801994(e)ko otsaila

Erreportajeak

Altamura-ko aurkikuntza

Italiako hegoaldean, Puglia-ko muinoetako Altamura herri inguruko leize batean, gizaki baten eskeleto osoa aurkitu dute. Neanderthal gizakia baino lehenagokoa dela …

Siestaren on-gaitzak

Lanarekiko zaletasunik handiena duten herrialdeetan ere (Japonian eta Estatu Batuetan, adib.) konturatu dira siesta edo biaoak badituela bere abantailak, eta …

Oihan menditarretako oilar erraldoia

Basoilarra, berez, hegazti paleoarktikoa dugu, bere bizilekua batez ere Eurasiako iparraldeko taiga zabaletan duelarik.

Leuzemia akutuak aurrerapenak sendabideetan

Jendeak badaki leuzemia odoleko minbizia dela eta horren ondorioz ulertzekoa da sortarazten duen beldurra eta etsipena.

Vietnam:etorkizunari begira

Hiltzen naizenean zerura joango naiz, hemen ifernuan bizi izan bainaiz ageri-agerian idatzita zuten txamarrak jantzi ohi zituzten estatubatuar soldaduek Vietnamgo …

Usaina

Animalia eta gizakiaren garapenean zehar gertatutako “aurkikuntza” zaharrenetarikoa, usaina hartzeko daukagun ahalmena da. Zentzu hau erabili eta garatuz, bai animaliak …

Argazki-kamera (I)

Argazki ona ateratzeko nahikoa da irudia enfokatuko duen lentez, pelikulara instant batez argia iristen utziko duen obturadorez eta pelikularentzako barrunbez …

Ordenadoreak birziklatuz

Azkenaldian ingurugiroa zaindu behar dela eta, zaborretara botatako materialak birziklatzeko joera dago. Pilei eta automobilei ezezik, ordenadoreei ere heldu zaie …

Zulo beltza Frantses Bidearen nukleoan

Lurretik urrun dauden objektuez hitz egiten denean zulo beltzena dugu, behar bada, gairik arruntena. Alde batetik beren izaera bereziagatik, eta …

Arkimedes-en behiak

Arkimedes ezaguna da, batez ere, “Gorputz flotagarriei buruzko tratatuaren” eta Arkimedesen printzipioaren egilea delako. Hala ere, hona bere alde ezkutu …

Elkarrizketak

Lanbide Heziketa eta enpresak

Nahiz eta krisi garaian bizi, Usurbilgo Lanbide Eskolako Zuzendari den Iñaki Mujikarekin inbertsio bereziei buruz hitz egin dugu; ezagutzarekin erlazionaturiko …

Albisteak

Torioa: zentral nuklearren belaunaldi berria?

Carlo Rubbia fisikari italiarrak erregai gisa uranioa ez eta torioa erabiliko lukeen zentral nuklearraren proiektua aurkeztu zuen joan den hilean …

Eguzkian baino beroago

Princenton-en plasmak ikertzeko duten laborategian Tokamak izeneko fusio-erreaktorean tenperatura ehun milioi graduraino igo zen.

Belarria hatz-markak baino seguruagoa

Gaur egun segurtasun-kontrol handia behar den lekuetan pertsonak identifikatzeko erabateko sistemarik ez dago.

Neutrinoak kimikan eragile

Zenbait astronomo amerikar eta frantziarrek burututako lan batean, neutrinoen eragina neurtzeko bide bat proposatu dute.

Mongoliako jerboak

Mongoliako jerboak karraskari txiki eta dotoreak dira. Emeek aldiko kume bat baino gehiago egiten dute.

Nicolas Leonard Carnot

Nicolas Leonard Carnot, 1796.eko ekainaren 1ean jaio zen, eta 1814.ean Pariseko Eskola Politeknikoan graduatu eta Armadako injineru izan zen. 1824.ean …

Zientziaren hierarkizazioa

Gure planetaren eboluzioan garatu den egitura konplexuena gizartea dugu. Etengabe mugitzen ari den giza multzo konplexu hori ulertu eta ikasteko …

Bakterioek ere kolesterola dute

CNRS erakundeko Michel Rohmer zientzilariari saria eman diote.

Karnitinaren mitoa

Frantzian duela hilabete batzuk zenbait elikagai dietetiko dendetatik erretiratu egin zituzten osasun-agintariek karnitina-kontzentrazio desegokia zutelako.

