1732002(e)ko otsaila
Erreportajeak
Txertoak, ziztada babesleak
Medikuntzaren helburua ez da soilik gaixotasunak sendatzea, baita horiei aurre hartzea ere, eta gaixotasun infekziosoak prebenitzeko bideetako bat txertatzea da. …
Behia ez da esne-iturri bakarra
Naturan, ugaztunek esnea erabiltzen dute kumeak elikatzeko. Bizitzaren lehen urteetan behar diren proteinek, gantzek, bitaminek eta beste hainbat produktuk osatzen …
Kalitate-agiridun CAF-Elhuyar sariak
Kalitatezko lanak eta punta-puntako gaiak, horiek izan ziren CAF-Elhuyar sarietara aurkeztutako lanen ezaugarri nabarmenenak. Lanen egileak, berriz, azken urteetan baino …
Iñaki Peña: “Mikroenpresak hauskorrak izan ohi dira”
Iñaki Peña CAF-Elhuyar II. Bekaren irabazlea da. Euskal mikroenpresen demografia eta erregimen teknologiak XXI. mendearen atarian da liburu egitasmoaren izenburua.
1. saria, 2. saria, 3. saria eta Sari berezia
Galarraga Aiestaran, Ana - Elhuyar Zientzia
Egilea: Leire Escajedo San Epifanio Artikulu atsegina eta gaurkotasun handikoa aurkeztu du Leirek CAF-Elhuyar sarietara. Klonazio terapeutikoaren mitoaz mintzatu da …
Klonazio 'terapeutikoaren' mitoa: egiak eta gezurrak
2001. urteak giza genomaren inguruko albiste ugari ekarri dizkigu. Urte hasieran Bizitzaren Liburua, giza genomaren adierazpen grafikoa, bukatuta zutela argitaratu …
... eta halako batean sokak agertu ziren
Pasatu den mendean fisikak izan duen aurrerakada edozein txunditzeko modukoa izan da. Mekanika kuantikoaren eta erlatibitate orokorraren bitartez, gizakiak bizi …
Ahotsaren bidez mugak gainditzen
Jubete, Juan Jose -
Lopez de Ipina, Karmele -
Azken urteotan teknologia berrien inbasio txiki bat pairatu dugu. Konputagailuak, Internet, telefono mugikorra... edonon aurki daitezke; aurretik beste gailu teknologiko …
Tumore-angiogenesia
Minbizia, herrialde garatuetan oihartzun eta kezka handien sorrarazten duen gaixotasunetariko bat. Urtero, milaka pertsona hiltzen da munduan hainbat minbizi-motaren ondorioz. …
VLT teleskopioa, Hubble-ren lehiakidea Lurrean
Hubble teleskopioari lehiakidea agertu zaio Lurrean. Teknologiaren aurrerapenari esker, VLTk, Lurreko teleskopio-multzorik handienak, espazioan balego bezain aratz ikusten du orain.
