1872003(e)ko maiatza
Erreportajeak
"Naturari buruzko dokumentalak telezaborra dira". Iritzi artikulua
Zientzia-dibulgazioaren ikuspegitik, bi jokabide gaitzesgarri topatu ditut naturari buruzko dokumentaletan: sentsazionalismoa eta interpretazio-gako okerrak ematea. Nola liteke, orduan, ikusleek prestigiorik …
Etekin handiko materialak biharko gizartean
Dr. Alexander Bismarck -
Gaur egun, materialen aplikazioak mugagabeak dira eta erabilera bakoitzarentzat materialik egokiena lortzea da hainbat arlotako zientzialarien erronka. Erronka horren irtenbideetako …
Lorezaintza berde-berdea
Lorezaintzaren lehenengo arrastoak Mesopotamiako eta Egiptoko lorategienak dira. Garai haietatik, etengabeko bilakaera izan du. Kultura bakoitzak bere erara ulertu du …
Neolito garaiko hezurdura bat Jaizkibelen
Aranzadi taldeko kideek Neolito garaiko gizaki baten hezurrak aurkitu dituzte Gipuzkoako Jaizkibel mendian. Ikertzaileek iragarri dute litekeena dela fosilek 6.000 …
Obesitatea: osasun-arazo benetan potoloa
Hona hemen gaur egungo ironia: milioika jende lagun hiltzen den bitartean, obesitatea osasun-arazo nagusienetakoa bilakatzen ari da. Haurrei zein helduei …
Araztegietako lohiak garbitzen
Hondakinen tratamendua amaigabeko eztabaiden sortzaile izaten da; hondakinak non bota behar dira? Zabortegiak non eraiki behar dira? Hondakinak tratatzeko metodo …
Fluorra, egoskorretan egoskorrena
Alpeetan aurki daitezkeen harrien artean bada fluorita izeneko harri urdin edo berde deigarri bat. Benetan ikusgarria da; izan ere, munduko …
Izotza harriekin jolasean
Galarraga Aiestaran, Ana - Elhuyar Zientzia
Toki hotz askotan, lurzorua tamaina heterogeneoko pikorrez eratuta dagoenean, harri eta pikor xeheak antolatu eta harrizko irudi harrigarriak osatzen dira. …
Charles Lindbergh, Atlantikoa zeharkatu zuen lehena
1927ko maiatzaren 20an lortu zuen Lindberghek Ozeano Atlantikoa hegazkinez zeharkatzea: bakarrik eta gelditu gabe hegaldi hori burutzen lehenengoa izan zen. …
Kafeinaren inguruko mitoak
Kafeina substantzia naturala da, mundu osoan zabaldurik dauden 63 landare-espezietako hosto, hazi eta fruituek dute, eta aspalditxotik kontsumitzen da. Kafeina …
Garagar-legamia
Uranga, Ane Miren -
Saccharomyces cerevisiae espezieko milioika legamia (hongo mikroskopiko zelulabakarrak) deshidratatu ondoren geratzen den hauts lehorra da garagar-legamia.
Elkarrizketak
Michel Duplaa zuberotarra sateliteak ikertzen
Atxotegi Alegria, Uhaina - Elhuyar Zientziaren Komunikazioa
Lehen, zuberotarrak maiz joan ohi ziren Parisera neskame-lanak egitera. Geroztik, gauzak anitz aldatu dira. Michel Duplaa zuberotarra dugu, Maulen jaioa, …
Albisteak
Zelula amek zein eta noiz agintzen dute
Suediako Karolinska Institutuan, nerbio-sistemaren zelula amen garapena kontrolatzen duten substantzia batzuk identifikatu dituzte.
Berotegi-efektuak presioan eragiten du
Berotegi efektuak, tenperaturan ez ezik, atmosferaren presioan ere eragiten du.
Fetuaren RNA amaren odolean
Hong-Kong-eko Unibertsitateko ikertzaile batzuek fetuaren RNA mezularia amaren odolean detektatzeko metodo bat garatu dute.
Jean-Pierre Serre, lehen Abel sariduna
Serre matematikariaren ibilbide profesionala saritu nahi izan du Norvegiako Zientziaren eta Letren Akademiak. Horretarako, Abel saria emango diote aurten matematikari …
Nanosilizioa, diamantearen eta zafiroaren artean
Nanoeskalako materialen ezaugarri mekanikoak neurtzeko metodoa garatu dute ikertzaileek.
Hesteetako bakterio baten genoma deskodetu dute
St. Louis Mediku Eskolako ikertzaileek Bacteroides thetaiotaomicron bakterioaren genoma deskodetu dute.
Beste pauso bat terapia genikoan
Elkarlanean diharduten Londresko Inperial College-ko eta Hammersmith ospitaleko zientzialariek proteinen eratze-prozesuan eragin ahal izan dute, akatsak zuzentzeko.
Pintura tenperatura neurtzeko
Tenperatura handitzean kolorez aldatzen den pintura garatu dute Errusiako Mendeleev Unibertsitatean.
Landareek lurra kolonizatu zutenekoa
Duela 400 milioi urte inguruko landareek gorantz hazteko gaitasuna zutela eta horrek zuhaitzak agertzea erraztu zuela ondorioztatu dute ikertzaileek.
