2602010(e)ko urtarrila
Gai nagusia
Uhin elektromagnetikoak: irudipenen eta frogen artean
Erreportajeak
Galileotarrak gorenean, laurehun urte pasatuta ere
Efemeride gisa gogora ekartzea nahikoa arrazoi izan liteke satelite galileotarrei buruz idazteko. Izan ere, orain dela laurehun urte, urtarrilaren 7an, …
Alde batetik eta bestetik
Garun-hemisferio bakoitzak berezko funtzionamendua izatearen abantailak eta desabantailak Oilo-txita bat jaten ari da. Lurrean, zereal-ale batzuk ditu, harri txikiz betetako …
Elkarrizketak
"Niretzat izugarri garrantzitsua da ikerketetan hasieratik hartzea aintzat alderdi etikoa"
Animaliekin egiten diren ikerketak, zelula amekin egiten direnak, azterketa genetikoak eta haiek nekazaritzan, abeltzaintzan edo giza osasunean dituzten aplikazioak... Halako …
Analisiak
Skinner-en usoak
BF Skinner (1904-1990) psikologo amerikarrak usoak ikertu zituen garunaren oinarrizko mekanismoak aztertzeko. Usoak kaiola batean sartu, eta, aleak emanez sarituta, …
Akuikultura, hazten ari den sektorea
Akuikultura mundu osoan hazten ari den jarduera da. Arrantza-baliabideak behar baino gehiago ustiatzeak, gizakion janari-beharrak eta arrantzari jarritako mugek eragin …
Mundu digitala
Cloud computing: datuak eta aplikazioak lainoan
Gaur egun, sareko zerbitzu ugarik ematen digute aukera gure datuak biltegiratu eta maneiatzeko. Kasu batzuetan, gainera, gure ordenagailuko disko gogor …
Gogoetan
Sinetsi beharreko zerbait
Badakizu Lurra "biribila" dela. Ideia hori, gainera, zientziaren aurrerapenaren paradigma bat da gaur egun. Baina paradigma izaterainoko bidea luzea eta …
Istorioak
Rutherforden ondarea
Heriotza haiek Rutherfordekin erlaziorik bazuten ikertzea zen David Coggon-en eginbeharra. 2007 eta 2009 bitartean pankreako minbiziarekin hildako hiru pertsonaren kasuak …
Atarikoa
Zuhurtzia eta gezurtzia
Telefonia mugikorreko antenak eta WiFi sistemak kendu nahi dituzte batzuek, gizakion osasunerako kaltegarriak direlakoan. Egin diren ikerketek eta ikerketen meta-analisi …
Umore grafikoa
Liburutegia
Gizakia ere animalia da
Izenburua aldarrikapen bat da. Jesús Mosterín filosofoak oso gustuko ditu animaliak, eta liburu honetan antzematen zaio. Gizakia animalia da, gogoratzen …
Albisteak
Artoaren genoma, zabala eta konplexua
Existitzen den genoma konplexuenetako bat deskodetu du nazioarteko ikertzaile-kontsortzio batek Genetikoki, artoa ez da landare bakar bat; barietate batetik bestera …
Diseinu berri bat energia eolikoa jasotzeko
Energia eolikoa aprobetxatzeko, helizeak dituzte aerosorgailuek. Baina hori alda liteke, Caltech institutuko ingeniariek aurkeztu berri duten diseinu berri bati esker. …
Silizioa erabilgarri spintronikan
Silizioa spintronikan erabilgarria izateko modua aurkitu dute Herbehereetako Twente Unibertsitateko zenbait fisikarik. Orain arte, silizioaren elektroien spina tenperatura baxuetan soilik …
Koralak, izpi ultramoreen kontrako ezkutuak arrezifeetan
Australiako Queensland Unibertsitateko biologo batzuek ikusi dute koral-arrezifeetako koralek eguzkitako kremen funtzio bera dutela; alegia, Eguzkiaren izpi ultramoreak xurgatzen dituzte, …
