Modelos de medida pesqueira
A pesca extractiva explota stocks de determinadas especies. Estes stocks son limitados e a sobreexplotación pode provocar a desaparición da poboación. Paira conservar un mesmo recurso a longo prazo e axustar o esforzo pesqueiro o máis adecuadamente posible a esta conservación é necesario coñecer con antelación a cantidade extraíble. Paira as previsións tense en conta a situación actual dos stocks e a taxa de supervivencia dos ovos que se van a pór en marcha nos próximos anos.
O estado dos stocks avalíase mediante campañas científicas directas e mediante mostraxes en portos e embarcacións pesqueiras nos grupos de traballo do ICES 1, ICCAT 2 ou doutras entidades implicadas na xestión dos recursos pesqueiros. Ademais, débese poder prever a taxa de recrutamento da poboación. Por tanto, hai que analizar cantas larvas nacen dos ovos posta e cantas delas morren. Desta forma poderase coñecer con máis detalle o número de recrutas que pasarán ao stock explotable.
Paira predicir a variabilidade das dinámicas de poboación é habitual utilizar modelos matemáticos. Estes modelos son conxuntos de ecuacións paira obter información “virtual” sobre o comportamento dunha poboación de peces. En certa medida, son una representación da realidade que trata de reflectir a variabilidade dos factores que afectan á dinámica desta poboación. A medida que se coñecen e incorpóranse ao modelo, este modelo aproxímase á realidade, polo que as previsións teñen máis posibilidades de ser máis fiables.
Os modelos de seguimento das larvas de peixes teñen un interese extraordinario na elaboración das previsións de explotación, xa que poden ser un instrumento de anticipación do recrutamento. Nos modelos desenvolvidos até a data paira o seguimento das larvas de peixes, tívose en conta unicamente a variabilidade do medio físico.
O modelo de transporte HAMSOM (HAMburg Shelf Ocean Model – Plataforma Hamburgua-Modelo Oceánico) desenvolvido no proxecto SEFOS 3, por exemplo, ten en conta a advección (ou transporte horizontal) e dispersión das larvas por fugas de auga paira predicir a supervivencia das larvas de peixes, a migración vertical baixo a luz, o estadio de vida (idade ou medida) e a capa de columna de auga.
Con todo, é evidente que, ademais da variabilidade das variables físico-químicas, tamén interveñen as interaccións entre os seres vivos. Os factores que inflúen na supervivencia das larvas de peixes son, ademais da temperatura ou as direccións das correntes de auga, a dispoñibilidade e afeccións forrajeras, a competencia, os depredadores, a situación dos pais, a calidade dos ovos... Neste sentido, os cambios de abundancia en todos os estadios de vida dos peixes durante o proceso de recrutamento poden afectar o stock de pesca.
Os axentes de mortalidade, ano tras ano, poden actuar de diversas formas e épocas. Ademais, a medida que se modifica estatisticamente a vulnerabilidade e o comportamento dun estadio larvario, os factores de mortalidade tamén cambian.
En xeral, considérase como principal axente de mortalidade de ovos e larvas a estabilidade da columna de auga, a fame, a advección por zonas de cultivo e a influencia dos predadores. No caso do verdel, existe pouca información sobre a mortalidade interna (calidade e viabilidade dos ovos, fitness xenético...) e con todo parece que son factores a ter en conta. De feito, no caso do bacallau e outras especies sábese que estes factores internos son de vital importancia.
Proxecto SEAMAR
Diversas entidades de investigación europeas na xestión dos recursos pesqueiros han posto en marcha o proxecto SEAMAR 4. Trátase dun conxunto de áreas de investigación cuxo obxectivo é a supervivencia interanual do verdel de idade temperá e, por tanto, prever a solidez do recrutamento paira o stock explotable. O modelo de innovación que se pretende desenvolver no proxecto SEAMAR consiste en incorporar interaccións biolóxicas a este modelo.
