1642001(e)ko apirila

Erreportajeak

Izokinak Sarrakarian gora

Mendiburu, Joana - Elhuyar Zientziaren Komunikazioa

Zuhaitzen adarretatik plastiko zikinak dingilizka, goiko enpresa ur zikinak jaurtitzen, bidoi herdoildua eta zementuzko ibaiertzak. Horra, hor, Euskal Herriko ibai …

Trufa: urre beltza

Imaz Amiano, Eneko - Elhuyar Zientziaren Komunikazioa

Trufa edo boilurra. Gehienok badakigu izan badirela eta oso onak omen direla, baina ez beste askorik, askok dastatu ere ez …

Belaontziak espazioan

Roa Zubia, Guillermo - Elhuyar Zientzia

Itsasoan egin duen bezalaxe, gizakiak espazioan nabigatzeko asmoa izan du. Izan ere, zientzialariek hirurogeita hamarreko hamarkadaren erdialdetik ari dira ideia …

Airea girotzeko sistemen arriskuak

Sarasua Etxeberria, Arantxa -
Umaran Sanchez, Adelaida -

Airea girotzeko sistemek gaitz askorekin lotura zuzena dute adituen ustez. Arnas traktuko gaixotasun asko, alergikoak zein infekziosoak, aireztapen-sistemek aireratutako mikroorganismoek …

Dieta mediterraneoa

Agirre, Jabier - Medikua eta OEEko kidea

"Betiko dieta mediterraneoa berreskuratu beharra" nabarmendu zuten duela hilabete batzuk Bilbon, IV. Elikadura Biltzarrean bildutako nutrizio-adituek.

Hegaztientzako habia-kutxak

Pérez de Ana, Juan Manuel -

1991-94 bitartean hegaztien ugalketarako hainbat habia-kutxaren erabilera ikertu dugu. Artikuluan ikerketaren emaitza eta ondorioak azalduko ditugu; ondorio horietako batzuk oso …

Euskal Herriko hezeguneak (XI): ibaiertzetako basoak eta ibar-basoak (eta II)

Estonba Mintxero, Mikel -

Aurreko hilabetean ibaiertzetan garatzen diren baso-ekosistema hezeak azterzeari ekin genion. Onduan, ibaien dinamikarekin erabat erlazionatutako hezegune berezi hauen ezaugarriak eta …

Eman iezadazu helduleku bat eta mundua mugituko dut

Ares, Felix -

Esaldi ezagun horrekin agurtu zuen Arkimedes jakintsu greziarrak Ptolomeo Soter erregea. Sirakusa-n izan zen hori, jakintsua bizi zen herrian. Ikus …

Morseren telegrafoa: Jainkoak bidalitako asmakizuna

Astobiza, Amaia -

1791ko apirilaren 27a. Samuel Morse asmatzaile eta margolari estatubatuarra jaio zen. Telegrafoa izan zen bere ekarpen ezagunena.

Interneten nabigatu sare elektrikoa erabiliz

Waliño, Josu -

Gero eta bide gehiago dago Internetera konektatu ahal izateko: hasieran telefono arruntetik egiten genuena, pixkanaka ISDN, ADSL eta antzekoen bidez …

Polena eta erregina-jelea

Lorenzo, Arantza -
Uranga, Ane Miren -

Erleek, aurreko artikulu batean aipatutako eztiaz gain (Elhuyar Zientzia eta Teknika, 160, 2000), beste bi produktu eskaintzen dizkigute; hain zuzen …

Elkarrizketak

Alan Baddeley: lan asko egin da oroimenaren oinarri neurokimikoa ulertzen saiatzeko.

Roa Zubia, Guillermo - Elhuyar Zientzia

Alan Baddeley Bristolgo Unibertsitateko Psikologia Saileko ikertzailea da eta oroimenaren psikologiaren esparruan erreferentea da. Hainbat testuliburu idatzi ditu eta beste …

Albisteak

Punta-puntako sendagaiak

Elhuyar Zientzia -

Washingtongo Unibertsitateko ikertzaileek medikuei azkeneko ikerketen eta horien emaitzen berri izaten lagunduko dien programa informatiko bat prestatu dute.

