Antes lixo... e agora publicidade espacial (I)
Tanto os astrónomos como outros profesionais que se dedican ao estudo do espazo terán que afrontar un problema relativamente grave nos próximos anos. O lixo espacial e a contaminación lumínica, ou en xeral a contaminación electromagnética, poden perder en poucos anos moitos traballos de investigación se non se toman medidas.
O problema do lixo que vira dispersa en órbitas ao redor da Terra é das que se mencionan a miúdo. Á hora de organizar os programas espaciais hai que ter moi en conta os problemas que xeran estes lixos e, en definitiva, o seu perigo paira os astronautas e o utillaje. As consecuencias máis graves non son as únicas que produce toda a chatarra que vira ao redor da Terra. A luz que deixan os satélites e os seus restos destrúen un terzo das fotografías que se realizan desde a Terra ao ceo profundo.
Por suposto, os instrumentos de observación existentes na Terra tamén atopan outras fontes de contaminación lumínica moito máis daniñas, pero quizá ninguén esperaba que una delas puidese ser creada pola publicidade. Con todo, una empresa de EEUU estudou en profundidade a posibilidade de pór en órbita un taboleiro de anuncios. No entanto, os detalles desta intención, a reacción dos astrónomos e, polo xeral, as incidencias da contaminación lumínica, deixarémolos paira o seguinte número, neste caso ocuparémonos do lixo.
O primeiro punto a aclarar é a orixe deste lixo. Aínda non son máis que 36 anos que se iniciou o estudo do espazo mediante satélites artificiais. Por tanto, o número de espazos que se puideron pór en órbita neste período non parece ser suficiente paira provocar problemas. Con todo, o risco débese á explosión e destrución de moitos espazos. Ademais dos satélites que foron destruídos de forma accidental ou accidental, son aqueles que estouraron por motivos de seguridade e con fins militares, como o programa da chamada “Guerra das Estrelas”. Tendo en conta que se trata da órbita máis próxima á Terra (até 5.500 km), a modo de exemplo pódese dicir que a maior explosión que se produciu até agora é a que sufriu en 1986 un lanzador Ariane. En consecuencia, xeráronse 465 fragmentos de máis de 10 cm e estímase que son uns 2.300 os que non alcanzan esta medida. Os fragmentos xerados nunha explosión dispérsanse, ademais, en órbitas que cobren toda a Terra durante un catro anos, formando una especie de fuciño (ver figura).
Hoxe en día son máis de 10.000 os obxectos de máis de 1 cm en movemento, os máis pequenos son millóns e os satélites en activo son só ao redor de 500. Alguén podería pensar que nos ocupamos de fragmentos excesivamente pequenos, pero hai que ter en conta que nas órbitas ás que nos referimos as velocidades dos corpos roldan os 30.000 km/h. Con esta velocidade un tramo de medio milímetro atravesaría o traxe do astronauta e provocaría a morte. Por outra banda, una fracción de máis de 4 cm pode atravesar de lado a lado una estación espacial como MIR, formando un gran buraco que se fai inutilizable.
Tamén se produciron pequenos choques. En 1983, por exemplo, un fits de pintura con só 2 décimas de milímetro chocou ao Challenger no despacho de billetes dianteiro, facendo un cráter de 5 mm de diámetro. Por suposto, antes do seguinte voo tiveron que cambiar o cristal. Como diciamos ao principio, é evidente que a posta en órbita dun espazo debe prever e cuantificar o risco paira evitar na medida do posible. A órbita do Telescopio Espacial Hubble atópase a 614 km de altura, preto de una órbita con alta densidade de lixo a 800 km de altura. Por iso, nos 15 anos nos que se podería vivir, a probabilidade de golpear fragmentos de lixo de 10 cm ou máis é algo superior ao 1%. Nos traballos de predición NORAD (Comando Norteamericano de Defensa do Aire) realiza un seguimento continuo dos obxectos máis grandes que viran na órbita inferior, alcanzando os 8.000 actuais.
Pero o coidado non é suficiente. A única vía natural de limpeza das órbitas inferiores é a freado débil causado pola atmosfera. D. Rex e P. Segundo os estudos realizados por Eichler, aínda que nos próximos anos paralizásese totalmente a actividade espacial, nin a metade da chatarra a través do espazo desaparecería. O problema pode chegar a ser moi grave si non se atopa solución. Si a cantidade de lixo é o dobre ou triplo da actual –e segundo os diferentes estudos pode ocorrer entre 20 e 50 anos-, a colisión entre dous grandes satélites podería provocar una cadea de colisións e formar un caparazón de lixo impenetrable ao redor da Terra.
Por todo iso, xa se tomaron algunhas medidas paira reducir as explosións en órbitas de entre 200 e 5.500 km e evitar a vertedura de lixos, pero a única solución é pór en marcha un plan de limpeza. Os enxeñeiros están a traballar, pero todos os seus proxectos teñen una particularidade común: son moi caros. Uno dos sistemas propostos, utilizando transbordadores espaciais, consiste en colocar foguetes aos satélites que non traballan para que os satélites saian da súa órbita e caian cara á atmosfera. Por suposto, sería interesante que os satélites que se lanzarán a partir de agora lévenos adheridos.
Outra proposta é pór en órbita un disco de 10 km de diámetro de plástico. O disco non quedaría anacos de lixo, pero si suficiente freado para que caesen cara á atmosfera. Isto suporía un mínimo de 20 anos paira realizar a limpeza. Con todo, a proposta anterior alargaríase bastante, xa que hai que ter en conta que hai uns 700 satélites que non traballan en órbitas accesibles.
EFEMÉRIDES DE SETEMBRO SOL: comezo do outono, 23 de setembro, 0 h 22 min (UT).
PLANETAS MERCURIO: aparece moi baixo e será moi |
Zu idazle
Zientzia aldizkaria
