Xabier Peñalver Iribarren, arqueólogo de Aranzadi e director da escavación, deu a coñecer os achados e destacou que son realmente excepcionais: “Nunca conseguimos pistas tan antigas nun lugar absolutamente estratificado”, afirmou. Isto dá un valor enorme aos descubrimentos, que lles permite datalos con precisión.
Nas escavacións 2017-2018 alcanzáronse niveis con numerosos restos de industria lítica e animais. Entre as primeiras atópanse ferramentas e materiais de pedra, todos eles con características do Paleolítico Inferior. Ademais de pedra tallada, atopáronse dúas laxas, que son una mostra da talla das pedras.
En canto á fauna, 578 pegadas están a ser investigadas e Peñalver destacou parte do calcáreo dun Elephas antiquus ou mamut. Tamén mencionou os caninos dun oso Ursus spelaeus, datados entre 150.000 e 200.000.
Os restos atopados até agora en Praileaitz (colgante, pinturas…) eran do Paleolítico Superior. Con todo, os arqueólogos sospeitaban desde hai tempo que a cova contiña tesouros aínda non atopados, polo que solicitaron unha e outra vez a paralización das obras da canteira, que puñan en perigo este patrimonio.
Una vez máis, Peñalver explicou que por baixo do nivel que analizaron, hai outros 6 metros de sedimentación, e anunciou que tamén poden aparecer novos espazos da época anterior aos neandertales.
“De momento sabemos que no Paleolítico inferior aquí viviron os seres humanos, que na cova traballaron con ferramentas de pedra e que comeron elefantes”, afirmou Peñalver. Estes grandes animais, con todo, probablemente non se cegarían, xa que con estes utensilios sería moi difícil matar a un elefante. É moi posible, por tanto, que aqueles seres humanos coman animais mortos.
Ademais, confesa que non saben si o tramo de calcaneo é de Elephas antiquus ou dun mamut. O primeiro é de clima tépedo e o mamut é de clima glaciar ou interglaciar. A identificación de restos doutros animais, como monos ou alces, axudarán a resolver a dúbida, así como a análise da polenara.
Falou sobre o home con prudencia. Di que a pegada humana de Lezetxiki é de fai 164.000 anos e considérase precursora dos neandertales, polo que considera que a de Prailea tamén podía ser así.
Por último, subliñou que a información achegada polos restos é moi completa e solicitou que se protexa a cova “de forma completa e eficaz”.