761993(e)ko urria

Erreportajeak

Estatorreaktoreak hegazkinetan

Alargunsoro, F. -

Beren arazo ekonomiko larriak eduki arren, errusiarrek XXI. mendean hegazkin aeroespazialek izango duten motorea probatua dute jadanik: “superrestatorreaktore hipertsonikoa”. Motore …

Esklerosi anizkoitza

Agirre, Jabier - Medikua eta OEEko kidea

Beste izen batzuekin ere ezagutzen den gaitz hau usuagoa da arraza zuriko pertsonengan Asian baino. Ingalaterran, adibidez, kasu bat izaten …

Lertxun gorria, hegoaldeko hegaztia

Aihartza, Joxerra -

Ingurune hezeetako hegaztiez aritzean, lertxun gorria (Ardea purpurea) lertxun tipikoa dela esan daiteke, eta ondorioz espezie honen ezaugarririk …

Lehen zaborra... eta publizitate espaziala (eta II)

Arregi Bengoa, Jesus -

Orbitan diren sateliteak eta beren hondakinek sortutako arazoak handiak izanik ere astronomoek hurbilago dituzte kezkati agertzeko arrazoi nagusiak. Jakina, poluzio …

Itsas azpian lanean

Aizpurua Sarasola, Joxerra -

Presio handiak, tenperatura baxuak, gazitasuna, ur-korronte bortitzak eta iluntasuna dira itsas hondoan aritzeko zailtasunik nabarienak. Arazo hauei aurre egiteko teknologi …

Atmoferako elektrizitatea. Tximistak eta beste

Etxebarria, Jose Ramon -

Atmosferako elektrizitatea aztertzean, oraindik ere guztiz ondo ezagutzen ez den fenomenologiaz arituko gara, fisikarien orojakiletasun usteko horren hutsuneetako bat agertuz.

Lehen animalia hegalariak (II): Ur gezetako gargantua txiki horiek

Altonaga, Kepa - EHUko biologia irakaslea

Intsektu hegadun guztiek aldaketa morfologiko sorta bat (= metamorfosia) jasaten dute heldutasunera iritsi aurretik. Txitxiburduntzi eta sorginorratzen kasuan hazkunde hori …

Larrako ingurune zartatua

Albisu, Alex -

Euskal Herriko lurrek duten aberastasuna inguru ugari eta ezberdinei zor badiete, adierazgarririk onenetarikoa Larra litzake. Lur karstiko honek, bere barnean …

Izarrak eta gaueko argiteria

Otaolaurretxi, Jon -

Garai batean gauean zeru oskarbiari begira jarrita Esne Bidea erraz ikus zitekeen. Izarrak ugari soma zitezkeen garai batean, baina gaur …

Inguratzen gaituen aluminioa

Rodriguez Ibabe, Jose Maria -

Diseinuaren ikuspuntutik pieza ala osagai bat egiteko materiala aukeratzea aldagai desberdinen araberakoa da. Aldagai horien analisia errazteko, bi talde desberdinetan …

Edoskitze artifizialaren historia

Txakartegi, Xabier -

Edoskitze Naturalak elikadura orekatua eskaini dio gizakumeari bere lehenengo haurtzaroan milaka urtetan zehar. Gaixotasun infekziosoak haur-hilkortasunerako eragile garrantzizkoenak baziren ere, …

Ordenadore pertsonalen mikroprozesadoreak

Romo Uriarte, Jesus Maria -

Eredu berberak izanik gasolina eta gasoil erregaiaz baliatzen diren bi automobilen arteko diferentziak denok ezagutzen ditugu. Kanpotik berdinak izan arren, …

Kode sekretuak (I, II, III)

Angulo, Patxi -

Gaiari heldu baino lehen, kriptologiako zenbait hitz teknikoren zerrenda emango dugu, irakurleak aldez aurretik ezagutu dezan.

