Dirudienez, hedabide guztiak Internet erlijio berriaren apologista bihurtu dira. Interneti buruzko berrien bonbardaketa liluraduratik dator gehienetan. Mezua hauxe da: “etorkizunean sarean gertatuko da dena. Cyber-nauta ez bazara, kanpoan zaude”. Erabiltzaile gisa, aplikazio batzuentzat Internet oso tresna erabilgarria dela konbentziturik nago. Tresna horren abantailak ez dira hemen errepikatu behar, berri ugari izaten baitugu egunkarietan, irratietan eta telebistetan. Adibidez, denok dakigu Internet “sareen sarea” dela eta haren bidez munduko beste muturrean eskaintzen diren zerbitzu telematikoak erabiltzea edo beste edonorekin kontaktuan jartzea posible dela.
Hala ere, askotan hainbeste goresten diren aukera berriak ez ditugu ondo ulertzen. Maiz “ederki, baina...” leloarekin geratzen gara horrelako berriak jaso ondoren. Gutxitan izanagatik, egia da Interneten alde problematiko batzuk ere aipatzen direla noizbehinka. Adibidez, pornografia/zentsura eta pirateria/ /segurtasuna bezalako arazoak azaldu izan dira, nahiz eta askotan analisia oso sakona ez den izan eta Interneten mitoa sendotzeko besterik ez duten balio izan. Horrela, Interneten kontsumoa bultzatu da, moda bihurtu den arte. Edozein gertakizun sozialek (kontzertua, inaugurazioa...) Interneten nabigatzeko terminalak eskaini behar ditu modernoa izango bada.
Aditu ugari azaltzen dira munduaren aldaketak iragartzen Internet dela medio. Ez egunkaririk ez eta libururik ere ez omen da izango etorkizunean. Klaseetara ez da joan beharrik izango. Eskola, lana, aisia, erosketak... etxetik egingo dira terminal telematikoen bidez. Etorkizun hori posible bada ere, gehienetan prospektiba horiek funtsezko oinarririk gabeko uste pertsonalak besterik ez dira. Fikziozko zientzia bai, baina eragin handikoa gizartean.
Psikologoek “berez betetzen den profezia” deitzen dutenaren antzekoa da (amak haurrari: “erori egingo zara!”, eta haurra erori egiten da). Prospektiben bidez, jendearen eskemak eta jokabideak norabide batera eramaten dira, emaitzak “naturalak” edo, gutxienez, onargarriagoak egiteko.
Baina, nire ustez, sare telematikoen fenomenoak analisi sakonagoak merezi ditu. Badaude beste alderdi batzuk, ia inoiz aipatzen ez direnak. Hona hemen hausnartzeko gai batzuk:
Horiek horrela, teknologiaren aurreko gizarte-jarreraren gai orokorragoan kokatu behar da Interneten tratamendua. Gaur egun, teknologiaren emaitzak eztabaidarik gabe onartzen dira. Gaurko gizartearen mentalitatean ezin da teknologiaren kontra jo, modernitatearen kontra joatea delako. Adibidez, injinerutza genetikoaren saioak, konputagailuen bidezko gizarte-kontrola, etab. gauzatu dira geu konturatu gabe eta eztabaidari heldu baino lehen. Giro honetan Interneten “miraria” onartu da batere kritikarik gabe. Teknologiak erabakitzen du, ez gizakiak.
Hala ere, ez naiz ni zeharo ezkorra. Gizartea oso malgua eta moldagarria da. Fenomeno berrien aurrean jarrera berriak asmatuko dira. Tele-lana ezartzen bada, esaterako, tele-sindikatuak eta tele-grebak azalduko dira tele-langileen arazoei aurre hartzeko. Gizarte aurreratu batean, gizarteak berak erabaki beharko luke norantz doan etorkizuna eta ez teknologiaren eskuragarritasunak. Baina hori posible izango da soil-soilik Interneten aurrean jarrera kritikoak hedatzen badira eta alderdi guztiak aztertzen badira, Interneten aurrean aho zabalik geratu ordez.