Estado das augas das concas fluviais da Comunidade Autónoma
Aínda que os mozos sempre coñecemos os ríos máis importantes de Euskal Herria sucios e malos, parece que así o din os nosos pais e avós, que no seu día emitían augas limpas e limpas. Sumidoiros de indescritible cor, espumas arrogantes de neve sucia e cheiro desagradable que nos afoga, parece que antes non eran. "Mira, si non, os niveis paira os salmóns nas represas dos ríos". E nós, como somos prudentes e sabemos que os salmóns teñen as augas limpas como corno, cremos estas historias mitológicas.
Concas da Comunidade Autónoma
As tres provincias vascas da Comunidade Autónoma de Euskadi, Álava, Bizkaia e Gipuzkoa respectivamente, distribúense hidrológicamente en 25 concas fluviais. Algunhas delas verten as súas augas ao Golfo de Bizkaia e outras ao mar Mediterráneo a través do Ebro. O límite da ladeira mediterránea e cantábrica coincide practicamente cos límites provinciais Araba/Bizkaia e Araba/Gipuzkoa.
Seis concas guipuscoanas terminan no golfo de Bizkaia. Estes corresponden aos ríos Oiartzun(2), Urumea(3), Oria(4), Urola(5) e Deba(6) (*). O río Bidasoa, un dos máis limpos do País Vasco, deixa as súas augas no mar de Gipuzkoa, a pesar de ter o seu tramo máis longo en Navarra.
En Bizkaia distínguense 11 concas fluviais. Estas tamén conducen ao golfo de Bizkaia as augas que recollen como consecuencia da choiva. Existen dúas grandes concas fluviais: Ibaizabal (13) e o Cadagua (14). Ademais, atópanse os ríos Butroe(10), Oka(9), Lea(8), Artibai(7), Karrantza(18) e Barbadun (16).
Finalmente, en Álava localízanse 6 concas e todas as súas augas, formando parte do Ebro, diríxense ao Mediterráneo. A maior parte da superficie desta provincia está constituída polas concas fluviais de Zadorra(21), Baia(20) Omecillo(19) e Ega(24). En Álava hai outras concas: Maior(17), Inglares(22), Araia(23) e A Rioxa(25), pero estas son moi pequenas e non teñen maior importancia.
Doutra banda, os vales alaveses de Ayala e Llodio, dan as súas augas aos ríos biscaíños do Cadagua e do Nervión, e o alavés Aramaio forma parte da conca do Deba. Así mesmo, as localidades biscaíñas de Otxandio e Ubide intégranse no sistema do Zadorra.
Situación actual
A calidade da auga dos ríos (e a de calquera masa de auga en xeral) pode expresarse mediante distintos criterios. O criterio utilizado dependerá do uso que se queira dar a esta auga. Haberá criterios diferentes, tendo en conta as condicións biolóxicas/químicas/físicas que debe cumprir esta auga: si quérese utilizar a auga no sistema de refrixeración dunha industria ou si utilízase paira abastecer a auga potable dun pobo, por exemplo.
Neste artigo analizarase a calidade da auga dos ríos da Comunidade Autónoma desde tres criterios diferentes: en función de que sirva de soporte á vida, poida ser utilizada paira a alimentación e poida ser utilizada no lecer.
Como conclusión
Este estudo, encargado polo Goberno Vasco, sacou á luz o que todos percibiamos, que o estado dos ríos da Comunidade Autónoma é absolutamente lamentable e grave.
Moitas conclusións e opinións poden xurdir sobre a orixe e a causa desta situación, así como sobre as medidas necesarias paira corrixir a deterioración. Isto é un traballo persoal que cada cal debe chegar ás conclusións e ás actitudes que deben adoptarse paira defendelas. Agora, polo menos, non podemos dicir que non coñezamos o que está a pasar.
1. MAPA: Situación das augas da Comunidade Autónoma do País Vasco como soporte da vida. A auga divídese en tres clases desde o punto de vista que pode servir de soporte á vida, segundo a Asociación Económica Europea.
- Clase: Augas capaces de manter as poboacións de peixes das familias de salmónidos (salmón e troita) e ciprínidos (carpa). Clase: Comprende as augas capaces de manter os ciprínidos.
- Clase: Augas de peor calidade que a Clase 2. A verdade é que este mapa non necesita moita constancia. Una vez revisado, advirtámonos inmediatamente de que a calidade das augas dos ríos da Comunidade Autónoma é moi deficiente. Predominan as augas das clases 2 e 3, sobre todo na ladeira cantábrica. Son poucos os ríos principais capaces de manter salmónidos ao longo de todo a súa canle. A excepción máis significativa sería o río Lea. Por outra banda, as principais concas vascas céntranse nas augas da clase 3. Isto significa que as augas non son capaces de manter a vida.
2. MAPA: Estado das augas da Comunidade Autónoma do País Vasco na medida en que poidan ser utilizadas paira a alimentación.
Distínguense catro clases en función deste enfoque:
- Clase: Augas susceptibles de ser potabilizadas por medio dun tratamento simple, como cloración ou filtrado rápido.
- Clase: Os susceptibles de ser potabilizados mediante un tratamento convencional (é dicir, mediante a deposición/filtración).
- Clase: Os que, ademais do que deben soportar os da Clase 2, necesitan un tratamento sofisticado como o carbón activado ou a ozonización.
- Clase: Augas non alimentables, salvo casos excepcionais con tratamento especial.
As urdimbre ao mapa anterior serven case integramente paira iso, aínda que nalgúns casos parece que a situación é mellor. Con todo, cabe destacar que, tamén neste caso, as concas dos ríos Oria, Deba e Ibaizabal atópanse mortas.
3. MAPA: Estado das augas da Comunidade Autónoma do País Vasco desde o punto de vista dos usos degradantes.
Neste apartado diferéncianse dúas clases de auga.
- Clase: Augas aptas paira usos degradantes en contacto coa auga.
- Clase: Augas inadecuadas paira os usos degradantes en contacto coa auga.
De aquí conclúese que é mellor non bañarse nos ríos e arroios vascos.
Zu idazle
Zientzia aldizkaria
