1912003(e)ko urria

Erreportajeak

Mundu berrien zerrenda handia da jada

Roa Zubia, Guillermo - Elhuyar Zientzia

Espaziozaleak pozik daude: eguzki-sistematik kanpo ere planetak daude. Inork ez zuen zalantzan jartzen; probabilitateak horixe agintzen zuen. Baina pozak gehiegi …

Udaltzainen lana hobetuko duen sistema

Atxotegi Alegria, Uhaina - Elhuyar Zientziaren Komunikazioa

Teknologia berriek ematen dizkiguten aukerei esker, gure eguneroko bizitza aldatu eta hein batean hobetu egin dela esan genezake. Telefono mugikorra …

Biziaren sorrera berriro sortzen?

Ruiz-Mirazo, Kepa - Logika eta Zientziaren Filosofia Saila

Oso gai gutxi dira giza adimenarentzat biziaren sorrera bezain erakargarri eta zirraragarriak. Eta, azkenaldian, oso aro zorionekoa ari gara bizitzen. …

Zelula amei buruzko ikerketak eztabaidagai

Orive Arroyo, Gorka - Farmazian doktorea. Biofarmazia, Farmakozinetika eta Farmazia-teknologiako irakasle kolaboratzailea
Igartua Olaetxea, Manoli -
Pedraz Muñoz, José Luis -
Hernandez, Rosa Mª -
Gascon, Alicia R. -

Zelula amen ahalmen terapeutikoak arreta eta ahalegin asko bildu ditu. Herrialde askotan, arazo etiko eta politikoak argitu gabe daudenez, ikerketek …

WiFi: kablerik gabe konexioen hedapena

Araolaza, Oier - Elhuyar Zientziaren Komunikazioa

Unibertsitateak, erakunde publikoak, nazioarteko enpresa handiak eta hiritar elkarteak, guztiak jarri ditu ados WiFik, eta Internet sarearen hedapen-olatu berria bultzatzeari …

Nanohodien nanomundua

Rementeria Argote, Nagore - Elhuyar Zientziaren Komunikazioa

Urteak daramatzagu konputagailu geroz eta txikiagoak lortuz. Txipak, transistoreak, diodoak... begi hutsez ez ikusteko moduko tamainara iritsi dira. Baina arazoa …

Barraskiloak gizentzeko pentsu bila

Kortabarria Olabarria, Beñardo - Elhuyar Zientzia

Barraskiloak hazteari helizikultura deitzen zaio. Euskal Herrian oraindik ez da oso langintza hedatua, baina dagoeneko bada horretan ari den jendea. …

Sputnik 1, sobietarren ezustekoa

Galarraga Aiestaran, Ana - Elhuyar Zientzia

Duela hamarkada batzuk, estatubatuarrak eta sobietarrak gerran zeuden. “Gerra hotza” deitzen zioten, ez zituztelako su-armak erabili, nahiz eta biek ere …

Kruziferoak: azaren familia

Lorenzo, Arantza -
Uranga, Ane Miren -

Ez daude espezie asko beren baitan hainbeste aldaera dituztenak. Nork esango luke Brusela-aza eta lonbarda espezie bere zirenik?

Astanafarreria edo barizela

Agirre, Jabier - Medikua eta OEEko kidea

Baztanga eroa ere esan izan zaio azaleko pinporta berezi batzuekin agertzen den gaixotasun honi. Varicella zoster birusak eragindako infekzioa da. …

Elkarrizketak

Bienvenido León: "Gakoa gauzak kontatzeko trebetasunean dago"

Kortabarria Olabarria, Beñardo - Elhuyar Zientzia

Azkenaldian asko hitz egiten da zientziaren dibulgazioaz komunikazioari eskainitako foroetan. Izan ere, zientzia- eta teknologia-gaiek gero eta toki gehiago betetzen …

Itziar Alkorta: "Giza enbrioiaren estatusa definitu gabe egotea da arazo nagusia"

Galarraga Aiestaran, Ana - Elhuyar Zientzia

Zelula amen gaineko ikerketek itxaropen handia piztu dute zientzialarien artean. Baina ez da txikiagoa sortu duten eztabaida etikoa. Horren arrazoiak …

Albisteak

Meteoritoak eta desagerpenak II

Elhuyar Zientzia -

Louisianako Estatu Unibertsitateko ikertzaileek lehiakidea topatu diote dinosauroak hil zituen meteoritoari.

Hondakin nuklearretako iodoarentzako irtenbide bila

Elhuyar Zientzia -

Zientzialariek hondakin nuklearretan ugaria den iodo-129 isotopoa iodo-128 isotopo bilakatzea lortu dute.

Odolari laguntzeko, muskuluari eragin

Elhuyar Zientzia -

Muskulu-zeluletatik abiatuta egin dituzte odol-hodiak Duke Unibertsitateko ikertzaile batzuek, Ipar Karolinan.

Hirian mendian baino gehiago hazten dira zuhaitzak

Elhuyar Zientzia -

Hirian landatutako makalak landakoak baino gehiago hazi dira. Ikertzaileen ustez, horren 'errua' ez du lurraren konposizioak, ez tenperaturak ezta karbono …

Ur gainean oinez

Elhuyar Zientzia -

Zenbait intsektu ur gainean ibiltzeko gai dira, Gerridae familiakoak esaterako. Eta zenbaitentzat mirakulua izan daitekeen arren, azalpen fisikoa du.

Zulo beltzak etengabe ari dira sortzen

Elhuyar Zientzia -

NASAren Chandra sateliteaz baliatuz, X izpi horiek neurtu dituzte astronomoek eta unibertsoan gero eta zulo beltz gehiago daudela ikusi dute.

Partxeak kanpora!

