Prótese de mama de silicona
Introdución
As próteses de silicona son biomateriales aloplásticos esenciais na cirurxía plástica de mama. Trátase de materiais utilizados tanto en forma de espantadores como de implantes. A diferenza entre estes dous usos radica en que, no caso do implante, a implantación da prótese é definitiva (tanto na cirurxía reconstructiva como na mamoplastia de ampliación), mentres que os espantores utilízanse paira a reconstrución do peito e paira a creación dun excedente de tecido paira a correccion congénita, co fin da segunda fase póidase colocar a prótese definitiva. Por suposto, todos os implantes aloplásticos deben ser biocompatibles paira evitar reaccións tóxicas, inmunológicas ou carcinógenas.
Estrutura das próteses de mama
A prótese de mama convencional é de revestimento exterior de silicona con sala interior de silicona. O espantador ten a mesma superficie exterior, pero o volume de expansión desexado obtense mediante a introdución de soro salino a través de una válvula en superficie.
En 1982 e 1984 desenvolvéronse os espantsores definitivos paira evitar a reconstrución dos peitos. A estes chámaselles espanteros de Becker e están formados por dous compartimentos, uno con sala de silicona e o outro con válvula que se introduce o soro de sal paira obter o volume de tecido desexado. Una vez obtido, quedan definitivamente implantados.
Composición química e tipos de silicona
As siliconas comercializáronse en 1943. Paira a súa utilidade en moitas aplicacións médicas, desenvolvéronse numerosos tipos de silicona (sobre todo nos últimos 20 anos) e a propia cirurxía plástica foi una das zonas nas que máis se aplicaron os polímeros de silicona.
As siliconas son compostos orgánicos que conteñen silicio. Os polímeros de silicona utilizados en cirurxía plástica son por tanto cadeas longas formadas por repeticións dunha unidade. Tomemos por exemplo o dimetilsiloxano como unidade (monómero). A polimerización permite obter cadeas de diferentes tamaños. Se estes polímeros de silicona fórmanse en poucas unidades, teremos siliconas de baixo peso molecular e serán fluídos. A medida que o peso molecular aumenta, é dicir, a medida que a cadea se estira, a silicona será máis viscosa. As cadeas de polímeros pódense combinar con estruturas tridimensionales. Estas son as aulas de silicona (50-500 unidades) e os elastómeros (500-2.000 unidades).
As próteses de xel de silicona están formadas por diferentes tipos de silicona. Realizáronse probas en animais de laboratorio paira analizar a resposta dos tecidos de implantación destas próteses. A menor intensidade de resposta celular e cápsula obtívose con aceite de silicona e observouse que aumenta co peso molecular. Destes estudos conclúese que o peso molecular do polímero inflúe na migración, a cuberta e a intensidade da resposta celular.
Complicacións siliconas
Reaccións inmunológicas
Hai moita literatura que di que a silicona é una sustancia inerte. Pero cada vez está máis claro que a silicona non é inertes nin químicamente nin biológicamente. As súas complicacións son cada vez máis mencionadas, sobre todo as inmunológicas e a contracción encapsulada. Comprobouse que as partículas pequenas de entre 10 e 60 micras son capaces de producir interaccións inmunológicas. Con todo, non se atopou ningunha referencia científica que vincule a silicona coa orixe do cancro.
Varios investigadores estudaron a posible fuga de xel ou difusión de silicona a partir da membrana do elastómero da prótese. Rudolph e colaboradores atoparon as pingas da sala de silicona que pasaron pola membrana da silicona no mesmo tecido que rodea a implantación ou noutros afastados, explicando claramente que han migrado. Atopáronse partículas de silicona fagocitadas en macrófagos e linfocitos téxtiles e en momocitos e leucocitos polimorfonucleares de sangue periférico. A silicona atopouse na maioría das vísceras do corpo.
A capacidade antigénica da sílice está demostrada. A silicona pode converterse en sílice (dióxido de silicio) tras o fagocito dos macrófagos. A sílice pode producir autoanticuerpos e enfermidades dos tecidos conectivos como o lupus eritematoso sistémico e a esclerodermia.
Propúxose que as micropartículas de silicona tamén poden actuar como haptenos ou antígenos incompletos paira formar complexos antigénicos combinados con outras moléculas.
