Nova prótese paira xordos
Hoxe en día son miles e miles os que non ouven ben, pero a maioría non saben (ou non queren aceptar) que non teñen boa escoita. A xente, se o necesita, non adoita ter ningún obstáculo paira o uso das lentes. Pola contra, o uso de prótese auditivas parece que ten vergoña ou efecto e é una mágoa, xa que canto antes trátanse os defectos auditivos, máis facilmente engomados ou reparados.
Pola contra, o cerebro afaise aos defectos auditivos e esquécese de como tratar informacións sonoras en lugar de compensar fallos. En caso de manterse nesta situación, a implantación da prótese permite colocar correctamente o estado “mecánico” paira o oído, pero con todo o oído non entende ben.
As primeiras próteses auditivas só amplificaban o son. Aínda que os usuarios escoitaban mellor, o remedio non era ideal. De feito, paira escoitar e distinguir palabras hai que ter en conta catro factores funcionais: estereofonía, banda de frecuencias, intensidade sonora e análise temporal. Por suposto, o amplificador normal non pode compensar estes catro factores.
As novas próteses actuais compensan simultaneamente máis dun destes factores, pero se manteñen fixas tras a calibración do aparello. Con todo, a prótese PICS (Persoal Integrated Communication System) que sacou a casa Phona Suíza, en lugar de manter estes parámetros fixos, cámbiaos segundo as necesidades, xa que trata o son de forma numérica. O tratamento informático permite, neste caso, modificar os niveis de compensación do aparello por unha mellor adaptación ao ambiente acústico.
Como se mencionou, un parámetro é a estereofonía. Grazas á estereofonía sabemos onde está a fonte de son, pero ademais o noso cerebro utiliza a estereofonía paira diferenciar a mensaxe útil onde hai ruído ambiental. Paira darse conta diso, basta con rexistrar o son que moitos amigos están a charlar nunha sala. Cando ese conxunto sonoro vólvese a escoitar, o que una persoa dixo non se pode distinguir en absoluto, pero cando os amigos dialogaban, un distinguía ben o que dicía o seu veciño, a pesar do ruído de fondo. Se se detecta que non se pode dialogar nun ambiente ruidoso, hai que ter en conta que no noso oído hai fallos estereofónicos. Paira corrixir este problema, o sistema “Pics” utiliza dúas prótese (una paira cada oído).
Outro factor importante é a banda de frecuencias do oído. Nós non podemos ouvir sons de calquera frecuencia. O recentemente nado pode recibir sons con frecuencias entre 15 Hz e 35.000 Hz, pero o mozo normalmente entre 16 e 20.000 Hz e o adulto entre 20 e 16.000 Hz. As persoas maiores, pola súa banda, non adoitan escoitar sons de frecuencia superior a 8.000 Hz. Todo iso, por suposto, se se trata dunha persoa con audición normal, pero quen ten xordeira deixa de escoitar primeiro sons de alta frecuencia (tons altos ou agudos). Por tanto, o oído non ten a mesma sensibilidade paira todas as frecuencias do son.
As persoas xordas normalmente danan o oído a altas frecuencias e moitas non ouven sons de frecuencia superior a 5.000 Hz. Por iso, o que ten xordeira ten dificultades paira comprender as conversacións porque non escoita eses tons altos ou agudos. E é que grazas á alta frecuencia distinguimos as sílabas “sa”, “za” ou “txa”.
Cando se realiza audiometría á xordeira, obsérvase desde cada oído como ouve os sons de cada frecuencia e a banda de frecuencia que escoita. Así, punto a punto obtense a curva de sensibilidade respecto ao espectro sonoro de cada oído.
Nas próteses convencionais, cun mecanismo similar ao dos botóns tonales do amplificador, a banda de frecuencia do aparello axústase paira compensar a falta de xordeira. No sistema “Pics” leste axuste é moito máis fino. O audiograma, expresión gráfica da audiometría, aparece na pantalla do computador, que é o que calcula con precisión a corrección a aplicar á xordeira. Estes datos transmítense a través dun cable de conexión ao chip de prótese. Por tanto, o audiograma queda memorizado na propia prótese. Se houbese problemas, o sistema “Pics” ofrecería a “historia clínica” dos parámetros auditivos do xordo.
O noso oído adapta constantemente a súa sensibilidade ao nivel de intensidade do son. A intensidade ou a sonoridad varían, por exemplo, nunha sala na que a xente xa está calada ou o concerto de “heavy metal” xa está na sala. O noso oído adáptase, por tanto, desde sons de baixa intensidade no limiar de escoita até sons de alta intensidade que danan o oído. No oído das persoas xordas, con todo, esta adaptación non é adecuada. Desde o limiar de escoita pásase rapidamente ao limiar de dor ou se ouve o son distorsionado. A banda de intensidade ben escoitada é por tanto limitada e cústalle entender o escoitado.
A prótese de xordeira, por tanto, debe corrixir a intensidade sonora adaptando o nivel do ambiente ao nivel que a persoa escoita. Tamén neste punto, o tratamento informático do sistema “Pics” permite una corrección precisa do problema.
O cuarto parámetro a vixiar é a análise temporal. Ten que ver en gran medida coa adaptación á intensidade sonora. Consiste en distinguir os silencios entre varios sons consecutivos. Grazas á análise do tempo, o noso cerebro distingue as palabras dunha frase e os inicios de cada sílaba. Nós distinguimos sen ningunha dificultade os “che” e “me” sílabas que teñen un comezo diferente, pero quen ten dificultades paira realizar unha análise de tempo non os separará adecuadamente. O mesmo ocorre cos sons finais da sílaba.
Este fenómeno é similar ao que quedamos cegados dunha luz demasiado grande. Os nosos ollos necesitan tempo paira afacerse á luz e os nosos oídos tamén paira afacerse aos cambios de intensidade sonora. Pola contra, algunhas sílabas quedan “disfrazadas”. Isto é o que o sistema “Pics” non permite facer, “guiando” mellor a dinámica dos sons.
Con todo, outra gran vantaxe do sistema “Pics” é a posibilidade de realizar outras correccións adicionais en función do estado auditivo. Os filtros electrónicos convencionais constan de elementos fixos de valor determinado e os seus efectos son determinados e fixos. Esta nova prótese, con todo, ten un tratamento numérico e se un cálculo implica un cambio de timbre, afecta inmediatamente ao son que se ouve.
No sistema “Pics” pódense memorizar oito tipos de correccións. Algúns permiten que a palabra se poida escoitar ben nunha contorna ruidosa e outros a música, etc. A posibilidade de realizar oito tipos de corrección está limitada pola memoria da prótese. A persoa xorda, por tanto, elixe os tipos de corrección que máis lle convén polo seu estilo de vida. Ademais, pódense experimentar primeiro seleccionando uns parámetros e despois facendo comparacións con outros. Hai que dicir que os cambios deben realizarse simultaneamente na prótese esquerda e dereita. Este problema solucionouse cun telemando, xa que non todas as funcións caben nas próteses, xa que estas son de pequeno tamaño. Por iso no peto leva una caixiña.
En definitiva, cada persoa xorda é un caso especial porque ten a súa propia xordeira e vida. Tamén hai que ter en conta o estado sonoro do ambiente no que se vive. En consecuencia, do mesmo xeito que as lentes, as próteses auditivas deben axustarse especialmente a cada xordeira.
Zu idazle
Zientzia aldizkaria