Hoztu al da hormigoia?

Elhuyar Zientzia -

Obra batean, eraikitakoa erabiltzen hasi edo lanarekin jarraitu aurretik, hormigoiak trinkotasun jakin bat lortu duela eta zama astunak jasateko gai …

Aingirek nahiago dute etxe inguruko bikotekidea

Elhuyar Zientzia -

Erresuma Batuko Surrey Unibertsitateko biologoek egindako ikerketa baten arabera, ugaltzera Europako ibaietatik Sargazoen itsasora joaten diren aingirek kontuan izaten dute …

Minbiziaren aurkako antigorputzak

Elhuyar Zientzia -

Cambridge Unibertsitateko Abraham Karpas immunologoaren taldeak antigorputz monoklonaletan espezializatutako giza zelulak (hibridomak) sortzea lortu du.

Berez konpontzen diren materialak

Elhuyar Zientzia -

Illinoisko Unibertsitateko ikertzaile-talde batek berez konpontzen den material sintetiko bat diseinatu du.

UPV/EHUk EAEko klimari buruzko ikerketak egingo ditu

Elhuyar Zientzia -

UPV/EHUk eta Eusko Jaurlaritzako Garraio eta Herrilan sailak Autonomia Erkidegoko klima eta hidrometeorologiari buruzko lankidetza-hitzarmena sinatu berri dute.

Hedapen termikoak itsasoko uraren maila igoko du

Elhuyar Zientzia -

Aurreko alean argitaratu genuen berri baten arabera, Antartikako izotz-geruzak uste zena baino astiroago egin du atzera eta, beraz, izotzaren urtzeak …

Txikiak eta gihartsuak

Elhuyar Zientzia -

Gizakiaren egitura fisikoa ez zen urte luzez bizitzeko diseinatu. Eta, hala izan balitz, Illinoisko Unibertsitateko aditu baten arabera, orain nano …

Mila eta bi izar

Elhuyar Zientzia -

Astronomoek izar-mota berri baten bi ale aurkitu dituzte. Aurkikuntza Hawaiin jarrita dagoen UK infragorri-teleskopioarekin egindako behaketen bidez egin da.

Kanoiak petrolioaren xerka

Elhuyar Zientzia -

Moskuko unibertsitate tekniko bateko ingeniariek gas- eta petrolio-esplorazioak erraztuko dituen tresna asmatu dute.

Unibertsoaren adina

Elhuyar Zientzia -

ESOk egindako ikerketa baten arabera, unibertsoak 12.500 milioi urte inguru ditu. Ondorio horretara iristeko, astronomoek Balearen konstelazioko izar baten uranio- …

Garunak konpontzeko bidean

Elhuyar Zientzia -

Albert Einstein Medikuntza Eskolako zientzialariek infartuak jotako garunetan hezur-muineko zelulak transplantatzea lortu dute.

Itsas erreserben emaitza onak

Elhuyar Zientzia -

Kaliforniako Unibertsitateko hainbat zientzialarik egindako ikerketa baten arabera, itsas erreserbek ez dute erreserba izendatutako eremua bakarrik babesten; aitzitik, erreserbaren mugaz …

Landareak: etorkizuneko plastiko-fabrikak

Elhuyar Zientzia -

Estatu Batuetako Purdue Unibertsitateko Clint Chapple-k eta DuPont and Co. enpresako Knut Meyer-ek landare-zeluletan materiala paketatzea eta metatzea ahalbidetzen duen …

Kartilago-ehunak. Osagaiak: gantz-zelulak, esteroideak...

Elhuyar Zientzia -

Duke Unibertsitateko Osasun Zentroko ikertzaileek gizakien gantz-zeluletatik abiatuta kartilago-ehunak sortzea lortu dute.

