Paira mirar ao que somos desde outro punto de vista e expresar o peso dos microorganismos que habitan en nós, un truco eficaz é imaxinar ao home como una colonia enorme de células. Nesta representación, algúns membros da colonia son células humanas, especializadas nesta ou nela, e moitos son bacterias, que cooperan ou compiten entre si dentro do envoltorio que é o corpo humano. A imaxe está redondeada por un dato relacionado co ADN: o xenoma humano secuenciado é só o 10% do ADN corporal, o resto é de microorganismos.
Os protagonistas deste número son algúns destes microorganismos, concretamente as bacterias que habitan no noso intestino. Dicir que son esenciais paira o desempeño de determinadas funcións relacionadas coa dixestión non é agora novo. E que poden ser responsables de determinadas enfermidades. Con todo, as investigacións levadas a cabo nos últimos anos puxeron de manifesto que teñen moitas máis funcións e supuxeron un cambio profundo na nosa visión das bacterias intestinais.
As investigacións demostraron a súa participación non só no metabolismo, senón tamén noutros moitos aspectos como a inmunología e a neurología. A relación entre as bacterias intestinais e o noso corpo é tan estreita que a consideración de órgano é una visión cada vez máis estendida. Así o recoñece, entre outros, o investigador de inmunogenética da UPV/EHU, José Ramón Bilbao.
Ao longo das dez páxinas deste número recompilamos o testemuño deste cambio de enfoque e contade como as bacterias intestinais han pasado de ser “inimigas” a “socorristas necesarios” nuns casos a ser “débiles”; “órganos”. Todos os argumentos que compoñen o testemuño non son fáciles de dixerir na primeira lectura, e algúns son de lectura lenta. Por exemplo, o camiño que pode ir das bacterias intestinais ao autismo non se realiza de inmediato. Con todo, as razóns paira pensar que a intervención que teñen en nós pode ser desa natureza non son excluíntes.