Telebista gehiegi ikusteak metabolismoa moteldu egiten du

Pisu normaleko umeek orduerdi batez telebista ikusten dutenean metabolismoa % 12 jaisten da.

Sendabelarra modan

Sendabelarrak modan dira azkenaldian; Europan batez ere. Kontsumoak asko egin du gora eta landare-espezie batzuen eskasia nabarmentzen ari da.

Neguko lorea: Lilipa

Lilipa hau, Frantzia/Iberia atlantiar aldeko landare endemikoa dugu, eta hegoaldeko zenbait zonatan azaltzen bada ere, atlantiar eragineko guneetara mugatzen da …

Dilema nuklearra

Orain dela hilabete zentral nuklear bat bisitatzeko abagadunea eduki nuen zenbait ikaslerekin batera. Han ikusi eta entzundakoak, aldez aurretik irakurritako …

Andeetako oihanak desagertzear

Askotan deforestazio-arriskua Amazonetako oihanarekin automatikoki lotzen dugu. Dena den, ez da ahaztu behar mende honen hasieraz gero Andeetako iparraldean mendietako …

Izokinak ibaian gora

Finlandiako Kemijoki ibaiaren arroan dago basoko produktuen industri kontzentraziorik handiena eta poluzioaren eraginez izokinak ibai honetara etortzeari utzi egin zion.

Ikatz garbia

Ekialdeko Alemanian, Dresde-tik iparrekialdera Boxberg herrian dago ikatza erreta funtzionatzen duen munduko zentral termiko handiena.

Hiriak mendia poluitzen du

1978. urteaz gero zientzilariak kezkaturik dabiltza estratosferan (20 eta 45 kilometro bitarteko altitudean) ozono-geruza mehetzen ari delako.

Beiraren birziklapena Europan

1992. urtean Mendebaldeko Europako estatuetan birziklatutako beirari buruzko zifrak (absolutuak eta erlatiboak) interesgarriak dira.

Errusian ikatz eta petrolio gutxiago

Badirudi errusiarrentzat negu hau gogorra izango dela. Ikatz- eta petrolio-erreserbek behera egin dute, lehengai hauen ustiapenetako instalazioak zaharkiturik daudelako.

Aspaldiko hontza-mota bizirik

Duela gutxi, Andapa izeneko lurraldean Tyto soumagnei izeneko hontza zuria aurkitu du World Wildlife Fund (WWF) erakundean diharduen Dominique Halleux-ek.

Ozono-geruza Ushuaia-n

Usuhaia Argentinan Patagoniako hegoaldean dagoen hiria da. Bertan izpi ultramorezko erradiazioak normala baino % 50 indartsuago izan direla neurtu dute.

Zapping egiteko erlojua

Japoniako Casio etxeak hainbat eginkizunetarako erlojua prestatu du.

Hegazkin-karparik handiena

Hegazkinentzako hangarea moduluka egina dago eta askatuta hegazkinez hegalaldi batean garraia daiteke nahi den aireporturaino.

Automobiletarako maletegi berezia

Automobiletan askotan izaten dira arazoak maletegian. Konponbide bat, bi zentimetro lodi eta 330 gramo pisuko polipropilenozko plaka bereziak ipintzea da.

Itsaspeko hegazkina

Itsas hondoa miatzeko aparatu tripulatuak orain arte 4.000 metroko sakoneraraino heldu dira. Robotez hornitutako makinak berriz 6.500 metroraino, baina pertsona …

Urezko zerra zapatentzat

Aturri ibaiaren inguruan kokatuta zapatagintzan diharduten zortzi industriak Puyo herrian zentru informatizatua muntatu berria dute.

CAD eta CAM sistemak: bilakaera eta integrazioa

Aski ezagunak dira dagoeneko, injinerutzaren eremu zabalean batipat, CAD eta CAM sistemak. CAD sistemak edozelako produkturen diseinua ordenadore-pantailan sortaraztea ahalbidetzen …

Kuasareek sua jaurtitzen dute

Hubble satelitea, dakigunez, unibertsoko misterioak argitzeko jaurtitako teleskopio bikaina da. Jaurti ondoren ordea, akats batzuek medio miopia zuela konturatu ziren …

Izarrak eta galaxiak

Guk Lurretik ikus ditzakegun izar guztiek, Galaxia izeneko disko moduko egitura osatzen dute. Izar-multzo horrek dimentsio ikaragarriak ditu.