoen itsasora joaten diren aingirek kontuan izaten dute …

Minbiziaren aurkako antigorputzak

Cambridge Unibertsitateko Abraham Karpas immunologoaren taldeak antigorputz monoklonaletan espezializatutako giza zelulak (hibridomak) sortzea lortu du.

Berez konpontzen diren materialak

Illinoisko Unibertsitateko ikertzaile-talde batek berez konpontzen den material sintetiko bat diseinatu du.

UPV/EHUk EAEko klimari buruzko ikerketak egingo ditu

UPV/EHUk eta Eusko Jaurlaritzako Garraio eta Herrilan sailak Autonomia Erkidegoko klima eta hidrometeorologiari buruzko lankidetza-hitzarmena sinatu berri dute.

Hedapen termikoak itsasoko uraren maila igoko du

Aurreko alean argitaratu genuen berri baten arabera, Antartikako izotz-geruzak uste zena baino astiroago egin du atzera eta, beraz, izotzaren urtzeak …

Txikiak eta gihartsuak

Gizakiaren egitura fisikoa ez zen urte luzez bizitzeko diseinatu. Eta, hala izan balitz, Illinoisko Unibertsitateko aditu baten arabera, orain nano …

Mila eta bi izar

Astronomoek izar-mota berri baten bi ale aurkitu dituzte. Aurkikuntza Hawaiin jarrita dagoen UK infragorri-teleskopioarekin egindako behaketen bidez egin da.

Kanoiak petrolioaren xerka

Moskuko unibertsitate tekniko bateko ingeniariek gas- eta petrolio-esplorazioak erraztuko dituen tresna asmatu dute.

Unibertsoaren adina

ESOk egindako ikerketa baten arabera, unibertsoak 12.500 milioi urte inguru ditu. Ondorio horretara iristeko, astronomoek Balearen konstelazioko izar baten uranio- …

Garunak konpontzeko bidean

Albert Einstein Medikuntza Eskolako zientzialariek infartuak jotako garunetan hezur-muineko zelulak transplantatzea lortu dute.

Itsas erreserben emaitza onak

Kaliforniako Unibertsitateko hainbat zientzialarik egindako ikerketa baten arabera, itsas erreserbek ez dute erreserba izendatutako eremua bakarrik babesten; aitzitik, erreserbaren mugaz …

Landareak: etorkizuneko plastiko-fabrikak

Estatu Batuetako Purdue Unibertsitateko Clint Chapple-k eta DuPont and Co. enpresako Knut Meyer-ek landare-zeluletan materiala paketatzea eta metatzea ahalbidetzen duen …

Kartilago-ehunak. Osagaiak: gantz-zelulak, esteroideak...

Duke Unibertsitateko Osasun Zentroko ikertzaileek gizakien gantz-zeluletatik abiatuta kartilago-ehunak sortzea lortu dute.

Ibilgailu arriskutsuak

Erabiltzen ez diren ibilgailuak hondakin arriskutsutzat joko dira 2002. urteko urtarrilaren 1etik aurrera.

Kedarra ere atmosferaren etsai

Berotegi-efektua aztertzen duten zientzialariek orain arte kasu handirik egin ez badiote ere, tximiniak eta ibilgailuetako ihes-hodiak belzten dituen kedarra atmosferaren …

SHDSL: Internet gero eta azkarrago

Internet inguruko teknologia egun batetik bestera aldatzen da. Otsailaren 9 arte, ADSL sistema asimetrikoa (Asymmetric Digital Suscriber Line) zen datuak …

Argiaren abiadura ez omen da konstantea

Einsteinen erlatibitatearen teoriaren arabera, argiaren abiadura beti bera da, 300.000 km/s hutsean.

Burmuinaren mapak

Floridako Estatuko Unibertsitateko ikertzaile-talde batek Riemann-en teorema matematikoa erabili du giza burmuinaren egituraren mapak zehaztasun handiagoz irudikatzeko.

Zein da zure usainik gogokoena?

Bernako Unibertsitatean egindako ikerketa baten arabera, izenburuko galderaren erantzuna ere geneetan dago.

Ziurgabetasunaren printzipio herbiboroa

Zientzialariek askotan euren mugei edo ezintasunei begiratu behar izaten diete. Baita ekologoek ere, zientzialariak diren neurrian.

Burmuineko molekula kokainazalea

Askotan, kosta egiten zaigu droga-mendekotasuna zerk sortzen duen ulertzea.

Genetikoki eraldatutako elikagaiei buruzko eztabaida on line

SCOPE proiektuko kideek eztabaidagai berri bat jarri dute beren Interneteko atarian: elikagai genetikoki eraldatuak.

Mendiko bizikleta arinenak

Lehiaketetan erabiltzen diren mendiko bizikleten koadroak karbono-zuntzez eta aluminioz egindakoak izaten dira

Kontrol estratosferikoa

Europako Helinet proiektuaren helburua trafikoa, ingurugiroa eta banda zabaleko telekomunikazio-zerbitzuak kontrolatuko dituen plataforma estratosferikoa eraikitzea da.

Izokina jaio eta hil erreka berean

Izokina, salmonidae familiako arrain migratzaile eder eta preziatua da. Berezitasun nabarmena itsasoan bidaia luzea egin ondoren, ugaldu eta hiltzeko jatorrizko …

Mikroorganismo oportunistak

Aspergillus onddoa lizuna da, filamentu luzeak eratzen ditu landareetan edo lurrean, materia organikoa dagoen edozein lekutan.

Ibaiertzetako basoak eta ibar-basoak Euskal Herrian

Ibaiertzetako baso eta ibar-basoen egoera oso desberdina da isurialde atlantikoko edo mediterraneoko ibaietan.

Bluetooth: atzeratzen ari den etorkizuna

Duela pare bat hilabete azaldu genuen zer den Bluetooth sistema. Hainbat enpresaren artean garatu duten sistema honen bidez, egun hain …