Horace Wells, descubridor da anestesia... e vítima

Etxebeste Aduriz, Egoitz

Elhuyar Zientzia

horace-wells-anestesiaren-aurkitzaile-eta-biktima
Ed. Manu Ortega/CC BY-NC-ND

Horace Wells estaba atento ao espectáculo. Ao escenario saíu un espectador do seu lado. Respirou gas e de súpeto quedou mirando a outro espectador. Parece que aquel descoñecido era o seu maior inimigo. Saltou do escenario e lanzouse a buscalo. A vítima inocente, asustada, fuxiu a toda velocidade. O voluntario, afectado o gas, tentou perseguirlle, tropezando entre as cadeiras. O público grita e aplaude.

Naquela época era bastante habitual o uso recreativo do óxido nitroso (gas da risa). Gardner Quincy Colton realizaba espectáculos con este gas, entre eles o 10 de decembro de 1844. Ao final, cando a vítima humana escapouse e o voluntario volveu á súa cadeira, Horace Wells deuse conta de que a perna estaba ferida. Con todo, o voluntario non sentiu ningunha dor ata que se lle pasou o efecto do gas. Wells viuno claro: aquel gas eliminaba a dor e iso era marabilloso.

De feito, Horace Wells era dentista. E naqueles tempos nos que non existía anestesia, acudir ao dentista non era una experiencia agradable. O propio Wells sufría, ademais, pola dor que afectaba aos seus clientes, até o punto de que, tras unha intervención especialmente dolorosa, negábase a traballar durante varias semanas. Non podía soportar tanta dor aos pacientes. E en máis dunha ocasión estivo a piques de abandonar o oficio.

Por iso, ao ver que o óxido nitroso eliminaba a dor non perdeu tempo. Á mañá seguinte pediu a Colton que traia una bolsa de gas. A primeira proba de si mesma. Pediu ao amigo dentista Riggs a extracción dun petisco. Coa axuda de Colton colleu o gas e arrincoulle o tezo. "Este é o maior descubrimento da historia!" cando se deu conta de que non sentiu ningún berro picante.

Aprendeu de Colton como dar gas aos pacientes. Enchían de gas una vejiga e, por medio dun tubo de madeira, entregábanllo á boca mentres lle pechaban os orificios nasais. O mes seguinte Wells probou cunha ducia de enfermos, funcionando perfectamente. Entón, William Morton, alumno e compañeiro de Wells, suxeriulle que fixese una exhibición pública. Con receo, pero aceptou Wells.

Na sala do Hospital Xeral de Massachusetts reuníronse un bo número de estudantes e médicos paira asistir á exhibición de Wells. Pero ese día Wells non tivo a sorte de acompañala e as cousas non saíron como esperaban. Nalgún lugar, o gas foi insuficiente, e cando o paciente empezou a arrincar o tezo, as queixas dolorosas foron evidentes. Aínda que logo recoñeceu que o paciente sentiu menos dor do normal, os médicos e o público alí presentes considerárono unha fraude. Malgastado e esnaquizado saíu daquela exhibición. E a cabeza non podía levantarse.

Un ano despois, en 1846, o que fose o seu mestre na mesma sala na que Morton ía conseguir o éxito con outro gas. Morton chama á súa sustancia "Letheon" e así o patentou. Pero basicamente esta sustancia era éter (mesturada cun pouco de aceite de laranxa) e todos sabían, polo que a patente non lle serviu moito.

Con todo, Morton proclamouse como descubridor da anestesia. Wells opúxose contra el e Charles T, ex profesor de Morton. Jackson. Jackson dicía que el mesmo lle ensinou que o éter podía ser utilizado como anestésico. Jackson e Morton iniciaron una gran batalla.

Pola súa banda, Wells decidiu viaxar a Nova York paira probar se alí conseguía un maior recoñecemento e éxito. Inicio de probas con cloroformo. Para entón xa se comprobou que a sustancia era tamén anestésica efectiva. Pero Wells caeu a mercé do cloroformo até perder a cabeza. O día que cumpriu 33 anos, saíu á rúa baixo a influencia do cloroformo e botou ácido a dúas prostitutas.

Foi trasladado a prisión. Alí, a medida que pasou o efecto da droga, deuse conta do que fixo. Non puido soportalo. Axiña que como puido suicidouse cortando una arteria da perna con coitelo de barba. Non sentiu dor grazas ao cloroformo que tomara antes.

Babesleak
Eusko Jaurlaritzako Industria, Merkataritza eta Turismo Saila