1822002(e)ko abendua
Erreportajeak
Sendagaien oztopo-lasterketa
Farmazietan, hainbat eta hainbat sendagai daude aukeran. Horra iristerako, ordea, bide luzea egin behar izaten dute. Izan ere, sendagaiek gaitzaren …
Lezetxiki eta arbasoen arbasoak
Duela 46 urte, Joxemiel Barandiaran antropologo ospetsuak eta bere taldekideek Lezetxiki kobazuloaren indusketari ekin zioten. Hamabi urte iraun zuen kanpainak, …
Zango nekatuentzako soluzioak
Bena edo zainetako gutxiegitasunak gero eta pertsona gehiagori eragiten dio. Gaur egun, esan daiteke hiru emakumetik batek pisutsu sentitzen dituela …
Zientziaren eta teknologiaren eskalak
Zerbait txikia edo handia den, erabakitzeko orduan, toki-dimentsioek gizakiaren irizpideetatik ihes egiterik ez dute, eta denbora igarotzea errealitate fisikoa baino …
Emakumezkoen esku-hartzea zientzian
Zientziaren historian emakumezkoen ekarpenak eta emakumezko zientzialariei buruzko informazioa topatzeko, arakatu beharra dago. Egoera, gainera, uste baino gutxiago aldatu da …
Adi, hemen ditugu!
Elikatzeko edo apaingarritarako erabiltzen ditugun landare asko kanpotik ekarritakoak dira. Baina, azkenaldian, hainbat landare erabilera horietatik ‘ihes egin’ eta bertakotu …
Mugarik gabeko bidaiariak
Voyager espazio-ontzi bikiak duela 25 urte irten ziren Lurretik asmo handiz beteriko proiektu bat bizkarrean zutela. Jupiter eta Saturno esploratu …
Begi barneko lentillak
Egun, gure inguruan betaurrekoak erabili ordez lentillak erabiltzen dituen jende asko dago. Baina, begi barneko lentillak erabiltzen dituenik ezagutzen al …
Eskerrik asko, bihotz-bihotzez
1967ko abenduaren 3an, Hegoafrikar Errepublikako Lurmutur Hirian, Christian Barnard zirujauak bihotz-transplantea egin zion gizon bati. Ebakuntzak oihartzun handia izan zuen …
Wlan, kablerik gabeko sarea
Gaur egun ordenagailu gehienak sare bidez konektatuta daude. Horretarako, munduan Internet dago martxan, eta maila txikiagoan beste hainbat motatako sareak …
Gehigarriak
Uranga, Ane Miren -
Janariei gehitu ohi zaizkien substantzia eztabaidagarri hauek kezka ugari sortu ohi dute kontsumitzaileengan; hori dela eta, gaur horiei buruzko azalpen …
Elkarrizketak
Agustin Sanchez Lavega: "Urrutira begira, gertukoa hobeto ezagutzeko"
Planeta erraldoiak aztertzen dihardu Agustin Sanchez Lavega astrofisikariaren ikerketa-taldeak. Oraingoz Saturnorekin eta Jupiterrekin ari dira lanean; gero, Neptuno eta Uranorekin …
Albisteak
Erasmus Darwin-en bizitzari buruzko liburua, osorik
Erasmus Darwin-en biloba Charlesek, hari buruzko liburua idatzi zuen. Liburua ez zen osorik argitaratu. Orain Cambridge-ko Unibertsitateko argitaletxeak osorik argitaratzea …
Zelularen barnean edo saiodian egon, proteinek ez dute jokabide bera
Orain arte, ikertzaileek gehienbat saiodietan aztertu dituzte proteinak. Alabaina, Ipar Karolinako Unibertsitateko kimikariek adierazi dute azterketa horiek ez direla erabat …
Algak ontzien poliestirenoa ordezkatzeko
Austriako Graz Teknologia Unibertsitatean, Alginsulate material biodegradagarria asmatu dute, janariak eta bestelako gaiak ontziratzeko erabiltzen den poliestireno hedatua ordezkatzeko.
Feromonak patata-zomorroak tranpara erakartzeko
AEBetako Nekazaritza Ikerketako Zerbitzuko zientzialariek bi sexuetako patata-zomorroak erakartzen dituen feromona aurkitu dute.
DNA zaharraren arrastoek erantzun immunea eragiten dute
Fruta-euliekin egindako ikerketa batean, zelula hil ondoren gelditzen diren DNAren arrastoek erantzun immunea eragiten dutela ikusi du Japoniako Osaka Unibertsitateko …
Matematika medikuntzaren zerbitzura
Alemaniako matematikari-talde batek x izpien esposizio-kopurua murriztu eta, aldi berean, esposizio horien eraginkortasuna handitzen duen sistema informatikoa egin du.
Zura zitrikoekin babesten
CIDEMCO garatzen ari den proiektuaren helburua, batez ere, nekazaritza- eta elikadura-industriatik datozen hondakin zitrikoek izan dezaketen ahalmen biozida balioestea da.
Poligrafoa ez da fidatzekoa
Poligrafoa edo gezur-detektagailua pertsonaren zenbait parametro fisiologikoren aldaketak erregistratzen dituen aparatua da. Ikertzaileek, ordea, bereziki trebatutako pertsona bat poligrafoari iruzur …
Infragorriak Lurraren egoera ezagutzeko
Lurraren parametro nagusiak tokian bertan analizatzeko gai den prototipo bat ari da probatzen AEBetako Nekazaritzarako Ikerketa Zerbitzua.
