Medicamento derivado de plaquetas: aplicacións terapéuticas
Farmazian doktorea. Biofarmazia, Farmakozinetika eta Farmazia-teknologiako irakasle kolaboratzailea
Farmazia Fakultatea UPV-EHU, Vitoria-Gasteiz
O preparado rico en plaquetas, na clínica, comezou a utilizarse na cirurxía oral nos anos 90. Os dentistas querían demostrar que o medicamento procedente das plaquetas tiña a capacidade de promover a formación de ósos, sobre todo paira favorecer os implantes orais. Así, en 1998 Robert E. Marx e Eduardo Anitua iniciaron varios estudos en cirurxía maxilofacial e bucal respectivamente.
Ambos empregaron preparados de diferentes composicións. Marx, ademais da trombina de vaca, engadiu ao plasma leucocitos concentrados. Pola súa banda, Anitua decidiu non utilizar estes dous compoñentes paira evitar alteracións inmunogénicas que a trombina bovina e os glóbulos brancos podían causar nos pacientes. No seu lugar, utilizou cloruro cálcico paira realizar a coagulación do plasma en 5 ou 6 minutos e eliminou os glóbulos vermellos e brancos mediante un protocolo de centrifugación específico. Por tanto, é fundamental recalcar que non todos os preparados que se proban nas investigacións son iguais, o que ás veces explica por que os resultados son diferentes.
Una vez conseguida a preparación do PRGF, o seguinte obxectivo do Anitua foi estudar a agregación e función das plaquetas. De feito, o compoñente principal do PRGF son as plaquetas. Grazas aos estudos realizados en Francia, estudou e cuantificou as moléculas funcionais que se eliminaban dos gránulos das plaquetas, sobre todo as que tiñan importancia paira a rexeneración de tecidos. A pesar de non coñecer toda a capacidade do preparado, rico en plaquetas, Anitua creou en 1999 a empresa Biotechnology Institute. A idea era estender as posibilidades terapéuticas do PRGF a todo o mundo. A partir de entón, grazas a Mikel Sánchez, especialista en traumatología e ortopedia, ampliáronse os usos terapéuticos do preparado, desenvolvendo a posibilidade de utilizalo paira reparar músculos, cartílagos e úlceras.
Apps
A traxectoria terapéutica do PRGF iniciouse no laboratorio e con animais. Tras demostrar a súa capacidade paira promover o crecemento de diversas células, probouse en lesións como fisuras musculares, fracturas de ósos e tendóns, etc. A continuación analizouse o potencial do preparado en humanos. Dado que o preparado é derivado do sangue do propio receptor e por tanto pode considerarse un medicamento autólogo, pódese asegurar que é totalmente seguro.
Como xa se indicou, a primeira aplicación terapéutica do PRGF foi en boca. Una vez retirado o dente probouse xunto ao momento de extracción. Debido a que os novos implantes necesitan un nivel óseo mínimo paira manterse estables, nalgúns pacientes administrouse PRGF e noutro non, paira demostrar o efecto do preparado. Os resultados foron espectaculares. De feito, o tempo de creación do óso é de 6 meses e, tras o uso do PRGF, este tempo reduciuse a 8 ou 10 semanas. Xunto a estes resultados, os científicos observaron que a sensación de dor dos pacientes reducíase considerablemente, xa que o preparado contén varias moléculas que alivian as inflamacións.
Grazas á colaboración de Mikel Sánchez, o preparado tamén puido ser utilizado paira tratar outras alteracións. Inicialmente o PRGF aplicouse nunha úlcera con moi mal prognóstico. Una muller corría o risco de perder o pé e tras dar un preparado semanal, sufriu una recuperación digna de mención. Na actualidade, a muller non ten ningún rastro e recuperou toda a funcionalidade do pé.
Da boca ao medicamento deportivo
O PRGF tamén se probou con frecuencia en fracturas óseas e deu resultados moi positivos, pero ultimamente o medicamento deportivo está a revolucionar o preparado. Co PRFG tratáronse as alteracións que sofren os deportistas que practican fútbol, baloncesto e outros deportes, talles como fisuras musculares, rotura de tendóns e ligamentos, etc.
Durante os últimos anos o BTI aplicou o preparado a lesións sufridas por destacados deportistas da Comunidade Autónoma do País Vasco, como a rotura ósea do ciclista Joseba Beloki, a rotura tendinosa do xogador de baloncesto Elmer Bennet ou a rotura muscular do pelotari Olaizola. Resultados satisfactorios.
O uso de PRGF no tratamento de fisuras musculares é una aplicación terapéutica desenvolvida por Mikel Sánchez. Como consecuencia das gretas prodúcese un atraso muscular e aparecen varios muinones musculares.
Os bonecos macroscópicamente representativos fanse máis visibles cando o grao de fisuración muscular é maior. De feito, cando os músculos se retraen créase una cavidade que se enche de sangue e cando o tamaño desta cavidade é maior tárdase máis tempo en restaurar a alteración. Neste caso, a filosofía do tratamento é substituír o trombo sanguíneo por PRGF. É dicir, o médico absorbe o sangue acumulado mediante unha punción, onde inxecta un preparado rico en plaquetas paira estimular a rexeneración muscular e a formación de vasos sanguíneos en todo o medio.
Futuro, aumento da precisión
A funcionalidade dun preparado rico en plaquetas está demostrada en diversas alteracións patolóxicas e estanse realizando novos estudos paira probar outras lesións. O medicamento deportivo tamén se converteu nunha ferramenta eficaz ao reducir drasticamente os tempos de recuperación de moitos deportistas lesionados. Ademais, as súas novas aplicacións en cosméticos cirúrxicos estenderon o uso do preparado a outras áreas.
De face aos próximos anos, con todo, os investigadores terán que responder a unha serie de preguntas aínda por resolver. Por exemplo, que funcións concretas teñen as plaquetas? Ou que moléculas funcionais interveñen na rexeneración e cicatrización de tecidos?
Zu idazle
Zientzia aldizkaria
