1732002(e)ko otsaila

Erreportajeak

Txertoak, ziztada babesleak

Galarraga Aiestaran, Ana - Elhuyar Zientzia

Medikuntzaren helburua ez da soilik gaixotasunak sendatzea, baita horiei aurre hartzea ere, eta gaixotasun infekziosoak prebenitzeko bideetako bat txertatzea da. …

Behia ez da esne-iturri bakarra

Roa Zubia, Guillermo - Elhuyar Zientzia

Naturan, ugaztunek esnea erabiltzen dute kumeak elikatzeko. Bizitzaren lehen urteetan behar diren proteinek, gantzek, bitaminek eta beste hainbat produktuk osatzen …

Kalitate-agiridun CAF-Elhuyar sariak

Kortabarria Olabarria, Beñardo - Elhuyar Zientzia

Kalitatezko lanak eta punta-puntako gaiak, horiek izan ziren CAF-Elhuyar sarietara aurkeztutako lanen ezaugarri nabarmenenak. Lanen egileak, berriz, azken urteetan baino …

Iñaki Peña: “Mikroenpresak hauskorrak izan ohi dira”

Galarraga Aiestaran, Ana - Elhuyar Zientzia

Iñaki Peña CAF-Elhuyar II. Bekaren irabazlea da. Euskal mikroenpresen demografia eta erregimen teknologiak XXI. mendearen atarian da liburu egitasmoaren izenburua.

1. saria, 2. saria, 3. saria eta Sari berezia

Carton Virto, Eider - Elhuyar Zientzia
Galarraga Aiestaran, Ana - Elhuyar Zientzia

Egilea: Leire Escajedo San Epifanio Artikulu atsegina eta gaurkotasun handikoa aurkeztu du Leirek CAF-Elhuyar sarietara. Klonazio terapeutikoaren mitoaz mintzatu da …

Klonazio 'terapeutikoaren' mitoa: egiak eta gezurrak

Escajedo San Epifanio, Leire - Konstituzio Zuzenbideko Irakaslea

2001. urteak giza genomaren inguruko albiste ugari ekarri dizkigu. Urte hasieran Bizitzaren Liburua, giza genomaren adierazpen grafikoa, bukatuta zutela argitaratu …

... eta halako batean sokak agertu ziren

Azkune Galparsoro, Gorka - Ikertzailea eta irakaslea

Pasatu den mendean fisikak izan duen aurrerakada edozein txunditzeko modukoa izan da. Mekanika kuantikoaren eta erlatibitate orokorraren bitartez, gizakiak bizi …

Ahotsaren bidez mugak gainditzen

Anega, Iker -
Jubete, Juan Jose -
Lopez de Ipina, Karmele -

Azken urteotan teknologia berrien inbasio txiki bat pairatu dugu. Konputagailuak, Internet, telefono mugikorra... edonon aurki daitezke; aurretik beste gailu teknologiko …

Tumore-angiogenesia

Orive Arroyo, Gorka - Farmazian doktorea. Biofarmazia, Farmakozinetika eta Farmazia-teknologiako irakasle kolaboratzailea

Minbizia, herrialde garatuetan oihartzun eta kezka handien sorrarazten duen gaixotasunetariko bat. Urtero, milaka pertsona hiltzen da munduan hainbat minbizi-motaren ondorioz. …

VLT teleskopioa, Hubble-ren lehiakidea Lurrean

Mujika, Alfontso -

Hubble teleskopioari lehiakidea agertu zaio Lurrean. Teknologiaren aurrerapenari esker, VLTk, Lurreko teleskopio-multzorik handienak, espazioan balego bezain aratz ikusten du orain.

Zotina kentzeko erremedioak

Agirre, Jabier - Medikua eta OEEko kidea

Arnasari eustea, ur-zurrupada batzuk edatea, goilarakada bat azukre jatea edo susto bat hartzea. Horiek, baita beste asko ere, dira guztiok …

Museoetako giroa neurtzen

Imaz Amiano, Eneko - Elhuyar Zientziaren Komunikazioa

Venezia, Viena, Antwerp eta Norwich-eko museoak. Teknologiak eta turismoak kultur ondarearen osasunean duten eragina sakon aztertzen ari diren lau museo …

Elektrizitatea deritzon kola

Ares, Felix -

Dakizun moduan, bi karga elektriko daude: negatiboa eta positiboa. Berdinak direnean aldaratu egiten dira, eta desberdinak direnean erakarri. Adibidez, bi …

Jules Verne, zientzia-fikzioaren aita

Carton Virto, Eider - Elhuyar Zientzia

Jules Gabriel Verne Nantes-en jaio zen, 1828ko otsailaren 8an. Abenturazalea izaki, hamaika urte zituela etxetik ihes egin zuen, marinel izateko …