Zotina kentzeko erremedioak
Arnasari eustea, ur-zurrupada batzuk edatea, goilarakada bat azukre jatea edo susto bat hartzea. Horiek, baita beste asko ere, dira guztiok …
Museoetako giroa neurtzen
Venezia, Viena, Antwerp eta Norwich-eko museoak. Teknologiak eta turismoak kultur ondarearen osasunean duten eragina sakon aztertzen ari diren lau museo …
Elektrizitatea deritzon kola
Dakizun moduan, bi karga elektriko daude: negatiboa eta positiboa. Berdinak direnean aldaratu egiten dira, eta desberdinak direnean erakarri. Adibidez, bi …
Jules Verne, zientzia-fikzioaren aita
Jules Gabriel Verne Nantes-en jaio zen, 1828ko otsailaren 8an. Abenturazalea izaki, hamaika urte zituela etxetik ihes egin zuen, marinel izateko …
TabletPC Ordenagailu eramangarrien etorkizuna
Informatikaren garapena tramankulu baten asmakuntzatik berri baten asmakuntzara doa. Gaur egun ordenagailuek etorkizunik ez dutela esaten hasiak dira, eta horien …
Gozagarri kimikoak
Uranga, Ane Miren -
Janariak gozatzeko azukrea (sakarosa) eta eztia erabiltzea ohikoa da. Baina, kilokaloria-kopurua dela eta, asko dira gozagarri horiek alde batera utzi …
Elkarrizketak
James Gimlewski: "Molekulen propietate mekanikoak erabilita, gauza asko egin daitezke"
Nanoteknologiak elkarlanean jarri ditu ingeniariak eta fisikariak. Atomoz osatutako makina harrigarriak egin ditzakete. Lan horretan jarduten duen James Gimlewski fisikariari …
Albisteak
Galileoren azken lanak
Galileo zunda 1989an espazioratu zuen NASAk eta 1995az geroztik Jupiter eta haren satelite handienak ikertzen ibili da, Io, Europa, Ganimedes …
Presiopean hedatzen den materiala
Presioaren eraginez material gehienak trinkotu edo hautsi egiten badira ere, Britainia Handiko Birminghamgo Unibertsitateko eta AEBetako Brookhaven Laborategi Nazionaleko ikertzaileak …
Abelgorria, gripe-izurriteen iturri
Berriki, Erresuma Batuko albaitari-laborategien agentziako Ian Brown-ek zuzendutako taldeak gripearen genea atzeman du lehen aldiz abelgorrietan.
Landareen hurbileneko arbasoak
Lehorreko landareen hurbileneko arbasoak Charales algak izan daitezkeela adierazi du AEBetako Maryland Unibertsitateko ikertzaile-talde batek.
Amazonaseko oihana gero eta azkarrago ari da galtzen
Azkeneko hamar urteetan Brasilgo Amazonas oihanaren suntsiketa azkartu egin dela jakinarazi dute Brasilgo eta Estatu Batuetako ikertzaileek.
Papagai fluoreszenteak
Britainia Handiko eta Australiako ikertzaileen arabera, lumen fluoreszentziak funtzio sexuala du.
Termometroa den txupetea
Haur jaioberriei termometroa jartzea ez da erraza izaten. Horri irtenbidea emateko, tetinaren barruan termometroa duen txupetea merkaturatu da.
Haizagailu ñimiñoenak
Adituen arabera, etorkizuneko ordenagailuetako txipak ikaragarri txikiak izango dira eta azalera horretan zirkuitu ugari bilduko dituzte; ondorioz, gehiegi berotzeko arriskua …
Teleskopioa doitzeko, izar artifiziala
Lurretik espaziora begira dauden teleskopioen arazo nagusia atmosfera izaten da. Gas masa horretan dauden partikulek argiari eragiten diote, eta, ondorioz, …
Plazeboen eragina
Berezko eraginkortasunik gabeko substantziak izanik ere, plazeboek hainbat kasutan gaixoari onura ekartzen diotela onartzen da. Orain, Kaliforniako Unibertsitateko psikiatra-talde batek …
Itsaso Hila, sakonunean sakonduz
Itsaso Hilak, munduko ur gaziena edukitzeaz gain,sakonunerik handiena izatearen ohorea ere badu. Are gehiago, XX. mendean egindako neurketen arabera, gero …
Hotza, bihotza osatzeko
Angioplastia baino hobea den krioplastia aurkeztu zuten urtarrilean terapia baskularrei buruz Miamin egin zen sinposioan.
ARN mezulariaren akatsak, minbizi-eragile
1 motako neurofibromatosia 4.000 pertsonatik bati eragiten dion herentziazko gaixotasuna da. Zelulen hazkuntza kontrolatzen duen proteina bat (neurofibromina) gutxiegi ekoizten …
Itsasontziak eta ingurumena batera babesteko asmakizuna
Kargarik gabe doazen itsasontziek lasta-tankeak urez betetzen dituzte, pisua irabazi eta egonkortzeko. Ura porturatzean askatzen dute eta, urarekin batera, makina …
Ugaztun-zelulek egindako amarauna
Armiarmek ekoizten duten haria izugarri hauskaitza eta elastikoa denez, antzeko materiala lortzeko saiakera asko egin dira. Science aldizkarian argitaratu den …
Planeta-ehiztarien Eddington misioa
Europako planeta-ehiztariak Lurraren tamainako planetak ikusteko gai izango den lehenengo espazio-ontzia lortzeko ahaleginean murgilduak daude.