En base á bioloxía do verdel, isto é, a influencia do medio físico e biolóxico nas taxas de crecemento e mortalidade, preténdese construír un modelo de predición da supervivencia pre-recrutamento. Con este modelo espérase obter una simulación o máis directa posible do destino dos ovos, larvas e postlarvas de verdel desde as zonas de posta cara ás zonas de viveiro e, por tanto, prognosticar con precisión a taxa de recrutamento.
O proxecto SEAMAR parte do modelo físico HAMSOM xa construído. A este modelo engádeselle información sobre as poboacións dos estadios planctónicos do verdel e os temperáns estadios nectónicos. Máis concretamente, engádense parámetros de comportamento paira modificar a abundancia, o crecemento, a mortalidade e a distribución vertical e a dispersión horizontal en función das condicións ambientais. Aínda que existe abundante información histórica sobre os ovos de verdel, as campañas de mostraxe de SEAMA pretenden afinar aínda máis esta información.
Crecemento, distribución de parches e dispoñibilidade de pastos
O crecemento e abundancia de ovos e larvas, a distribución temporal e espacial da poboación, a dispoñibilidade de alimentos, as preferencias e a variabilidade da dieta serán datos de gran importancia á hora de modelizar a mortalidade e a supervivencia.
O crecemento e a mortalidade nos estadios de larva e postlarva teñen una relación inversa. É dicir, as larvas de crecemento rápido serán máis débiles que as de crecemento lento. A pesar da importancia da temperatura entre os factores que afectan o crecemento, os factores biolóxicos non deben ser desprezados, como o tamaño dos ovos e o seu estado e a riqueza forrajera da zona de posta. A tendencia á
agrupación de plancto no medio mariño é evidente en calquera escala. De feito, os parches de fitoplancto aparecen correlacionados moi fortemente con certas características físicas que condicionan a dispoñibilidade de nutrientes. Doutra banda, no que se refire á distribución de parches entre o mesozooplancton e as larvas de peixe, non só son factores físicos senón tamén comportamentos socio-biolóxicos de relevancia. Observouse que o éxito da comida, a conduta culinaria dos pais, o desenvolvemento das redes ou a capacidade de evitalos están relacionados coa distribución de parches. Con todo, esta repartición tamén ten os seus inconvenientes, como o aumento da competencia pola comida ou o canibalismo entre pais e irmáns.
En xeral, a taxa de mortalidade de ovos de especies pelágicas e larvas de fase temperá varía en función da distribución espacial de grupos. Os ovos e as larvas de fase temperá non teñen as habilidades necesarias paira evitar os depredadores, polo que estes grupos iniciais son una gran oportunidade paira os predadores. A medida que as larvas se dispersan, a mortalidade diminúe. Con todo, as larvas tardías e mozas tenden a agruparse. Con todo, xa se desenvolveron pautas paira evitar depredadores, polo que a mortalidade por depredadores non é necesariamente crecente.
Así, paira o modelo SEAMAR, a taxa de mortalidade dos ovos e larvas de verdel calcúlase tendo en conta dous datos relacionados coa expansión. Por unha banda, o aumento das taxas de captura que se pode producir como consecuencia da concentración de larvas prematuras en estruturas parches e, doutra banda, se a mortalidade por captura en períodos tardíos de larva é igual á dos períodos prematuros.
A supervivencia das larvas está estreitamente relacionada coa dispoñibilidade de pastos. Os cambios morfo-fisiológicos no desenvolvemento da larva condicionan a súa dieta e a súa alimentación. Paira determinar a influencia das características do zooplancton (distribución, composición...) na supervivencia e recrutamento das larvas, é necesario analizar a dieta do individuo no desenvolvemento (ontogenia) desde a fecundación do óvulo até a madurez. Entre outras cousas, hai que ter en conta que e canto alimentos hai cada día. Ao tratarse dunha especie de crecemento rápido, metabolismo alto e, por tanto, con altas necesidades forrajeras, no caso das larvas de verdel é importante coñecer o seu recuncho e estratexia alimentaria.
Con todo...
