DAB ou radio dixital

Azkune Mendia, Iñaki

Elhuyar Fundazioa

Hoxe en día cando imos en coche normalmente acendemos a radio de FM cando queremos escoitar noticias ou música, pero moitas veces escoitamos interferencias no camiño ou deixamos de escoitar a nosa emisora. Todos estes obstáculos son superados polo DAB (dixital audio broadcasting) ou a
radio dixital. No sistema DAB canalízanse varios programas de radio á mesma frecuencia e simultaneamente. Os programas dixitalízanse e logo comprímense. O emisor, por quendas, envía os datos de cada programa, aos que se engaden os datos correspondentes ao texto e ás imaxes. É o que se coñece como multiplexado. Envíase o bloque de todos os datos ao aire. A radio do automóbil "coñece" os datos do programa elixido. Recolle, separa os datos do bloque, os descomprime e os descodifica paira reconstruír o son orixinal. Os “datos sonoros” son tratados independentemente. Os textos diríxense ao panel da radio e as imaxes a unha pequena pantalla de cores.

Levan anos realizando probas e melloras coa radio dixital DAB, pero parece que grazas aos avances realizados en 1988 en Strasburgo, o sistema está listo paira a súa comercialización. Co novo sistema conseguiuse una excelente calidade sonora, ao nivel dos actuais CDs. Pero tiña un gran obstáculo. De feito, o tamaño do receptor de radio do sistema DAB era moi grande e necesitaba paira si todo o maleteiro do automóbil. Por tanto, non se podía vender un aparello tan grande e o sistema DAB estivo descartado, xa que entón non había suficientes compoñentes electrónicos miniaturizados "potentes" paira conseguir o tamaño dos radioreceptores convencionais do automóbil.

A barreira a superar era, por suposto, o tamaño e os grandes fabricantes europeos de material hifi paira afrontar o reto en 1991 (Philips, Thomson, Grundig, Blaupunkt, etc.) uníronse. Tardaron case dez anos en superar as dificultades tecnolóxicas e en comercializar o sistema DAB.

Vantaxes dos DAB

Con todo, a tecnoloxía DAB non ten nada que ver coas tecnoloxías de radio tradicionais. En París, por exemplo, hai máis dunha emisora que emite a unha determinada frecuencia, tres. Isto é moi negativo nas emisións habituais de FM, xa que se producen interferencias cando nun mesmo territorio hai máis dunha emisora que emite na mesma frecuencia. Con todo, na tecnoloxía DAB non ocorre. É máis, con varias emisoras da mesma frecuencia no mesmo lugar, o son soa mellor.

Paira iso, as emisoras teñen dúas particularidades. Por unha banda as súas emisións son síncronas, é dicir, as ondas que emiten están en fase. Doutra banda, manteñen frecuencias auxiliares á frecuencia principal. Selecciónanse de forma que non todas interfiran entre si simultaneamente. Por iso a mensaxe (palabra ou son) sempre está preparado polo menos una vez. Desta maneira, en lugar de ter un único emisor puntual, teremos tres ao mesmo tempo e no territorio que ocupan non habería sombra".

Os problemas cos ecos nas radios de FM non existen si utilízase a tecnoloxía DAB. As ondas de radio reflíctense en montañas, edificios, pontes, etc. e dificultan a emisión directa. Con todo, no sistema DAB, os puntos de reflexión ao non interferir todas as frecuencias auxiliares nunca ao mesmo tempo convértense en “emisores auxiliares” e axudan a unha maior e mellor propagación das ondas.

Sistema dixital

A transmisión do son no sistema DAB é dixital. A frecuencia de emisión non se modula coa música a transmitir. No seu lugar envíase a secuencia de "0" e "1", é dicir, o conxunto de datos numéricos. Do mesmo xeito que no disco compacto, un aparello electrónico analiza o son miles de veces por segundo e convérteo nun "paquete" formado por 0 "" e "1".

A dixitalización, con todo, xera un gran número de datos por segundo e comprímese" paira limitar a cantidade, eliminando as frecuencias que a persoa non pode escoitar. Paira iso o sistema DAB utiliza a norma de audio MPEG, a mesma que utiliza o Mini Disc. Dito doutro xeito, o son convértese nunha sucesión de paquetes de datos.

Dado que a cantidade de datos que pode emitir o emisor DAB nunha soa frecuencia é moi superior á que require un programa, emítense simultaneamente até oito programas, mediante a emisión rotatoria de datos de oito programas respectivamente. Isto é o que os expertos chaman multiplexado. Esta serie de emisoras denomínase "bloque DAB". Ademais, en cada bloque tamén se envían datos que non son "sons", senón de transmisión de textos ou imaxes.

Despregamento de rede DAB

Este sistema de radio dixital está suficientemente maduro paira ter un mercado amplo. Xa está implantado en Francia nas grandes cidades (París, Lyon, Marsella, Tolosa e Nantes) e este ano estenderase a outras cidades (Lille, Bordeus, Niza, Strasburg e Grenoble). Doutra banda, en breve algunhas casas comezarán a comercializar pequenos receptores de radio.

Para que esta nova rede teña éxito ten que tomar o territorio, pero ademais necesita emisoras e oíntes. Pero os oíntes sentirán a necesidade de gastar no sistema DAB? O que circula entre o ruído no coche, en por si, quere mellor que o que ten agora?

Nos estudos realizados até a data, a maioría dos usuarios deron a súa conformidade ao sistema DAB. O 78% dos enquisados mostrouse disposto a adquirir o receptor DAB, aínda que agora dispón dunha radio de coche convencional. Queren ouvir un son mellor, pero sobre todo cando viaxan en coche non queren ouvir parásitos e non queren ter cortes accidentais nos programas. Todo isto vese claramente cando o mesmo programa escóitase por FM e á vez por DAB. Ademais, cando o coche está en marcha, a diferenza é aínda maior. Na FM no camiño pérdese en todo momento estéreo, prodúcense parásitos e ás veces óuvense malos bucles. No sistema DAB non hai nada deste tipo.

Datos e publicidade

A radio dixital pode emitir, ademais do son, datos de textos e imaxes. Na cara dos receptores de radio DAB hai una pequena pantalla que pode dar texto en varias liñas. Nunha primeira fase, nome do programa, nome da emisora de radio, etc. emitirá mensaxes curtas sobre o tempo ou o tráfico. Proximamente o receptor de radio disporá dunha pequena pantalla auxiliar de cores. Nela o automobilista terá ademais dos textos, imaxes. A súa función principal será indicar onde se atopan os grandes atascos, pero tamén terán un lugar apropiado paira introducir publicidade.

A canle de radio ofrece ao automobilista a posibilidade desta interacción. De feito, o sistema DAB ten a capacidade de emitir moitas imaxes, pero como a pantalla só mostrará una delas, as outras se almacenarán na memoria do receptor de radio. Posteriormente, a través dos botóns, o condutor poderá velos todos utilizando o mesmo sistema que ten en Internet. Cada páxina da pantalla se codificará no sistema HTLM (hypertext mark-up language), é dicir, no formato utilizado pola Web.

Babesleak
Eusko Jaurlaritzako Industria, Merkataritza eta Turismo Saila