2002a, mendien nazioarteko urtea
Dagoeneko lehen hila eman duen urte berria mendien nazioarteko urtea izendatu zen New Yorkeko Nazio Batuen egoitzan joan den abenduaren …
Aztarna gehiago hiesaren jatorriaz
Science aldizkarian argitaratu denez, tximinoen inmunoeskasiaren birusa lehen aldiz detektatu da txinpantze basatietan.
Neanderthal gizakiak, uste baino trebeagoak?
Alemaniako Harz mendien iparrean, zientzialarien arreta bildu duen egur-mundrun fosildu bat aurkitu dute. 80.000 urte baino gehiagoko fosila da.
Nor da liburuaren egilea?
Italian garatu berri duten programa informatiko baten bidez, ordenagailu bidezko azterketa berri batek liburu baten egilea zein den bereizten lagun …
Lurretik Ilargira milimetroka
Lurraren erdigunetik Ilargiaren erdigunera gutxi gorabehera 384.400 kilometro daude, baina zehazki? Washington Unibertsitateko Tom Murphy ikertzaileak milimetroko zehaztasunarekin neurtu nahi …
Laser bidezko termometroa
Tenperatura puntu jakin batetik jaisten denean laser izpia igortzen duen material bat aurkeztu du Florentziako espektroskopia ez-linealeko laborategi europarreko Diederik …
Hotza Antartikako ornogabeak hiltzen ari da
Lurra berotzen ari dela ehunka aldiz entzun eta errepikatu dugu eta, hara non, Estatu Batuetako zientzialariek Antartika hoztu egin dela …
Alzheimer-en gaixotasuna garaiz diagnostikatzeko beste urrats bat
Gaur egun Alzheimer gaixotasunak ez du tratamendu eraginkorrik; gehienetan medikuak diagnostikatzen duenerako larria da.
Munduko lehen bale-haztegia Japonian
Japoniako Zetazeoen Ikerketarako Institutuak baleen lehen haztegia egitea aurreikusten du Japoniako hegoaldean dagoen Hirado badia sare erraldoi bidez itxita.
Eboluziorako urratsak ote?
Bicyclus anynana tximeletak orbanak ditu hegaletan harraparietatik babesteko. Zientzialariek ikerketa egin dute orbanak nola aldatzen dituen ikusteko.
Itsaslasterrak, argona eta klima
Estatu Batuetako ikertzaileek uretako argona detektatzeko gaitasun handia duen teknika prestatu dute: partikulen azeleragailu bat aldatu dute argon-atomoak detektatu eta …
PCBak metabolizatzen dituen bakterioa
PCBetako karbonoaren eta kloroaren arteko lotura hausteko gai den bakterio bat identifikatu da. Molekula horiek oso poluitzaile arriskutsuak dira, kloro-atomo …
Mingain elektronikoa
Kafearen, ardoaren, tearen, ur mineralaren eta beste hainbat edari eta elikagairen zaporea analizatzeko ezinbestekoa da dastatzaile adituen lana. Baina hainbat …
PCak ezpainak irakurtzen ikasiko du
Hamar urte barru, ordenagailu arruntek erabiltzaileen aginduak jasoko dituzte honen ezpainak irakurriz.
Jakintza hedatuz
A erribonukleasaren etengabeko azterketa
EHUko Kimika fakultateko Xabier Lopezek 5 urte daramatza proiektu batean murgilduta. Orain gutxi Donostiako Kimika fakultatera itzuli berri da ikerketarekin …
Zu idazle
Zientzia aldizkaria