Os cambios nas condutas de posta coñecidas (época, localización e modelos) e os coñecementos adquiridos a través do modelo permitirán predicir con maior precisión as situacións nas que poden producirse recrutamentos exitosos de verdel. Desta forma, tal e como propón ICES, poderanse implantar modelos operacionales de xestión de stocks.
Está claro que a capacidade de produción do mar é limitada e que a axuda da ciencia é imprescindible paira una explotación sustentable. De feito, o acceso aos novos recursos pesqueiros é difícil e a situación dalgunhas das calas que temos na actualidade é evidente.
Por tanto, paira garantir o futuro é necesario conservar e xestionar correctamente os recursos dispoñibles. Neste sentido, é ás organizacións que traballamos na investigación aplicada de recursos de Utilidade Social ás que nos corresponde ofrecer ferramentas adecuadas.
Ademais, este esforzo de conservación non só persegue un beneficio económico. Na nosa opinión, as especies obxecto de explotación e os ecosistemas que as compoñen, así como a interacción social, cultural e humana/ambiental ao redor da pesca, son valores a conservar de forma natural, máis aínda ante un futuro que nos leva cara a unha globalización homogeneizadora.
Verdel
Verdel ( Scomber s|us L. 1758) é una especie de peixes pelágica da familia dos esconbridas. A súa área de distribución esténdese ao Atlántico Norte. Habita en augas mariñas e salobres frías e tépedas. A pesar de pasar o inverno en augas profundas, cara á primavera achégase ao noiro continental formando grandes bancos na superficie do mar. Os adultos poden alcanzar os 55 cm de lonxitude, 1 kg de peso e 20 anos de supervivencia. Comen zooplancton e os seus predadores son quenllas, mamíferos mariños e aves, túnidos, gádidos e merlúcidos. Son multisegua e a época de posta máis próspera remóntase á primavera. As zonas de posta do Atlántico leste esténdense desde o Báltico ao golfo de Bizkaia, sempre ao redor do noiro continental.
Os ovos e larvas de verdel tamén son pelágicos e mantéñense en agregacións grupales nunha clara distribución parche. Ao principio, a alimentación tómana do saco vitelino e ao final deste, pasan á alimentación exógena. Aínda que nun principio comen fitoplancto (probablemente porque non desenvolveron os comportamentos de captura), pronto se lanzan a comer nauplius de copo e ovos do zooplancton. A medida que a larva crece, tamén aumenta o tamaño das súas presas.
1 O ICES/CIEM (International Council for the Exploration of the Sexa – Consello Internacional paira a Investigación Mariña) é un organismo de investigación internacional que ten por obxecto a investigación e xestión dos ecosistemas mariños do Atlántico Norte e os seus recursos vivos.
2 ICCAT (International Commission for the Conservation of Tunnas – Comisión Internacional paira a Conservación dos Túnidos) é una organización pesqueira formada por varios gobernos, responsable da conservación de túnidos no océano Atlántico e nos mares adxacentes.
3 O proxecto SEFOS (Shelf Edge Fisheries and Oceanography Study – Pesca de noiro e Investigación Oceanográfica) ten como obxectivo investigar a relación entre a corrente do noiro e as especies de interese comercial. As entidades implicadas no desenvolvemento deste proxecto son: SOAFD, PML, SAHFOS (Reino Unido); IEO (España); IFREMER, ARMINES (Francia); IFM, BAH (Alemaña); RIVO (Holanda); IMR (Noruega); IH, INIP (País Vasco).
4 Entidades participantes no proxecto SEAMAR (Shelf Edge Advection, Mortality and Recruitment – Transporte Horizontal de Noiro, Mortalidade e Recrutamento): PLM (Plymouth Marine Laboratory) (Reino Unido), IEO (Instituto Español de Oceanografía) (España); IHF (Institut für Hydrobiologie und Fischereiwissenschaft), AZTI (Instituto Marçal Tecnolóxico da Pesca e a Alimentación (Irlanda)
Zu idazle
Zientzia aldizkaria