TabletPC Ordenagailu eramangarrien etorkizuna

Waliño, Josu -

Informatikaren garapena tramankulu baten asmakuntzatik berri baten asmakuntzara doa. Gaur egun ordenagailuek etorkizunik ez dutela esaten hasiak dira, eta horien …

Gozagarri kimikoak

Lorenzo, Arantza -
Uranga, Ane Miren -

Janariak gozatzeko azukrea (sakarosa) eta eztia erabiltzea ohikoa da. Baina, kilokaloria-kopurua dela eta, asko dira gozagarri horiek alde batera utzi …

Elkarrizketak

James Gimlewski: "Molekulen propietate mekanikoak erabilita, gauza asko egin daitezke"

Roa Zubia, Guillermo - Elhuyar Zientzia

Nanoteknologiak elkarlanean jarri ditu ingeniariak eta fisikariak. Atomoz osatutako makina harrigarriak egin ditzakete. Lan horretan jarduten duen James Gimlewski fisikariari …

Albisteak

Galileoren azken lanak

Elhuyar Zientzia -

Galileo zunda 1989an espazioratu zuen NASAk eta 1995az geroztik Jupiter eta haren satelite handienak ikertzen ibili da, Io, Europa, Ganimedes …

Presiopean hedatzen den materiala

Elhuyar Zientzia -

Presioaren eraginez material gehienak trinkotu edo hautsi egiten badira ere, Britainia Handiko Birminghamgo Unibertsitateko eta AEBetako Brookhaven Laborategi Nazionaleko ikertzaileak …

Abelgorria, gripe-izurriteen iturri

Elhuyar Zientzia -

Berriki, Erresuma Batuko albaitari-laborategien agentziako Ian Brown-ek zuzendutako taldeak gripearen genea atzeman du lehen aldiz abelgorrietan.

Landareen hurbileneko arbasoak

Elhuyar Zientzia -

Lehorreko landareen hurbileneko arbasoak Charales algak izan daitezkeela adierazi du AEBetako Maryland Unibertsitateko ikertzaile-talde batek.

Amazonaseko oihana gero eta azkarrago ari da galtzen

Elhuyar Zientzia -

Azkeneko hamar urteetan Brasilgo Amazonas oihanaren suntsiketa azkartu egin dela jakinarazi dute Brasilgo eta Estatu Batuetako ikertzaileek.

Papagai fluoreszenteak

Elhuyar Zientzia -

Britainia Handiko eta Australiako ikertzaileen arabera, lumen fluoreszentziak funtzio sexuala du.

Termometroa den txupetea

Elhuyar Zientzia -

Haur jaioberriei termometroa jartzea ez da erraza izaten. Horri irtenbidea emateko, tetinaren barruan termometroa duen txupetea merkaturatu da.

Haizagailu ñimiñoenak

Elhuyar Zientzia -

Adituen arabera, etorkizuneko ordenagailuetako txipak ikaragarri txikiak izango dira eta azalera horretan zirkuitu ugari bilduko dituzte; ondorioz, gehiegi berotzeko arriskua …

Teleskopioa doitzeko, izar artifiziala

Elhuyar Zientzia -

Lurretik espaziora begira dauden teleskopioen arazo nagusia atmosfera izaten da. Gas masa horretan dauden partikulek argiari eragiten diote, eta, ondorioz, …

Plazeboen eragina

Elhuyar Zientzia -

Berezko eraginkortasunik gabeko substantziak izanik ere, plazeboek hainbat kasutan gaixoari onura ekartzen diotela onartzen da. Orain, Kaliforniako Unibertsitateko psikiatra-talde batek …

Itsaso Hila, sakonunean sakonduz

Elhuyar Zientzia -

Itsaso Hilak, munduko ur gaziena edukitzeaz gain,sakonunerik handiena izatearen ohorea ere badu. Are gehiago, XX. mendean egindako neurketen arabera, gero …

Hotza, bihotza osatzeko

Elhuyar Zientzia -

Angioplastia baino hobea den krioplastia aurkeztu zuten urtarrilean terapia baskularrei buruz Miamin egin zen sinposioan.