Albisteak

Laser urdinaren aplikazioa

Elhuyar Zientzia -

IBM etxeak munduko marka hautsi berria du. Ezabatu eta berriz erregistra daitekeen CD diskoan zentimetro karratuko 2,5 Gigabiteko informazioa sartzea …

Eguzki-sistemaren muga

Elhuyar Zientzia -

Eguzki-sistemaren muga duela gutxi zehaztu dute Frantziako CNRS erakundeko astrofisikariek. Heliopausak, heliosfera eta partikula neutro zein plasmaz osatutako izarrarteko hodeia …

Kamioi elektrikoa

Elhuyar Zientzia -

Ibilgailu elektrikoak ez dira automobilak bakarrik izango. Kamioi handiak ere elektrikoak izango dira, Volvo etxeak dioenez.

Mars 94 kolokan

Elhuyar Zientzia -

Errusiarrek Mars 94 espaziountzia udazken honetan jaurtitzea espero zuten.

Anti-paf eta asma

Elhuyar Zientzia -

Molekula-mota asko ari dira ebaluatzen asma bronkitikoaren tratamenduan.

Iman berezia

Elhuyar Zientzia -

Metalik gabeko imana, teorikoki ezinezkoa da, baina horixe da Parisen Andre Rassat zientzilariak eta bere lankideek aurkitu dutena.

Itsasoetako metanoa

Elhuyar Zientzia -

Arabiako itsasoaren azpian metano-kantitatea igo egin da. Izan ere han petrolioa baitago. Metanoa fitoplanktonak sortzen du eta hazkundea montzoi-urei zor …

Hiesa: etsipena eta itxaropena

Elhuyar Zientzia -

Aldizkarietako albisteei begiratuz gero, joan den ekainaren hasieran Berlinen egindako nazioarteko bilkuratik itxaropen handirik gabe atera da jendea.

Haserretutako bakterioa

Elhuyar Zientzia -

Pyrococcus furiosus izeneko bakterioak, 350ºC-ko tenperatura behar du bizitzeko.

Gezurrezko bularrei agur!

Elhuyar Zientzia -

Estatu Batuetan emakume guztien ehuneko biak silikonazko protesiak jarriak zituzten bularretan, baina kenduarazi egin dituzte.

Bideobetaurrekoak

Elhuyar Zientzia -

Willy Johnson britainiarrak asmatu ditu goggle vox izeneko betaurrekoak. Kristal likidozko betaurrekoak dira eta telebistak, magnetoskopiotik edo bideojoko-kontsolatik datozen irudiak …

Eguzkitiko energia gehiago

Elhuyar Zientzia -

Estatu Batuetako Energi Sailak 39 milio dolar erabiliko ditu eguzkitiko energia lortzeko sistemak garatzearren.

Izar iheskorrak erradioaktiboak dira

Elhuyar Zientzia -

Fluxu galaktikoak mila milioi elektronvolteko energia izaten duenez, meteorito horietan erreakzio nuklearrak izaten dira.

Dromedario-esnez egindako gatza

Elhuyar Zientzia -

Dromedarioaren esneak badu arazo bat. Likido edo gurin gisa har badaiteke ere, gatzatzen ez delako gaztarik ez dago egiterik.

Telebista numerikoa zuzenean

Elhuyar Zientzia -

Maiatzean lehen aldiz telebistaz programa baten transmisioa numerikoki (digitalki) egin zen.

Injekzio bakarra trakomaren kontra

Elhuyar Zientzia -

Chlamidia izeneko bakterioak, milioika pertsona utzi ditu itsututa herrialde bero eta pobreetan.

Japonian tximinoak biltzen

Elhuyar Zientzia -

Japoniako zoo desberdinetan zazpi gorila zeuden, baina duela gutxi Tokioko Ueno zoora bildu dituzte.

Niels Bohr

Azkune Mendia, Iñaki -

Danimarkar fisikari ospetsu hau, Kopenhagen jaio zen 1885.eko urriaren 7an. 1911. urtean bere doktorego-tesia burutu zuelarik. Cambridgera joan zen, Rutherford-en …

Babesleak
Eusko Jaurlaritzako Industria, Merkataritza eta Turismo Saila