Algúns investigadores xaponeses han explicado que nalgúns casos, tras a inxección de silicona, algúns pacientes sofren anos despois da artrite, a artrite, a artralgia, a adenopatía e a proliferación de gammaglobulinas e a positivización do factor reumatoide. Sobre todo as mulleres que recibiron inxeccións de silicona en mamas ou outros lugares, estes investigadores describiron que dous anos despois mostraron síntomas similares ás enfermidades autoinmunes. A esta situación denominóuselle “enfermidade humana promotora”. Os pacientes tiñan presenza de autoanticuerpos e outros cambios serológicos e os síntomas melloraban eliminando a sustancia estraña. Outros desenvolveron algunha enfermidade como o lupus eritematoso, a síndrome de Sjögren e a tiroiditis de Hashimoto.
Non hai que esquecer, con todo, que na actualidade nas mamoplastias de aumento de mama non se utiliza silicona fluída e que a maioría dos casos de cambios inmunológicos descritos foron producidos fai máis de dez anos utilizando este tipo de silicona. A medida que a manufactura das próteses de silicona foi evolucionando, a difusión de micropartículas de silicona foise complicando. As próteses trilamínicas de superficie rugosa que se lanzaron ao mercado en 1987, son un gran avance neste camiño.
A primeira síndrome autoinmune producido pola mamoplastia aumentativa realizada con prótese de xel de silicona foi descrito en 1982 por Van Nunen e en 1983 por Baldwin e Kaplan. Publicaron entón o seu primeiro caso estadounidense. Tras a retirada do implante, os síntomas desapareceron.
Contracción capular
Tras a implantación da prótese no corpo desenvólvese una cápsula téxtil rodeándoa. A contracción desta capa que rodea a prótese pode provocar a obstrución esférica do implante, distorsionando a estrutura do peito e anulando o resultado cirúrxico inicial. A frecuencia desta complicación varía entre o 0% e o 74% dependendo das distintas fontes. A causa sería a difusión de micropartículas de xel de silicona procedentes do recubrimiento de prótese.
Paira facer fronte á contracción cápsula, as características das próteses de mama foron cambiando. Paira protexer o corpo destas micropartículas deseñáronse implantacións mamarias trilaminadas. Paira obter una superficie engurrada ou irregular modificouse o elastómero silicónico externo. Ten un triplo recubrimiento de material “baixo fluxo”. Os primeiros informes clínicos indican que a incidencia da contracción capular é moi baixa, tanto cando a prótese sitúase na glándula como cando se somete a músculo e fascia. Por tanto, este tipo de prótese supuxo un avance. Non só na prevención da contracción encapsulada, senón tamén na prevención de reaccións derivadas da difusión de micropartículas de silicona.
Conclusión
Os casos de efectos inmunológicos adversos foron anecdóticos, pero non poden esquecerse. Estes problemas deben ser abordados de forma científica, xa que parece razoable que os implantes de silicona poden causar problemas autoinmunes nalgúns receptores.
Probablemente no futuro os pacientes con enfermidades de tecidos conectivos deberán ser sometidos a unha valoración inmunológica previa á cirurxía de implantación. Aos pacientes diagnosticados de enfermidade autoinmune ou con alteracións clínicas ou analíticas compatibles cunha enfermidade autoinmune deberáselles retirar a prótese. Da mesma maneira, sería posible que paira as persoas cun tipaje HLA especial que até agora non se atopou, axústelos de silicona fosen inadecuados.
Pero aínda non se pode considerar probado que as implantacións no peito xeran inevitablemente enfermidades autoinmunes. Por tanto, non é posible cambiar a nosa actitude habitual de autorización tras informar ao paciente. No entanto, é importante realizar un seguimento exhaustivo destes pacientes paira detectar posibles reaccións adversas.
A FDA de Estados Unidos impediu o uso de prótese de silicona porque esta organización considera que é necesario revisar toda a situación. Formou un equipo de científicos paira analizar e valorar as reaccións contra a silicona.
Ante o devandito por este grupo, o 20 de febreiro de 1992, en Bethesda, J. Kermits (Dow Corning Group, vicepresidente da maior multinacional dedicada á implantación de silicona): “Non creemos que os nosos implantes de peito sexan un risco paira a saúde. Sentimos a gusto cos comentarios realizados polos reumatólogos do grupo de científicos, xa que consideran que non hai evidencia de que exista una relación clara entre a esclerodermia ou outras enfermidades reumatológicas e dispositivos. No entanto, asumimos o compromiso de continuar co traballo de investigación que estamos a levar a cabo xunto coa FDA paira garantir a seguridade dos implantes de mama”.
Zu idazle
Zientzia aldizkaria