100 igel-espezie inguru gehiago
Zaila da, baina hori da Sri Lanka-ko basoetan aurkitzea espero dutena. Orain arte aurkitutako espezieak bi taldetan banatu dituzte. Batean …
Eraztun-itxurako galaxia ikusgarria
Hoag-en objetua da argazki ikusgarri horretan ikusten den galaxia. 1950eko hamarkadan identifikatu zuen Art Hoag astronomoak eta gugandik 600 bat …
Landareek ere nahiago dute negu hotza
Kanadako Agriculture eta Agri-Food-eko ikertzaileek aurreikusitakoaren arabera, landareek arrisku handiagoa izango dute etorkizunean neguko kalteak pairatzeko, nahiz eta klima …
Bihotzekoaren aurkako txertoa
Bihotzekoaren hasierako faseetan, erreakzio immunitarioek eragina dute. Estatu Batuetako zientzialari-talde batek odol-hodietan hanturarik ez sortzeko txerto bat proposatu du.
Gene-terapiako metodo seguruagoa
Gene-terapiak itxaropen asko piztu ditu. AEBetako Standford Unibertsitatearen Medikuntza Zentroan gene-terapiako beste teknika bat probatu dute.
Hemiplegikoak berriro oinez hasteko teknika berria
Hemiplegia, gorputzaren alde bat paralizatu egiten da eta, horregatik, oinez ibiltzeko gaitasuna galtzen da. Japoniako Hokkaido Unibertsitateko zientzialari-talde batek gaitasun …
Afrika tropikaleko landaredia ikertzeko egitasmoa
Afrikako eta Europako ikertzaileek PROTA egitasmoa aurkeztu dute Kenyan. 2003-2012 bitartean, Afrika Tropikaleko 7.000 landare-espezie baliagarriren ezaugarriak aztertuko dituzte.
Bakterioaren geneak labezomorroaren DNAn
Aspalditik zientzialariek uste zuten bakterioen geneak animalien kode genetikoan txerta daitezkeela. Orain Wolbachia bakterioaren gene batzuk Callosobruchus chinensis labezomorroaren DNAn …
Aitaren ustekabeko ondare genetikoa
Geneak ez daude zelularen nukleoan bakarrik mitokondrio deritzen egituretan ere badago material genetikoa. Danimarkako emakume batek aitarengandik jasota mutazio bat …
Txipak arinak dira. Benetan?
2 g inguru pisatzen duen txip arrunt bat egiteko, 1,6 kg erregai fosil, 72 g gai kimiko eta 32 kg …
Exoplaneta batzuk ilusio optikoak besterik ez dira
Exoplanetak, Eguzki-sistematik kanpo, beste izar batzuen inguruan biraka dabiltzan planetak dira. Baina jadanik identifikatuta zeuden exoplaneta batzuk berriro aztertzean, HD …
Nanohodiz osatutako material benetan gogorra
AEBetako Oklahoma Estatu Unibertsitatean nanohodiak polimerozko matrizeetan txertatzeko modua aurkitu dute.
Hiru proteina hiesetik babesteko
Ikerketa egin dutenen ustez emaitza horrek bide eta itxaropen berriak irekitzen baditu ere, beste hainbat ikertzailek zalantzan jartzen du defentsinek …
Azkar osatzen diren nobak
Noba bi izarrez osaturiko sistema da; izar arrunt gisa jaio, baina grabitate-indarrak elkarrekin bizitzera behartu dituen bi izarrek osatzen dute.
Aurreikusitako lurrikarak ez dira gertatu
Lurrikarak aurreikusteko gehien erabiltzen den ereduak ezertarako ez duela balio frogatu dute bi geofisikari estatubatuarrek.
Mitokondrioen aztarnak zelula anaerobietan
Mikrosporidioak bizitzeko oxigenorik behar ez duten mikroorganismoak dira. Britainia Handiko Duendee Unibertsitateko zientzialariek, ordea, mikrosporidioak aztertu eta mitokondrioak izan daitezkeen …
Erradioterapiaren albo-ondoriak arintzeko botika
Buruko eta lepoko minbizien tratamenduan erradioterapia erabiltzen denean, aho-barruko ehunak suntsitzeko arriskua dago, baita bizkarrezur-muina edota garuna kaltetzekoa ere.
Giza itzalaren mapa
Mapa horretan gizakiak Lurreko gune guztietan duen eragina irudikatu eta giza eraginpean dagoen lur-azaleraren ehunekoa kalkulatu dute, itsasoa kontuan hartu …
Zeinek asmatu zuen ordenagailuaren sagua?
Douglas Engelbart asmatzaile emankorra izan da. 1964an egin zuen ordenagailurako saguaren prototipoa.
Sagu hegalaria
Kablerik gabekoez gain, orain, mahaiaren beharrik ez duten saguak daude eskuragarri: GyroMouse Presenter. Hiru dimentsiotan mugi daitezkeen sagu horiek giroskopioen …
Jakintza hedatuz
Nekazaritzako ongarrien eragina ingurumenean
Nekazaritza intentsiboan dago arazoaren gakoa. Egun, nekazari batzuek behi gehiegi dituzte landa-lurren azalarekin alderatuta. Hori dela eta, minda kontzentrazio altuan …
Zu idazle
Zientzia aldizkaria
