Proxecto LIFE como apoio en Aiako Harria
O Programa LIFE é un instrumento creado paira financiar iniciativas en materia ambiental na Unión Europea. Trátase dunha liña de financiamento creado paira o fomento de iniciativas innovadoras que permitan investigar e probar a utilidade de novas accións de xestión con obxectivos concretos.
Os xestores do parque natural de Aiako Harria comprobaron que o programa LIFE axustábase ao seu ámbito. De feito, tiñan moita curiosidade polos resultados que podían ter formas pouco habituais de xestionar. Por tanto, na convocatoria de 2005 elaborouse un proxecto paira a mellora da xestión do parque natural.
Xunto a eles, outros 182 grupos presentaron os seus proxectos. Pero de todos eles só 54 foron aprobados e Aiako Harria quedou en sexta posición. O beneficiario foi a Deputación Foral de Gipuzkoa, a través da Dirección Xeral de Montes e Medio Natural. Todas as accións propostas no proxecto levarán a cabo durante un período de catro anos, é dicir, até o outono de 2009.
Proxecto circular tras un obxectivo
Un dos requisitos do programa LIFE é que os proxectos deben abordar varios aspectos. Deste xeito, todos os proxectos deben incluír diferentes actividades -investigación, execución de accións e divulgación de resultados- e destinar una determinada proporción do orzamento paira cada obxectivo.
O proxecto LIFE de Aiako Harria ten catro liñas de actuación paira adaptarse a estes obxectivos: levar a cabo una xestión forestal innovadora, recuperar os hábitats naturais, garantir a supervivencia das especies máis interesantes, ampliar os resultados obtidos e sensibilizar sobre a importancia de Aiako Harria.
Paira iso esperan obter uns resultados concretos. En canto aos hábitats, preténdese, por unha banda, mellorar o estado dos hayedos e robledales de Aiako Harria e, doutra banda, ir introducindo especies propias nas zonas nas que se plantaron árbores foráneas, a medida que se vaian cortando os exteriores. Doutra banda, pretenden protexer e conservar os hábitats das especies de interese, especialmente a planta con flor de Soldanella villosa, o helecho de Trichomanes speciosum e o desmán pirenaico Galemys pyrenaicus, e por último, aumentar o grao de coñecemento e concienciación dos propietarios particulares, entidades de xestión e sociedade en xeral dalgúns tramos da Pedra de Aia.
Paira cada un destes resultados están a levarse a cabo diferentes accións. Algunhas delas son actuacións innovadoras que nunca antes se realizaron. Por exemplo, probaron una acción deste tipo en traballos de substitución de plantacións con árbores foráneas. O primeiro traballo consiste na extracción de árbores foráneas (que paira a súa adecuada explotación esperan que a árbore creza o suficiente). E cando salguen enchen o oco con árbores autóctonas.
Esta actuación innovadora é a forma de sacar as árbores. No método tradicional as árbores son arrastrados e, a pesar de ter coidado, dánanse algunhas plantas. Paira evitalo, está a probarse sacar a madeira cortada por cable. Deste xeito, terán que facer menos transplantes por detrás.
Ás veces teñen que inventar como facer o traballo. Por exemplo, paira aumentar a complexidade estrutural do río Añarbe, entre outras cousas, había que introducir troncos na canle. Por suposto, dispuñan das ferramentas necesarias paira iso, pero en determinadas circunstancias, paira chegar a deixar os troncos nun punto concreto da canle, foise inventando o procedemento a medida que o fixeron. De feito, non é una actividade forestal habitual deixar no río troncos cortados.
O proxecto segue sendo útil
Algúns experimentos non verán os resultados dun día paira outro, senón que necesitarán moitos anos. Pero esta experiencia é moi útil tanto paira os xestores de Aiako Harria como paira as organizacións que realizaron os seus traballos --aprender novas formas de traballar faias máis competitivas-, como paira calquera persoa que traballa na xestión forestal.
E é que, una vez obtidos os resultados, saberán que accións merecen a pena e cales non. Isto é moi útil paira os xestores á hora de solicitar subvencións, xa que é máis fácil conseguir diñeiro se demostran que una acción que está a propor deu resultados satisfactorios con anterioridade.
Tamén pode suceder o contrario, é dicir, que una acción que supostamente dese bos resultados non dea realmente iso, ou que sexa máis cara que outra que xa usan. É dicir, teñen a oportunidade de comparar metodoloxías tradicionais e novas.
Por exemplo, esta comparación está a realizarse no caso do cable anteriormente mencionado. Nunha zona está a utilizarse o sistema de cable de extracción de árbores e noutra a metodoloxía habitual. Tanto un como o outro teñen as súas vantaxes e inconvenientes: na zona de extracción de árbores por cable, terán que facer menos plantacións, pero é un método moi caro.
A metodoloxía tradicional é moito máis económica, pero ao finalizar a extracción deberán plantar máis árbores, facer un seguimento da plantación, etc. Dentro duns anos verán cal das dúas formas de sacar árbores merece a pena.
Abrilo aos catro ventos
Está a facerse un gran esforzo paira dar a coñecer os resultados das tarefas de xestión que se están probando. Por unha banda, teñen una páxina web (www.lifeaiakoharria.net) onde se inseren os traballos realizados, as conclusións obtidas, os artigos de divulgación publicados, etc. Doutra banda, realizan visitas paira quen queira ver una obra en vivo, achegando todos os detalles e datos necesarios. Tamén se instalaron paneis explicativos nas obras, elaboráronse folletos informativos paira a difusión do proxecto, etc.
Ademais, a partir de xuño realizarase una exposición itinerante que se trasladará a todos os municipios incluídos no parque natural. E paira espertar o interese dos máis novos pola natureza e dar a coñecer a importancia do proxecto LIFE en Aiako Harria, está a prepararse un videoxogo.
O proxecto Aiako Harria, por tanto, está a servir paira probar novas cousas. Con todo, a xestión dun espazo natural é moito máis que iso, xa que é una actividade que nunca termina. Os traballos de mellora que se realizaban antes de comezar con este proxecto, e una vez finalizados os mesmos, continuarán realizando máis traballos, limitando, como sempre, os fondos dispoñibles.
Zu idazle
Zientzia aldizkaria