Ibilgailu arriskutsuak

Elhuyar Zientzia -

Erabiltzen ez diren ibilgailuak hondakin arriskutsutzat joko dira 2002. urteko urtarrilaren 1etik aurrera.

Kedarra ere atmosferaren etsai

Elhuyar Zientzia -

Berotegi-efektua aztertzen duten zientzialariek orain arte kasu handirik egin ez badiote ere, tximiniak eta ibilgailuetako ihes-hodiak belzten dituen kedarra atmosferaren …

SHDSL: Internet gero eta azkarrago

Elhuyar Zientzia -

Internet inguruko teknologia egun batetik bestera aldatzen da. Otsailaren 9 arte, ADSL sistema asimetrikoa (Asymmetric Digital Suscriber Line) zen datuak …

Argiaren abiadura ez omen da konstantea

Elhuyar Zientzia -

Einsteinen erlatibitatearen teoriaren arabera, argiaren abiadura beti bera da, 300.000 km/s hutsean.

Burmuinaren mapak

Elhuyar Zientzia -

Floridako Estatuko Unibertsitateko ikertzaile-talde batek Riemann-en teorema matematikoa erabili du giza burmuinaren egituraren mapak zehaztasun handiagoz irudikatzeko.

Zein da zure usainik gogokoena?

Elhuyar Zientzia -

Bernako Unibertsitatean egindako ikerketa baten arabera, izenburuko galderaren erantzuna ere geneetan dago.

Ziurgabetasunaren printzipio herbiboroa

Elhuyar Zientzia -

Zientzialariek askotan euren mugei edo ezintasunei begiratu behar izaten diete. Baita ekologoek ere, zientzialariak diren neurrian.

Burmuineko molekula kokainazalea

Elhuyar Zientzia -

Askotan, kosta egiten zaigu droga-mendekotasuna zerk sortzen duen ulertzea.

Genetikoki eraldatutako elikagaiei buruzko eztabaida on line

Elhuyar Zientzia -

SCOPE proiektuko kideek eztabaidagai berri bat jarri dute beren Interneteko atarian: elikagai genetikoki eraldatuak.

Mendiko bizikleta arinenak

Elhuyar Zientzia -

Lehiaketetan erabiltzen diren mendiko bizikleten koadroak karbono-zuntzez eta aluminioz egindakoak izaten dira

Kontrol estratosferikoa

Elhuyar Zientzia -

Europako Helinet proiektuaren helburua trafikoa, ingurugiroa eta banda zabaleko telekomunikazio-zerbitzuak kontrolatuko dituen plataforma estratosferikoa eraikitzea da.

Izokina jaio eta hil erreka berean

Mendiburu, Joana - Elhuyar Zientziaren Komunikazioa

Izokina, salmonidae familiako arrain migratzaile eder eta preziatua da. Berezitasun nabarmena itsasoan bidaia luzea egin ondoren, ugaldu eta hiltzeko jatorrizko …

Mikroorganismo oportunistak

Sarasua Etxeberria, Arantxa -
Umaran Sanchez, Adelaida -

Aspergillus onddoa lizuna da, filamentu luzeak eratzen ditu landareetan edo lurrean, materia organikoa dagoen edozein lekutan.

Ibaiertzetako basoak eta ibar-basoak Euskal Herrian

Estonba Mintxero, Mikel -

Ibaiertzetako baso eta ibar-basoen egoera oso desberdina da isurialde atlantikoko edo mediterraneoko ibaietan.

Bluetooth: atzeratzen ari den etorkizuna

Waliño, Josu -

Duela pare bat hilabete azaldu genuen zer den Bluetooth sistema. Hainbat enpresaren artean garatu duten sistema honen bidez, egun hain …

Babesleak
Eusko Jaurlaritzako Industria, Merkataritza eta Turismo Saila