Burutik ahora 600 milisegundoan
600 milisegundo inguru behar ditu garunak hitz egiteko; hau da, hitzak pentsatzeko, gramatika-arauak erabiltzeko, eta hitzak behar bezala esateko. Hori …
Tenperatura altuko supereroale meheena garatu dute
Film bakar batean tenperatura altuko supereroale meheena garatu dute New Yorkeko Brookhaven laborategiko zenbait fisikarik. Kobre oxido konplexuez eginiko filma …
Eguzki-sistemaren ertzean, ezusteko jarduera
IBEX zundak bidalitako datuek heliosfera ezagutzen lagunduko dute NASAren IBEX zundak (Interestellar Boundary Explorer) heliosferaren inguruko lehenengo datuak bidali ditu, …
Kepa Altonagak jaso du 2009ko Juan Zelaia saria
Pamiela argitaletxeak urtero ematen duen Juan Zelaia saiakera-saria Kepa Altonaga zoologoak irabazi du. Testu sarituak, "Darwin gurean" saiakerak, Darwinen teoriak …
Azkurak bere neuronak ditu
Azkura sentitzeko ezinbestekoak diren neuronak deskubritu dituzte Washington Unibertsitateko neurozientzialariek. Gainera, minaren neuronekin zerikusirik ez dutela egiaztatu dute. Berez, erraz …
Eguzkia barealdi luze baterantz doa
Estatu Batuetako Atmosfera Ikertzeko Zentro Nazionalean (NCAR) egindako ikerketa batean ikusi dute litekeena dela Eguzkia jarduera txikiko epe luze baterantz …
Ekaia aldizkariak hogei urte bete ditu
EHUk argitaratzen duen Ekaia aldizkariak hogei urte bete ditu. Urteurrena ospatzeko ekitaldian Jazinto Iturbe jauna omendu zuten, EHUko lehen euskara-errektoreordea, …
Lehen ordenagailu kuantikoa
160 eragiketa egin ditzakeen ordenagailu kuantiko programagarri bat osatu dute NIST institutuko ikertzaile batzuek. Duela hilabete batzuk, ordenagailuaren prozesagailua prestatu …
Sator-arratoi biluziak ez daki zer den minbizia
Zelulen bikoizketan eragiten duen gene batek minbiziarekiko immune egiten ditu Sekula ez da tumorerik ikusi sator-arratoi biluzietan (Heterocephalus glaber). Rochester …
Mintzatzeko gaitasunaren oinarri genetikoa argitzen
Gero eta lotura estuagoa aurkitzen ari dira FOXP2 genearen eta mintzatzeko gaitasunaren artean FOXP2 geneak desberdin eragiten du gizakietan eta …
Euskarazko itzulpen automatiko librea hobetzeko bidean
Matxin itzultzailearen bertsio berria aurkeztu dute Eleka enpresak, EHUko IXA taldeak eta Elhuyar Fundazioaren I+G taldeak aurkeztu dute Matxin itzultzailearen …
Mediterraneoa bi urte eskasean bete zen urez
Duela 5,6 milioi urte, Mediterraneoa ozeanoetatik isolatu zen, eta ia guztiz lehortu zen, lurruntzearen ondorioz. Hiru mila urte geroago, ordea, …
Entsegu kliniko bat martxan garuneko tumore bat txerto bidez tratatzeko
Nafarroako Unibertsitate Klinikak entsegu kliniko bat jarri du martxan baloratzeko zer neurritaraino den eraginkorra immunoterapia-tratamendu jakin bat glioblastomak tratatzeko --garuneko …
Bakterioak inurrien nitrogeno-iturri
Hostoetako azukreak ez ezik, proteinak eta gainerako nitrogenodun osagaiak sintetizatzeko beharrezko nitrogenoa ere lortzen dute inurri hosto-ebakitzaileek beren gordelekuetan izaten …
Zu idazle
Zientzia aldizkaria