Elhuyar Zientzia -

Partxea jartzea bezain eraginkorra den tratamendu bat aurkitu dute: atropina izeneko begiko tantak.

Hasi dira hiesaren txertoa gizakietan probatzen

Elhuyar Zientzia -

Hiesaren aurkako txerto bat gizakietan probatzen hasi dira lehenengo aldiz. Probek bi urte iraungo dute eta AEBetan eta Hegoafrikan egingo …

Aurkitu den sauropodo-espezie zaharrena

Elhuyar Zientzia -

Hegoafrikako unibertsitate batean, sauropodo erraldoien arbasoaren fosila aurkitu dute.

Biologia eta biomedikuntza doan

Elhuyar Zientzia -

BioMed Central on line argitaletxeak informazioa doan ematen dute 90 aldizkari biomediko dauzka.

Sonarra distantziaren arabera egokitzen du izurdeak

Elhuyar Zientzia -

Izurdeak sonarra erabiltzen duenean oihartzunak zergatik ez duen gortzen ikusi dute Hawaiiko Unibertsitateko ikertzaile batzuek.

Itsas bakterio ugarienen DNA sekuentziak

Elhuyar Zientzia -

Prochlorococcus Marinus eta Synechococcus bakterioen DNAk sekuentziatu dituzte.

Historiaurreko artea Britainia Handian

Elhuyar Zientzia -

Duela 12.000 urteko hiru animaliaren irudiak aurkitu dituzte Creswell-eko amildegietako leizeetan, Britainia Handian.

Maskuri-infekzioen eragilearen ezkutalekua

Elhuyar Zientzia -

Maskuri-infekzioak oso zailak dira guztiz sendatzen; sarritan, behin eta berriro azaltzen dira. Orain, ikertzale batzuek horren zergatia azaldu dute Science …

Substantzia beltzean ere jaiotzen dira neuronak

Elhuyar Zientzia -

Helduen garunak neurona berriak egiteko ahalmena du; azken urteotako aurkikuntza izan da. Baina subtantzia beltzean ere sortzen direla susmatzen zuten.

Arropak inbaditu zuen zorrien lurraldea

Elhuyar Zientzia -

Zorriak habitata aldatu behar izan zuen. Gorputzean bizi zen espeziea eraldatu egin zen, eta buruko ilean bizitzera moldatu zen, zientzialarien …

Malariaren aurkako erremedio zahar baten azterketa

Elhuyar Zientzia -

Txinako belar batek aurre egiten dio malariaren bizkarroiari; horregatik, eta bizkarroia botika askorekiko erresistente bilakatu delako, Asiako hego-ekialdean asko erabiltzen …

Metastasiaren eragilea

Elhuyar Zientzia -

Minbizi-zelulak jatorrizko ehunetik atera eta leku berrian finkatzen eta hazten laguntzen dien proteina bat identifikatu dute: Raf izeneko proteina.

Nanopartikuladun altzairua gogorragoa da

Elhuyar Zientzia -

Altzairua gogorragoa da nanopartikulak baditu.

Zibilizazio andinoak, espero baino zaharragoak

Elhuyar Zientzia -

Ekuadorren egindako aurkikuntzak argi eta garbi uzten du orain dela 4.000 urte baino gehiagoko zibilizazio andinoen existentzia, Ekuatoreko Amazonas oihanean.

Tabakoa amorruaren aurka

Elhuyar Zientzia -

Amorruaren birusaren aurkako antigorputzak tabako-landare transgenikoetan hazteko ikerketa bat egiten ari dira.

Inbaditu eta handitu

Elhuyar Zientzia -

Estatu Batuetara iritsitako 19 espezie itsastar inbaditzaile bihurtu dira. Bi ikertzailek espezie horiek ikertu dituzte eta ikusi dute jatorrizko bizitokiko …

Zelula amekin egindako ikerketen aurrerapenak

Elhuyar Zientzia -

Zelula amekin egindako ikerketen emaitzak etsigarriak dira askotan. Beste batzuetan, ordea, bide berriak irekitzen dituzte; esaterako, garuneko zelula amak sistema …

Prokariotoak ez dira eukariotoen aintzindariak

Elhuyar Zientzia -

Prokariotoek ez dute ezta material genetikoa biltzen duen nukleorik ere. Aldiz, zelula eukariotoak konplexuagoak dira, eta nukleoaz gain, mitokondriak, kloroplastoak …

Izar-multzoak noraezean

Elhuyar Zientzia -

Galaxien arteko espazio beltzean, norabide finkorik gabeko izar-multzoak aurkitu dituzte.

Ez saguzarrik jan!

Elhuyar Zientzia -

Dirudienez, ez da komeni azeri hegalaririk jaterik, toxinak pilatzen dituztela ikusi dute eta. Izan ere, saguzar horiek Cycadae familiako palmondoen …

Munduko armiarma-sare zaharrena aurkitu dute

Elhuyar Zientzia -

130 milioi urteko armiarma-sare baten hari bat aurkitu dute anbarretan gordeta, Libano aldean.

Hidrogenoa erauzteko katalizatzaile berria

Elhuyar Zientzia -

Hidrogenoa etorkizuneko erregaia izango dela espero den arren, gas hori gutxi poluituz lortzea garestiegia da oraingoz. Nikel-aleaziozko katalizatzaile batek oztopo …

Jakintza hedatuz

Trenen ordutegia? Galdetu makinari

Andonegi Beristain, Garazi - Elhuyar Zientziaren Komunikazioa

Robotak, hitz egiten duten makinak, guk esandakoa ulertzen duten erantzungailuak... ohikoak izango dira gure bizitzan hemendik gutxira. Hain zuzen ere, …

Babesleak
Eusko Jaurlaritzako Industria, Merkataritza eta Turismo Saila