Necesario paira uns, contaminante paira outros
A PVC foi obxecto de numerosas controversias desde que Greenpeace cualificou de contaminante. O debate non é novo, xa que os argumentos do perigo empezáronse a lanzar desde hai moito tempo por parte dos grupos ecoloxistas. A industria do plástico sempre respondeu con dureza a estes argumentos, facendo todos os esforzos paira demostrar a tese contraria.
Greenpeace afirma que a PVC é contaminante. Desde o principio até o final, desde a produción até a eliminación, na transformación ou no uso, a organización ecoloxista afirma que a PVC ameaza o medio ambiente e a nosa saúde. Segundo eles, a incineración dos residuos de PVC supón a emisión de cloro á atmosfera, o que supón, entre outras cousas, a destrución da capa de ozono.
Por outra banda, a PVC contén ftalatos, dioxinas e similares que actúan como plastificantes e estabilizadores. Crese que estes aditivos son cancerígenos e hai estudos que demostran que son sustancias capaces de migrar de plástico a alimentos, bebidas e medio ambiente en xeral. Por exemplo, paira beber auga embotellada sen ningún aditivo, hai que ter en conta estas migracións. Este risco aumenta a medida que aumenta a temperatura.
Por tanto, os residuos de PVC cando se queiman en plantas incineradoras atópanse ante o mesmo problema, xa que as altas temperaturas facilitan a liberación destas sustancias. No entanto, a industria do plástico asegura que nas plantas de incineración de residuos actuais existen recursos paira evitar estas emisións tóxicas. De feito, nas instalacións de incineración de residuos de París, Hamburgo, Milán, Ámsterdam e Pittsfield (Massachussets) realizáronse diversos ensaios, comprobando que a xeración de dioxinas é independente da presenza ou non de PVC nos residuos sólidos.
En construción este plástico é o máis utilizado polo seu baixo custo. Con todo, Greenpeace considera que o prezo non inclúe o impacto ambiental da PVC. Como alternativa propoñen outros materiais. Os ecoloxistas coinciden na necesidade de utilizar produtos locais máis naturais utilizando a imaxinación e o deseño.
Ademais, nalgunhas aplicacións, sobre todo como substituto da PVC, proponse a utilización do polímero PET. En palabras da industria, con todo, non hai razón paira descartar a PVC se na súa produción, uso e eliminación cúmprense as condicións de manipulación necesarias.
En definitiva, a vida cotiá tamén ten os seus riscos. Con todo, reduciuse o uso de PVC en varias aplicacións.
E que é a PVC?
A PVC (cloruro de polivinilo) obtense por polimerización dun gas incoloro e de aroma doce, cloruro de vinilo. Concentracións elevadas poden provocar mareo, perda de coñecemento e morte. Por inhalación prolongada a baixas concentracións pode producir dor no sistema nervioso e cancro de fígado. A maioría dos plásticos están compostos principalmente por carbono e hidróxeno. A PVC, pola contra, ademais destes dous, contén cloro, polo que é especial. A presenza de cloro confire ao polímero polaridad e permite a entrada de aditivos químicos.
A PVC utilízase desde hai tempo. A síntese do monómero cloruro de vinilo foi proposta por primeira vez por Renault en 1835. Anos despois, concretamente en 1872, o químico alemán Baumann logrou sintetizar a PVC. Con todo, esta primeiro PVC obtido non tiña as propiedades adecuadas. De feito, ao quentarse ou á luz dos raios solares, os científicos descubriron que rompían enlácelos entre as moléculas e liberábase un gas acedo. Así, viuse a necesidade de engadir algúns compoñentes químicos, cos que o PVC se converteu en resistente e estable á luz e á calor.
A primeiro PVC comercial foi adquirido en 1920 en Estados Unidos. E na actualidade, tras o polietileno, é un dos plásticos máis coñecidos, usados e cómodos do mundo. Por tanto, a pesar da polémica existente sobre o uso deste plástico, aínda non se descartou nin prohibido do todo. E seguen producindo botellas de auga de PVC. Iso si, uns poucos, como en 2002 producíronse en España 1.000 toneladas de PVC e 82.344 toneladas de PET.
A PVC ou cloruro de polivinilo é un material versátil. Ten múltiples e variadas aplicacións: botellas de auga, colectores, láminas de recollida de alimentos, cartóns de crédito, xoguetes, xanelas, persianas, bolígrafos, materiais de illamento de cables, diversos aparellos hospitalarios, pezas de automóbiles, etc.
Estas e outras moitas aplicacións dependen das propiedades da PVC. De feito, en función dos usos que vaia ter esta PVC, engádense determinados aditivos ou outros no proceso produtivo.
Os aditivos ou aditivos máis importantes son os plastificantes, estabilizadores, cargas, colorantes e lubricantes, cuxo obxectivo é mellorar as propiedades físicas da PVC. Os plastificantes son líquidos como o aceite, e confiren á PVC ríxido flexibilidade, natureza plástica. Por tanto, pode dicirse que non existe una composición química concreta da PVC, xa que son moitas as composicións posibles.
A pesar do seu gusto, a PVC converteuse nun material imprescindible na sociedade actual. É evidente que os ecoloxistas seguirán realizando campañas contra a PVC e que a polémica persistirá. Finalmente, e mentres a lei non o prohiba, o consumidor poderá elixir cal.
O poliéster principal utilizado como substituto da PVC en botellas e colectores é o polietilentereftalato (PET). O PET sintetízase mediante a reacción do ácido tereftálico e o etileno glicol, utilizándose principalmente paira a formación de fibras. O proceso de polimerización do PET e da PVC é diferente, a polimerización por etapas ou por condensación e a polimerización radical, respectivamente. Por iso, as sínteses de ambos os materiais implican diferentes riscos e/ou consecuencias.
Entre os elementos orixinais do PET atópanse os ftalatos, que, do mesmo xeito que moitas moléculas orgánicas formadas por aneis aromáticos, considéranse cancerígenos. Ademais, atopáronse grandes cantidades de ftalatos en diferentes análises realizadas en botellas de auga. Por tanto, aínda que en varias ocasións o PET non ten aditivos perigosos, até que punto pódese asegurar que é máis inocente que a PVC?
O PET pode ser interesante paira manter líquidos carbónicos como os refrescos. Estes non poden almacenarse en botellas de PVC, xa que ao ser a PVC permeable a CO 2 perden presión. O PET é capaz de manter o CO 2. Con todo, o almacenamento de auga, por exemplo, non supón ningún problema paira o uso da PVC, polo que resulta dubidosa a competitividade que se xerou entre a PVC e o PET no que respecta ás botellas de auga. O PET é máis caro que a PVC. O debate non se parece máis á competencia entre industrias?
Nas tendas pódense distinguir dous tipos de botellas pola súa cor. As de PVC son azuladas e duras, mentres que as de PET son transparentes e brandas.
Zu idazle
Zientzia aldizkaria
