“As vacinas poden converterse en vítimas do éxito que tiveron”, afirmaba a editorial da revista Nature do 26 de maio. Tratábase dun texto escrito en resposta á preocupante aparición do sarampión. En 2010 detectáronse 300.000 casos de sarampión en Europa. Cinco veces a media dos casos da última década. O sarampión tamén chegou a Euskal Herria: Até xuño de 2011 Osakidetza contabilizou 26 casos de sarampión na CAPV. 26 casos máis que nos 10 anos anteriores. De feito, o marcador estaba a cero desde que no ano 2000 púxose en marcha o plan especial de extracción de sarampión. O eixo deste plan era a vacinación, como o de todos os plans que se estableceron no mundo paira superar o sarampión. A vacina do sarampión comezou a administrarse e estenderse sistematicamente a partir da década do oitenta, e reduciuse en dez ocasiones o número de mortos por sarampión, de dous millóns e medio a douscentos mil.
Quen non ve éxito tras este dato non está disposto a velo. A hixiene, os antibióticos e as vacinas sempre aparecen nos primeiros postos da lista cando se pregunta pola maior contribución á saúde que aumentou a supervivencia humana. Porque así foron. Pero como grazas ás vacinacións é tan pequena a incidencia de moitas enfermidades, sobre todo en países ricos como o noso, esqueceuse que son graves e mortais. Non temos enfermidades na nosa contorna, temos vacinas na nosa contorna, e os efectos secundarios que poden ter as vacinas cobraron protagonismo. E poden ter efectos secundarios, simples, raros e perigosos. Pero iso non pode distorsionar a realidade.
É un privilexio vivir nunha sociedade que, lonxe de preocuparse polas consecuencias das enfermidades, ten a posibilidade de preocuparse polo simple efecto colateral das vacinas. Ser privilexiado non significa, por suposto, renunciar á mellora, pero temos que ter claro que só apostando polas vacinas aumentará a seguridade real: a das vacinas e a de seguir coas enfermidades. O brote de sarampión demostrounos con total claridade o vulnerable que pode ser renunciar á vacinación. Sirva como dose de recordo do que estamos a xogar.