ARN mezulariaren akatsak, minbizi-eragile

Elhuyar Zientzia -

1 motako neurofibromatosia 4.000 pertsonatik bati eragiten dion herentziazko gaixotasuna da. Zelulen hazkuntza kontrolatzen duen proteina bat (neurofibromina) gutxiegi ekoizten …

Itsasontziak eta ingurumena batera babesteko asmakizuna

Elhuyar Zientzia -

Kargarik gabe doazen itsasontziek lasta-tankeak urez betetzen dituzte, pisua irabazi eta egonkortzeko. Ura porturatzean askatzen dute eta, urarekin batera, makina …

Ugaztun-zelulek egindako amarauna

Elhuyar Zientzia -

Armiarmek ekoizten duten haria izugarri hauskaitza eta elastikoa denez, antzeko materiala lortzeko saiakera asko egin dira. Science aldizkarian argitaratu den …

Planeta-ehiztarien Eddington misioa

Elhuyar Zientzia -

Europako planeta-ehiztariak Lurraren tamainako planetak ikusteko gai izango den lehenengo espazio-ontzia lortzeko ahaleginean murgilduak daude.

2002a, mendien nazioarteko urtea

Elhuyar Zientzia -

Dagoeneko lehen hila eman duen urte berria mendien nazioarteko urtea izendatu zen New Yorkeko Nazio Batuen egoitzan joan den abenduaren …

Aztarna gehiago hiesaren jatorriaz

Elhuyar Zientzia -

Science aldizkarian argitaratu denez, tximinoen inmunoeskasiaren birusa lehen aldiz detektatu da txinpantze basatietan.

Neanderthal gizakiak, uste baino trebeagoak?

Elhuyar Zientzia -

Alemaniako Harz mendien iparrean, zientzialarien arreta bildu duen egur-mundrun fosildu bat aurkitu dute. 80.000 urte baino gehiagoko fosila da.

Nor da liburuaren egilea?

Elhuyar Zientzia -

Italian garatu berri duten programa informatiko baten bidez, ordenagailu bidezko azterketa berri batek liburu baten egilea zein den bereizten lagun …

Lurretik Ilargira milimetroka

Elhuyar Zientzia -

Lurraren erdigunetik Ilargiaren erdigunera gutxi gorabehera 384.400 kilometro daude, baina zehazki? Washington Unibertsitateko Tom Murphy ikertzaileak milimetroko zehaztasunarekin neurtu nahi …

Laser bidezko termometroa

Elhuyar Zientzia -

Tenperatura puntu jakin batetik jaisten denean laser izpia igortzen duen material bat aurkeztu du Florentziako espektroskopia ez-linealeko laborategi europarreko Diederik …

Hotza Antartikako ornogabeak hiltzen ari da

Elhuyar Zientzia -

Lurra berotzen ari dela ehunka aldiz entzun eta errepikatu dugu eta, hara non, Estatu Batuetako zientzialariek Antartika hoztu egin dela …

Alzheimer-en gaixotasuna garaiz diagnostikatzeko beste urrats bat

Elhuyar Zientzia -

Gaur egun Alzheimer gaixotasunak ez du tratamendu eraginkorrik; gehienetan medikuak diagnostikatzen duenerako larria da.

Munduko lehen bale-haztegia Japonian

Elhuyar Zientzia -

Japoniako Zetazeoen Ikerketarako Institutuak baleen lehen haztegia egitea aurreikusten du Japoniako hegoaldean dagoen Hirado badia sare erraldoi bidez itxita.

Eboluziorako urratsak ote?

Elhuyar Zientzia -

Bicyclus anynana tximeletak orbanak ditu hegaletan harraparietatik babesteko. Zientzialariek ikerketa egin dute orbanak nola aldatzen dituen ikusteko.

Itsaslasterrak, argona eta klima

Elhuyar Zientzia -

Estatu Batuetako ikertzaileek uretako argona detektatzeko gaitasun handia duen teknika prestatu dute: partikulen azeleragailu bat aldatu dute argon-atomoak detektatu eta …

PCBak metabolizatzen dituen bakterioa

Elhuyar Zientzia -

PCBetako karbonoaren eta kloroaren arteko lotura hausteko gai den bakterio bat identifikatu da. Molekula horiek oso poluitzaile arriskutsuak dira, kloro-atomo …

Mingain elektronikoa

Elhuyar Zientzia -

Kafearen, ardoaren, tearen, ur mineralaren eta beste hainbat edari eta elikagairen zaporea analizatzeko ezinbestekoa da dastatzaile adituen lana. Baina hainbat …

PCak ezpainak irakurtzen ikasiko du

Elhuyar Zientzia -

Hamar urte barru, ordenagailu arruntek erabiltzaileen aginduak jasoko dituzte honen ezpainak irakurriz.

Jakintza hedatuz

A erribonukleasaren etengabeko azterketa

Andonegi Beristain, Garazi - Elhuyar Zientziaren Komunikazioa

EHUko Kimika fakultateko Xabier Lopezek 5 urte daramatza proiektu batean murgilduta. Orain gutxi Donostiako Kimika fakultatera itzuli berri da ikerketarekin …

Babesleak
Eusko Jaurlaritzako Industria, Merkataritza eta Turismo Saila