Depósitos de madeira en ríos

Arturo Elosegi Irurtia

Ekologiako katedraduna

Zientzia eta Teknologia Fakultatea. EHU

Noutras rexións, sobre todo no oeste de Estados Unidos, púidose observar que as árbores mortas que caen ao río, a miúdo forman presas de madeira que teñen una gran importancia nas comunidades fluviais. Por unha banda, estabilizan a canle, acumulan sedimentos finos e ofrecen novos hábitats aos seres vivos. Ademais, reteñen a hojarasca que chega ao río, que ao ser a principal forraxe dos invertebrados do río, prodúcese un maior número de invertebrados en arroios con abundantes presas de madeira e una maior produción de peces.

Rescate antes (arriba) e despois (abaixo) de retirar os troncos. A erosión da canle, a desaparición dos sedimentos finos e a perda de refuxios paira os animais. (A. Elosegi).

Por último, os pozos e as augas inertes que se xeran nas proximidades das presas de madeira son o principal refuxio para que os seres vivos poidan facer fronte ás inundacións e, en consecuencia, ao eliminar as presas de madeira, as inundacións causan un maior impacto nas comunidades fluviais.

A pesar da importancia da madeira, moitas accións humanas (sobre todo a talla de bosques e a explotación de troncos) contribuíron a que cada vez queden menos troncos nos nosos ríos, afectando á súa diversidade e función. A maior parte dos estudos sobre este apartado leváronse a cabo en Norteamérica e Nova Zelandia, aínda que se descoñece o grao de empobrecimiento dos ríos europeos pola eliminación da madeira. Esta é a primeira investigación que se realizou en Europa do Sur.

Este proxecto ten dous obxectivos principais: por unha banda, coñecer a presenza de troncos nos ríos do País Vasco, e doutra banda, o impacto da topografía da canle e da xestión forestal sobre o mesmo. E doutra banda, observar a importancia da madeira na diversidade morfológica dos ríos, na abundancia de hábitats, nas comunidades de invertebrados e na súa capacidade paira facer fronte ás inundacións. O estudo está a realizarse no río Aguera, que é o mellor conservado dos ríos biscaíños.

Como se puido observar, os tramos fluviais que se atopan baixo piñeirais, eucaliptades e alisedas mozos presentan una menor presenza de madeira que os que se atopan baixo robledales adultos e a influencia dos troncos é menor.

Paira analizar a influencia da madeira eliminouse toda a madeira existente en dous arroios e estase observando a súa influencia sobre o substrato da canle, a capacidade do río paira reter a orbela, a abundancia de microhábitats e a capacidade dos invertebrados paira facer fronte ás inundacións.

A. Elosegi

Os ríos sen madeira perderon moito máis sedimentos que os grupos de control, reduciuse a diversidade de hábitats e modificáronse as comunidades de invertebrados. Aínda queda por ver se as inundacións afectan máis aos ríos sen madeira.

Os resultados deste proxecto permitirán coñecer mellor o impacto da explotación forestal nas comunidades fluviais e buscar vías paira reducilo. Se queremos mellorar a calidade dos ríos vascos, non podemos conformarnos con mellorar a calidade da auga. Ademais, débese observar o estado do hábitat físico dos seres vivos e o seu funcionamento hidrológico. Este tipo de investigacións poden axudar moito a coñecer o estado e funcionamento natural dos nosos ríos e, por tanto, a restaurar os ríos afectados.

  • Título do proxecto: Dinámica e
    función dos acumuladores de madeira: relación coa arrokolandaredia.
  • Obxectivo: Comprobación da presenza de troncos nos ríos do País Vasco e estudo da topografía da canle e da xestión
    forestal.
  • Financiamento: DCICYT, UPV.
  • Director: Jesús Pozo.
  • Equipo de investigación: Director:
    Jesús Pozo, Catedrático de Ecoloxía.
    Ana Basaguren e Arturo Elosegi.Bolseiro
    Doutor: Bosco Imbert.Bolseiros
    doctorandos: Jon Molinero,
    Jose Manuel González e Joserra Dez.
  • Departamento: Departamento de Bioloxía Vexetal
    e Ecoloxía.
  • Centro: Facultade de Ciencias de Leioa.
Babesleak
Eusko Jaurlaritzako Industria, Merkataritza eta Turismo Saila