Agirre Ruiz de Arkaute, Aitziber
COVID-19ak ekonomian izan ditzakeen epe laburreko ondorioez ahazteko eskatu du The Lancet-ek
The Lancet medikuntzako aldizkariak gogor jo du hainbat herrialdetan SARS-CoV-2 birusa ez zabaltzeko hartzen ari diren neurri eskasen aurka. Editorialean …
Biziaren hasierako lehenengo entzimen egitura proposatu dute
AEBko ikertzaile-talde batek, Lurreko biziaren hastapena nolakoa izan zen argitu nahian, hasierako metabolismo hartan gakoak izan ziren bi egitura proteiko …
Kontsumoak eta nazioarteko komertzioak handitzen dute malaria zabaltzeko arriskua
Deforestazioak malariaren transmisioa handitzen duela frogatu dute Didney eta Sao Pauloko Unibertsitateetako ikertzaileek. Hala, zuzenean malariaren zabalkundearekin erlazionatu dute …
Mikroplastikoek eragin hilgarriak dituzte zapaburuetan eta ibaietako ornogabeetan
Gero eta gehiago ari da handitzen mikroplastikoek eragindako kutsaduraren inguruko kezka, eta EHUko Stream Ecology ikerketa-taldeak emaitza esanguratsuak lortu ditu horren inguruan: anfibioen eta ibaietako ornogabeen larbentzat eragin kaltegarriak dituzte mikroplastikoek. Batzuetan, hilgarriak. Eta ekosistemen funtzionamenduan ere eragiten dutela ikusi dute; esaterako, materia organikoaren deskonposaketa eragozten dute. Environmental pollution eta Chemosphere aldizkarietan argitaratu dituzte emaitzak.
“Sormenik gabe ezin zara zientzialari bikaina izan”
Eneko Axpe Iza (Barakaldo, 1986) euskarazko rapero ezagunenetako bat da Euskal Herrian, eta hemendik urruti, Silicon Valleyn, NASAko fisikaria. Horren lekuko, ekarri dituen bi opariak: bere azken biniloa eta Ilargiko arroka-pusketa bat. Artemis programaren barruan ari da lanean, gizakiak Ilargira eta Martera bidali nahi dituen programa estatubatuarrean. Astronauten hezurren dentsitate-galera aurreikusteko erabiltzen duten eredu matematikoa garatu du. Baina, espazioko ikerketaz harago, dena zipriztinduko luke fisikarekin Axpek: sukaldaritza, musika… Hibridatzea du gustuko.
Itsasoari begira
Ozeanokoak dira planetako ekosistemarik ezezagunenetakoak. Han daude gizateriaren hurrengo erronka zientifikorik handienak, Nazio Batuen arabera. Indar eta ahalmen ikaragarriko gunea da, baina egoera kritikoan dago. Gizartea itsasora begira jarri eta erronka horiei heltzeko deia egin du UNESCOk. Itsas Zientzien Hamarkada izendatu du 2021-2030ekoa, itsasoari begira jar gaitezen. Hamarkadako erronka nagusiez hitz egin dugu itsasoko lau aditurekin.
Itsasoa zaintzea helburu
Gero eta gehiago dira itsasoaren egoera larriaz ohartarazten duten ahotsak: aurrekaririk gabeko egoera itzulezin baterantz doala adierazi du IPCC Klima …
Marten lurrikarak detektatu dituzte
InSight zunda Marteko azalera iritsi zenetik, 174 gertaera sismiko identifikatu dituzte NASAko ikertzaileek, horietatik batzuk 3-4 mailako lurrikarak. 2018ko azaroaren …
Aurora-eztandak, exoplanetak bilatzeko estrategia berria
Jupiterren Io ilargiak astronomoak inspiratu ditu, eta urrutiko exoplanetak bilatzeko modu berri bat sortu dute. Jupiterrek etengabe izaten ditu aurorak …
Argitu dute zein den marka guztiak hautsi dituen supereroalearen misterioa
Fisikaren erronkarik handienetakoa da giro-tenperaturan eta giro-presioan supereroaleak diren materialak aurkitzea. Oraingoz, LaH10 da marka guztiak hautsi dituena, -23 …
Zu idazle
Zientzia aldizkaria