Lurrikarek ibaiak ureztatzen dituzte
Lurrikara indartsuen ondoren, inguruko ibaiek ur-emari handiago izaten dute; euria egin izan balu bezala. Hainbat esperimentu egin ondoren, ura lurretik …
Lurruntzen ari den planeta
Lurruntzen ari den planeta bat ikusi dute lehenengoz astronomoek Hubble teleskopioari esker. Planeta tenperaturaren ondorioz ari da lurruntzen, eta, kometa …
Sexu-erakargarritasuna ezkutuan
Ikertzaileek aspaldidanik zuten susmoa animalia batzuek ez ote zituzten ezkutuko mezuak erabiltzen bikotekidea aurkitzeko. Susmo hori egiaztatzen duen arrain-mota bat …
Termometro zehatzagoak
Termometro guztiek berdin neurtzen dute? Bada ez. Yale Unibertsitatean aluminiozko termometroak garatu dituzte. Termometro horietatik elektrizitatea pasarazi eta, ondorioz, korronte …
Argi ultramoreak kalte egiten die lanpernei
Ikertzaileek uste dute erradiazio ultramorea itsasoko goiko geruzetan bizi diren animaliak kaltetzen ari dela, lanpernak ez ezik, karramarroen eta langosten …
Beira metalak bezala hausten da?
Metalak hautsi aurretik deformatu egiten dira. Beira, aldiz, bat-batean hausten da. Montpellierko Unibertsitateko eta CEA laborategiko ikertzaileen arabera, hausterakoan sortzen …
Baratxuri-estraktuaren eragin farmakologikoa frogatu dute
Txinako Beijing Institutuko ikertzaile batzuek baratxuri-estraktuaren eragin farmakologikoak biltzen dituen artikulu bat argitaratu dute. Baratxuriak DNAren eraldaketa oxidatiboa eragozten du, …
Heldu den urteko gripea iragartzeko tresna
Gripearen birusak aldatzeko gaitasun handia dauka eta, ondorioz, txertoa hartuta ere ez gaude salbu. Kaliforniako Unibertsitatean eredu teoriko bat garatu …
Primate txikien arbaso fosila
Egiptoko basamortuan 38 milioi urte omen dituzten primate txikien fosilak aurkitu dituzte paleontologoek. Orain arte aurkitu dituzten fosilik zaharrenak dira.
Gamma izpien leherketak eta supernobak
Astronomo batzuek uste dute gamma izpien leherketak zulo beltzek igorritakoak direla, baina ez zulo beltz guztiek, baizik eta supernoba bat …
Kanabinoideoek arratoi-enbrioien garuna aldatzen dute
Amaren tripan zeudela kanabinoideo baten eraginpean egondako arratoien garunak ez dira ohikoenak bezalakoak.
GIBaren trikimailua
Hiesa eragiten duen birusetako batek, GIB-1ak, beste birusetan ikusi ez den amarru bat erabiltzen du sistema immuneari ihes egiteko.
Rosetta-ren bigarren helburua
Xehetasun guztiak lotu eta kometa egokia dela ikusiz gero, Rosetta 2004ko otsailean jaurtiko dute, azkenik, eta, dena ondo badoa, 2014an …
Superhaizea, Chandra eta Hubble
Superhaizea galaxiaren erdigunean zulo beltz bat dagoelako sortzen da, edo galaxiaren barnean supernoba leherketa bat gertatu delako.
Munduko zokorik ezkutuena ezagutu nahian
Antartika munduko kontinenterik ezezagunena da; hango kondizio gogorrek ia ezinekoa egiten dute zuzenean ikertzea. Autosub-ek honakoak neurtuko ditu; uraren …
Bakteriofagoak txerto merkeak egiteko
Britainia Handiko Moredun Ikerketa Institutuan, DNAren zati soilen ordez, bakteriofagoak erabili dituzte B hepatitisaren aurkako txertoak egiteko.
Beste lorpen bat zelula amen hazkuntzan
Giza enbrioien zelula amak hezur-muineko zelula berezi batzuen laguntzaz hazten direla frogatu dute Johns Hopkins-eko ikertzaileek.
Jupiterrek sei satelite gehiago
Gure eguzki-sistemako planetarik handienari biraka dabiltzan sei satelite gehiago aurkitu dizkiote. Horiekin, 58 satelite ikusi ahal izan dituzte Jupiterren inguruan …
Erreketako karramarro partenogenetikoak
Karramarro-espezie partenogenetiko bat aurkitu dute Alemanian. Jatorriz Ameriketako Cambaridae familiako krustazeoa da, nahiz eta erabat ziurtatzeke dagoen zein espezietakoa den.
Mintzen belaunaldi berria
CIDETEC zentroko Material Berrien Departamentuan, polimero eroaleetan oinarrituriko mintzak egin dituzte.
Zeruaren mapa
Zeruko 500 bat milioi objeturen argazkiak egin eta Interneten jarri dituzte. Izarrek, galaxiek, asteroideek eta kometek osatzen dute argazkien artxiboa.
Elhuyarren berriak
Euskarazko OCRa
OCR bezala ezagutzen dugun teknologia aspaldikoa bada ere, ez zegoen oraindik euskaraz lan egitea ahalbidetzen zigun horrelako aplikaziorik. ELEKAk garatu …
Jakintza hedatuz
Ingurune adimentsuak sortzen
Ingurune-adimenak inguru aktiboak sortu nahi ditu, erabiltzailearen une oroko beharretara egokitzen den konputagailu-sarea izan nahi du. Horretarako, teknika berriak erabiltzen …
Zu idazle
Zientzia aldizkaria
